Δευτέρα 28 Μαρτίου 2016

Ο "Ηριδανός" και η επανάσταση για την απελευθέρωσή του




Έγραψα τον "Ηριδανό"     29 Απριλίου 2004. Τότε έμενα για ένα φεγγάρι σε ένα μικρό διαμερισματάκι στην Πλάκα, απέναντι από το κτήριο του ΜΙΕΤ, οδός Θουκυδίδου. Τακτοποίησα τις....διαδικτυακές δουλειές μου το πρωί και κάποια στιγμή κίνησα να πάω στον "ηλεκτρικό", στο Μοναστηράκι. Έκανα δυο φορές την ημέρα αυτή τη διαδρομή και την απολάμβανα ιδιαίτερα. Εκείνο το πρωί τα πάντα όλα έλαμπαν, προεξάρχουσας της Ακρόπολης. Τα ράδια των εμπόρων στην Αδριανού, στην Άρεως, στην Πανδρόσου, σαν να είχανε πάρει γραμμή, παίζανε Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ήταν η εποχή της Μαργαρίτας Μυτιληναίου και των Εννέα Μουσών της. Το τρανζιστοράκι έπρεπε να παίζει συνεχώς, έστω και χαμηλοφώνως, για να παρακολουθώ ζωντανά τη μουσική σκυταλοδρομία που διεξήγετο κάθε μέρα.

Έφτασα στον "ηλεκτρικό" και κατέβηκα στην πλευρά προς Ομόνοια για να πάω προς τον...Πειραιά. Ο σταθμός ήταν υπό ανακατασκευή λόγω των Ολυμπιακών και έπρεπε να πάει κανείς στην Ομόνοια και να αντιστρέψει. Χαζεύοντας τα έργα και την αθλιότητα που επικρατούσε πριν απ' αυτά και κατά τη διάρκεια αυτών, θαύμαζα το νερένιο πλούτο που ξεπήδαγε ασυγκράτητος από την Αττική γη! Αντλίες δούλευαν μουλοχτά και ακατάπαυστα για να εκτρέψουν το ποτάμι από την αρχαία του κοίτη, σιδερένια τέρατα μούγκριζαν στη ράχη του και πηγαινοέρχονταν στη σπηλιά, αφήνοντας όλο και λιγότερο χώρο στο νόμιμο κάτοικο. Ήταν εκείνο τον χειμώνα που είχε χιονίσει μέχρι την Ακρόπολη και τα κράκουλα στα κεραμίδια της Πλάκας είχα φτάσει το ένα μέτρο. Καίτοι τότε, ο Ηριδανός και τα αρχαία έργα του δεν είχαν αποκαλυφθεί και δεν είχαν γίνει επισκέψιμα, είχαν αρχίσει οι πρώτες αναφορές. Στην Πλάκα βέβαια είναι γνωστές λίγο-πολύ οι υπόγειες "δραστηριότητες" του ποταμού, είτε τον βλέπει κανείς ιδίοις όμμασι είτε τον ακούει από θρύλους..."στο υπόγειο της Ταβέρνας του Ψαρά υπάρχει πηγή του Ηριδανού", και άλλα τέτοια.

Τότε ήταν που άρχισαν όλα να ρέουν εμμέτρως. Πρόσφατη δωρεά αυτή, δεν είχε κλείσει χρόνο. Διαπίστωσα ότι με "καταλάμβανε" όταν έβλεπα κάτι πολύ όμορφο και δεν έφευγε αν δεν έβρισκα τον τρόπο να ασχοληθώ μαζί του. "Έμπνευση" το λένε, λέει. "Του κάλλους η νεύση" το λέω εγώ. Βάλθηκα να σκαρώνω στίχους στο μυαλό μου, μέσα στο βαγόνι. Στίχους και στροφές που έρχονταν σχεδόν έτοιμες και ολόκληρες! Ξεκίνησα από την περιγραφή της κατάστασης. Πέρασα στην αναγκαιότητα "να κάνουμε κάτι". Προχώρησα στην απαρίθμηση των επαναστατικών δυνάμεων που όφειλαν να συμπράξουν απελευθερώνοντας εαυτούς και αλλήλους. Καθόρισα τις ηγετικές δυνάμεις, τις κύριες και τις δευτερεύουσες.  Τις εφεδρείες, τακτικές και στρατηγικές. Κατέστρωσα το επαναστατικό σχέδιο. Όρκισα τους συνωμότες! Σάλπισα το σύνθημα..."Τώρα ή Ποτέ" αφού χθες ήταν αργά και αύριο θα είναι αργότερα. Από τις πρώτες  στιγμές και από τους πρώτους στίχους είχα την πίστη ότι, 

.....μια βραδιά στην Πλάκα
στην Ακρόπολη κοντά
θα μαζέψω παλληκάρια 
π' αγαπάνε τα νερά....

Έδωσε ο Θεός, όπως και να τον λένε οι Έλληνες, και αυτή η μαγιά των παλληκαριών "π' αγαπάνε τα νερά" άρχισε να συνάζεται. Από τούτη εδώ τη θέση, ευχαριστώ από καρδιάς όλους τους συντελεστές και ξεχωριστά τους ερμηνευτές: τον μεγάλο Σταμάτη Κραουνάκη, που ειδικά τότε τα τραγούδια του αποτελούσαν μέρος της έμπνευσή μου, τον Γιάννη Γιοκαρίνη, τον Θοδωρή Μέρμηγκα, τον Γιώργο Πλόσκα.  

Παραθέτω τον "Ηριδανό" όπως τον έγραψα εκείνη τη μέρα, μαζί με τις στροφές που στάθηκε αδύνατο να συμπεριληφθούν στην υπέροχη  μελοποίηση (κλικ) του καλού μου φίλου και συνάδελφου από το Στρατό, Γιώργου Αλτή. Όπως θα διαπιστώσετε και σεις...πρόκειται για ένα μεγάλο ποτάμι!


Κάτω στο Μοναστηράκι
και στις ράγες του μετρό
αν κατέβεις θα τον έβρεις
τον αρχαίο Ηριδανό

κάτω στο Μοναστηράκι
και σε τούνελ σκοτεινό
έχουνε φυλακισμένο
τον αρχαίο ποταμό

μες σε σίδερα, στις πέτρες
σε τσιμέντα και βρομιά
ρέει εκείνος σαν και πρώτα
απ’ της γης την αγκαλιά

δεν τον σταματούν τα τρένα
τα ατσάλινα θεριά
ρέει αυτός όπως και πρώτα
στην κοιλάδα την παλιά

μες στους είκοσι αιώνες
βάρβαροι κατακτηταί
τ’ αγιασμένα ύδατά του
δεν πειράξανε ποτέ

τώρα όμως τα δικά του
του Σωκράτη τα παιδιά
τον βρομίζουν, τον παιδεύουν
και του φέρονται σκληρά

μες σε σήραγγες και τούνελ
και σε ψεύτικες σπηλιές
τον κρατούν φυλακωμένο
τον γεμίζουνε βρομιές

Ένα βράδυ όμως στην Πλάκα
στην Ακρόπολη κοντά
θα μαζέψω παλληκάρια
π’ αγαπάνε τα νερά

θα μαζέψω τις νεράιδες
απ’ τις κρήνες τις παλιές
θα μαζέψω και τις κόρες
του Ερεχθείου τις ξωθιές

τα αδέλφια του τα δύο
τον μεγάλο Κηφισό
θα τον κρύψω στο Θησείο
πλάι-πλάι στον Ιλισό

τα πηγάδια τα αρχαία
που τα σφάλισαν κι αυτά
θα ξυπνήσω να κατέβουν
στην Αρχαία Αγορά

τα ρυάκια και τις βρύσες
τα πλατάνια τα γερά
όλα αυτά θα τα μαζέψω
στου Αττάλου τη στοά

στους θεούς θα θυσιάσω
του Ολύμπου τους παλιούς
άγιους θα προσκυνήσω
ορθοδόξους χριστιανούς

συμφωνία για να κάνουν
μια φορά μοναδική
τις δυνάμεις να ενώσουν
για ιδέα μυστική

ο Ποσειδώνας π’ αγαπάει
κι αφεντεύει τα νερά
ο Χριστός που περπατάει
σε δρομάκια υδατινά

η Υπέρμαχος Παρθένος
κι η Παλλάδα Αθηνά
στην Ακρόπολη θα φτιάξουν
σχέδια στρατηγικά

και ο Διόνυσος θα φέρει
την παρέα των τρελών
σάτυροι την απαρτίζουν
και κοπάδια σειληνών

Όταν όλοι θα κρυφτούνε
στα σημεία τα μυστικά
όταν όλοι ορκιστούνε
μες στις Στύγας τα Νερά

επανάσταση θα κάνω
και εξέγερση τρανή
το ποτάμι να γλιτώσω
απ’ την τύχη τη φρικτή

λεύτερο να αντικρίσει
την Αθήνα του ξανά
τις ελιές της να ποτίσει
τα πλατάνια τα ψηλά

Σήκω! Σήκω Ποταμέ μου
απ’ την κοίτη την παλιά
τσάκισε τις αλυσίδες
κέρδισε τη Λευτεριά

Σήκω! Σήκω Ηριδανέ μου!
Εξεγέρσου Ποταμέ!
Ήρθε η ώρα Όμορφέ μου!

Τώρα! Τώρα ή ποτέ!


Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής