Ο Ν. Ζαχαριάδης για τον Ορέστη (Διόρθωση)

Η αληθινή θέση του Κόμματος για τον Ορέστη και την “παρέα” Πετσόπουλου

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Άκουγα από παιδί ότι ο Ορέστης ήταν πράκτορας των Άγγλων! Ο Ορέστης ήταν παντού στο Αντάρτικο της Βοιωτίας. 
Παντού ήταν και η βαρειά κατηγορία για τον μεγάλο αυτόν και πρωτοπόρο Καπετάνιο του ΕΛΑΣ, διοικητή μεγάλης μονάδας από την ίδρυσή της μέχρι την διάλυσή της, που από τους πρώτους βγήκε στο βουνό, στην πιο δύσκολη περιοχή της Ελλάδος. 
“Μισή ώρα από την Αθήνα”, ζωσμένη από μεγάλους δρόμους, σιδηρόδρομους και τρία αεροδρόμια. 
Ανάμεσα σε τρεις μεγάλες πόλεις και σε τρεις μεγάλους θαλάσσιους κόλπους. 
Στο “στρατηγικό ρόμβο της Ελλάδας”, τη Βοιωτία και το αβύθιστο θωρηκτό, την Εύβοια, που πλευροκόπησε τη Ρούμελη, άριστο προγεφύρωμα και ορμητήριο για όποιον θέλει να τη διεμβολίσει. Σε μια τόσο νευραλγική περιοχή για την κίνηση των πάντων, από και προς το Βουνό, όπου εκατοντάδες φορές στελέχη και κάθε είδους προσωπικότητες και υλικά κινήθηκαν, κάτω από τη μύτη των Γερμανών και Ιταλών, από και προς την Αθήνα, χωρίς να χαθεί άλλος παρά μόνο ο Π. Τιμογιαννάκης στο Καπαρέλι. 
Στην περιοχή που λειτουργούσε αδιαλείπτως ο ασύρματος, χωρίς να διακοπεί, η σύνδεση με τη Μέση Ανατολή, περισσότερο από τρεις τέσσερις μέρες. 
Ο Καπετάνιος που αξιώθηκε δημοτικό τραγούδι ήδη από τις αρχές του 1943.

Ορέστη το ντουφέκι σου

να μη το παραδώσεις...

μ' αυτό θα μας ελευθερώσεις...

Κυκλοφόρησε ως απάντηση, όταν, στις αρχές του '43 οι αντάρτες συμπτύχθηκαν και ανασυγκροτήθηκαν στην Κεντρική Ρούμελη, διαδόθηκε από τους συνεργάτες των Γερμανών ότι “αυτό ήταν, πάει ο Ορέστης σας, παράδωσε το όπλο”. Αργότερα, μετά την τριήμερη Μάχη της Πύλης, προστέθηκε και το υπόλοιπο..

Στο Βούντημα στις αχλαδιές

είν' ένα πηγαδάκι

οι Αντάρτες πίνουνε νερό

κι οι Γερμανοί φαρμάκι

Γεια σου Ορέστη, γεια σου

και συ και τα παιδιά σου!

Ήταν πράκτορας λοιπόν ο Ορέστης;

Τη “ρετσινιά” και την κατηγορία την αναπαρήγαγαν κάθε είδους άνθρωποι. Εχθροί και φίλοι. Πρώην μέλη του Κόμματος και νυν μέλη του Κόμματος. Άνθρωποι που δεν ήταν ποτέ μέλη του Κόμματος ούτε και δέχτηκαν ποτέ να πειθαρχήσουν σε κρίσιμες και καθοριστικές επιλογές του. Άνθρωποι που δεν γούσταραν τον Ζαχαριάδη και έλεγαν τα χειρότερα λόγια γι΄ αυτόν υιοθετούσαν ασμένως την άποψη του Ζαχαριάδη για τον Ορέστη και όχι την άποψη του Ορέστη για τον Ζαχαριάδη όπως θα ήταν το “φυσιολογικό”. `

Η αποδοχή από ένα τόσο ευρύ φάσμα ανθρώπων και “μαρτυριών” της εκδοχής “ο Ορέστης ήταν πράκτορας” φαντάζει ικανή να “τεκμηριώσει” αφ' εαυτής την κατηγορία. “Είναι δυνατόν όλοι αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν λάθος;” Πρόκειται για μια "αυτοτεκμηριούμενη κατηγορία"(!) Και μια "λαϊκή ετυμηγορία" χωρίς δίκη και χωρίς απολογία. Οπότε το ζήτημα της αλήθειας περνάει στη σφαίρα των “δημοκρατικών διαδικασιών”(!) Γι' αυτό και τα κείμενά του στην "Απογευματινή" μένουν, μέχρι σήμερα, ανέκδοτα αν και κάπου διαφαίνεται ότι ήλπιζε στην έκδοση τους σε βιβλίο. Κάποιοι μάλιστα κάνουν και επιλεκτική χρήση εναντίον του συντάκτη τους. 

Ήταν, λοιπόν, πράκτορας των Άγγλων ο Ορέστης;

Όσο “αναπόδραστη” φαντάζει η “αλήθεια” της “δημοκρατικά” εκφρασμένης πλειοψηφίας, πολύ περισσότερο καταλυτική είναι η αλήθεια των γεγονότων και η όντως αλήθεια ΤΗΣ ΤΟΤΕ δημοκρατικής πλειοψηφίας, η οποία σαρκώθηκε στην Ιστορία και έγραψε το έπος της Αντίστασης στην ΑττικοΒοιωτία & Εύβοια.

Πριν από τη σημερινή “πλειοψηφία”, υπήρχε η τότε, εκείνη που είχε και τη βαρύνουσα σημασία. Υπήρχαν εκείνοι οι άνθρωποι που δεν δίστασαν να στρατευτούν στα Αντάρτικα του Ορέστη. Που δεν είδαν κανένα είδος ατιμίας και “πρακτοροσύνης” στη συμπεριφορά του, σε μια εποχή που η συμπεριφορά και η μπέσα παίζει τον κυριότερο ρόλο στις αποφάσεις των ανθρώπων για ζωή ή για θάνατο. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ακόμη κι αν κάποιοι απ' αυτούς αργότερα τον είπαν πράκτορα, που εμπιστεύτηκαν τη ζωή τους στα χέρια του, όλοι αυτοί οι άνθρωποι που πολέμησαν μαζί του, που τον προμήθευσαν υλικά, όπλα, μέσα, κρυψώνες και διαφυγές, που τέθηκαν υπό τις διαταγές του, που διάβασαν τα έντυπα του μηχανισμού της Μονάδας του (Αρχηγείου, Ταξιαρχίας και Μεραρχίας), εκείνοι που εξασφάλιζαν την επικοινωνία από και προς το Βουνό, από και προς τη Μέση Ανατολή, οι σύνδεσμοι και οι οδηγοί, οι Αρβανίτες των δερβενίων και των ορεινών περασμάτων, πάνω από τέσσερις χιλιάδες αντάρτες, όλοι αυτοί μαζί, ομοδοξούν και επιμαρτυρούν εν τοις πράγμασι και όχι εν τοις ρήμασι....

“Γεια σου Ορέστη γεια σου, εσύ και τα παιδιά σου”

Έτσι απάντησα εγώ στην ερώτηση αν ήταν ο Ορέστης πράκτορας των Άγγλων. Έτσι απάντησα και έτσι αποφάσισα να κάνω "το δικηγόρο του διαβόλου", ή, αν θέλετε, να ψάξω για "του στραβού το δίκιο". Άλλωστε αυτό κάνω, εδώ και καιρό για τον Νίκο Ζαχαριάδη. 

Αντιτίθεμαι εμπράκτως και στα ίσα στο ιστορικό μπούλινγκ κατά των δύο αυτών ηρωικών και τραγικών θυμάτων της "ιστορικής φιλολογίας". Αντιστέκομαι σθεναρά στον ανεστραμμένο, μικρόψυχο και μικρόμυαλο τρόπο σκέψης που μας καθιστά βλάκες και μας στέλνει να ψάχνουμε τα πατήματα ενώ μπροστά μας βρίσκεται ο λύκος. 

 Αν ήταν πράκτορας, είχε πολλές, αφάνταστα πολλές, ευκαιρίες για να καταστρέψει και να ζημιώσει τομείς ολάκερους της Αντάρτικης δράσης. Δεν χρειαζόταν να περιμένει τον “Δεκέμβρη” ή τον “τρίτο γύρο” και τα σχετικά. Ούτε θα συγκροτούσε πρώτα ένα στρατό από 4.000 εθελοντές για να τον ξεπουλήσει μετά. Ο Ορέστης, δεν πρέπει να το ξεχνάμε, ξεκίνησε μόνος του στη δύσκολη αυτή περιοχή, χωρίς καμιά ομάδα, χωρίς να του προσφέρει κανένας μια μικρή, ολιγοπρόσωπη έστω, σιρμαγιά, Αυτός και ο Νάκιας! Μόνο! 

Και μια μόνο ενέργεια του Ορέστη να λογαριάσουμε αρκεί για να καθαριστεί το όνομά του. Το ότι διείδε την πρόθεση των Άγγλων να καταστήσουν την Εύβοια προγεφύρωμα, μέσω των ταγμάτων ασφαλείας, και κατά παράβαση των διαταγών πέρασε απέναντι για να διευθύνει αυτοπροσώπως τις επιχειρήσεις, τα λέει όλα.(κλικ) 

Άλλωστε και οι πιέσεις, που πανθομολογούνται και τεκμηριώνονται πλήρως, να βγει στο δεύτερο αντάρτικο αυτό δείχνουν: Κανένας δεν πιστεύει ότι ο Ορέστης είναι πράκτορας!

Και όχι μόνο δεν πιστεύει κανένας αλλά κανένας δεν ισχυρίζεται και ούτε και διατυπώνει ποτέ ότι ο Ορέστης είναι πράκτορας και συνειδητά εργάζεται για την εξυπηρέτηση αγγλικών συμφερόντων. Κανείς, ούτε ο ίδιος ο Νίκος Ζαχαριάδης!

Παρακάτω ο αναγνώστης θα μπορέσει να διαβάσει το αυθεντικό κείμενο του Ζαχαριάδη για την “παρέα”, όπως την αποκαλεί, των Πετσόπουλου, Ορέστη, Ζαχαριά. Είναι ένα τμήμα της ομιλίας του στην Πανελλαδική Οργανωτική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ που έλαβε χώρα στις 15-17 Απριλίου 1946. Λίγες μέρες δηλαδή μετά τις εκλογές και τέσσερις περίπου μήνες πριν από το Δημοψήφισμα για τον Βασιλιά. 
Διόρθωση: Στο αρχικό κείμενό μου αναφέρεται από λάθος ως τόπος και χρόνος ομιλίας η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη. Το σωστό είναι ότι πρόκειται για την ομιλία του Ζαχαριάδη στη σύσκεψη στελεχών της ΚΟΑ που έγινε στο θέατρο «Κεντρικόν», τρεις μέρες νωρίτερα, στις 12/5 και δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη στις 16/5.

Γίνεται σε μια εποχή που ο “Ριζοσπάστης” από τη μια μετράει τους νεκρούς δημοκρατικούς και αντιστασιακούς της ημέρας και από την άλλη προτάσσει την πολιτική της “Συμφιλίωσης” και της “κυβέρνησης εθνικής ενότητας”. Εκείνες λοιπόν τις ημέρες, όπου ο ένας μετά τον άλλον οι αντάρτες του ΕΛΑΣ συλλαμβάνονται ή δολοφονούνται, ο Ζαχαριάδης συνιστά ψυχραιμία, αποφυγή των παγίδων, επαγρύπνηση, θέτει δε το ζήτημα που του θέτουν οι ίδιοι εκείνοι αγωνιστές....

”τι θα κάνουμε; Θα τους αφήσουμε να μας σφάζουν; Δεν θα πάρουμε τα βουνά;”

Στο τμήμα, λοιπόν, αυτό της ομιλίας που επιγράφεται “η προσπάθεια διάβρωσης από τα μέσα”, ο Ζαχαριάδης, με κανέναν τρόπο ΔΕΝ ισχυρίζεται ότι όλη αυτή η “παρέα” είναι πράκτορες των Άγγλων. (Βλέπε Κείμενο 1ο) Ούτε καν για τον Πετσόπουλο δεν θέτει τέτοιο θέμα, τον οποίο Πετσόπουλο ο “Ριζοσπάστης” θα στολίζει τακτικά όλους τους επόμενους μήνες. Το πολύ που του καταλογίζει, ότι έχει διάφορες μωροφιλοδοξίες, ότι είναι επιχειρηματίας, πελαγωμένος μικροαστός και «σνομπ επαναστάτης»! Τίποτα περισσότερο! Άλλο πράγμα το ότι “την διέξοδο που βρίσκει (ο Πετσόπουλος) στο χτύπημα του Κόμματος” την εκμεταλλεύονται οι αντίπαλοι με πρώτους τους Άγγλους που πάνε να ψαρέψουν στα θολά νερά κλπ. Διαφαίνεται δε, μέσα από τις γραμμές της ομιλίας του γραμματέα ότι φοβάται κάποιον "τυχοδιωκτισμό" από την πλευρά των εν λόγω καπεταναίων. Πρόκειται για τη φήμη που κυκλοφορεί εκείνο τον καιρό ότι ο Ορέστης ετοιμάζεται να βγει στο Βουνό. Βέβαια, ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Και σε κάποια στιγμή ο Φώτης, τις επόμενες μέρες, έχει την "ευκαιρία" να το εξηγήσει στην ηγεσία του Κόμματος και, όπως πιστεύουν, να διαλύσει την παρεξήγηση.

Κατ' επέκτασιν, πουθενά ΔΕΝ λέει ο Ζαχαριάδης και μάλιστα σε ένα κομματικό σώμα τεράστιας σημασίας (κάτι σαν συνέδριο), ότι ο Ορέστης ή ο Ζαχαριάς είναι πράκτορες των Άγγλων!

Ξέρει ο Ζαχαριάδης από τον Σιάντο ότι, ο Ορέστης διαφωνεί σε πολλά με τον Πετσόπουλο. Ξέρει ότι δεν ταυτίζεται μαζί του. Αλλά ξέρει κι ότι τον δένει μπέσα με τον Πετσόπουλο γιατί πολλές φορές τον στήριξε στην Κατοχή, πολλούς σπουδαίους μαχητές έστειλε στο βουνό ενώ δύο φορές του έστησε το τυπογραφείο της Μεραρχίας που δούλευε στη Σπηλιά του Μπόρση. Τα ξέρει όλα αυτά ο Ζαχαριάδης αλλά του χρειάζεται μια αποκήρυξη του Ορέστη προς τον Πετσόπουλο. Δεν ξεχνάει τους δεσμούς του Πετσόπουλου με την Παλιά Κεντρική Επιτροπή και την επαίσχυντη θέση της ως προς τον Πόλεμο της Αλβανίας και το “Γράμμα στον Ελληνικό Λαό” του Ζαχαριάδη. Τότε που πρώτοι, εμμέσως πλην όμως εντέχνως και σαφώς, τον είπαν πράκτορα του Μανιαδάκη. 
Και, βέβαια, σε πολλά, στα περισσότερα, ο Ζαχαριάδης έχει δίκιο. Μα και ο Ορέστης, που τόσα θα καταμαρτυρήσει στον Ζαχαριάδη για τον Εμφύλιο, παραδέχεται ότι όλη η εποποιία της Αντίστασης στηρίζεται σε αυτό το εκπληκτικό γράμμα του Ζαχαριάδη και όχι στο “Μανιφέστο της Παλαιάς Κ.Ε.” που απ' ό, τι φαίνεται είχε βάλει και ο Πετσόπουλος το χεράκι του.(κλικ)

Ο Ορέστης, λοιπόν, έχει άλλη άποψη για τον ένοπλο αγώνα από εκείνη στην οποία τείνει ο Ζαχαριάδης. Τον θεωρεί αδύνατο και άρα ολέθριο. Το λέει με παρρησία και το εφαρμόζει στην πράξη.  Έχει κάνει στο βουνό, και σαν αντάρτης και σαν χωροφύλακας, και έχει δει πώς εξοντώνονταν οι τελευταίοι λήσταρχοι. Οι "προφητείες" του είναι συγκλονιστικές. "Προαναγγέλλει" με λεπτομέρειες το  πώς θα εξοντωθούν όταν θα βγουν στο Βουνό, ο ένας μετά τον άλλον. 

Γι' αυτό δεν δίνει τα κρυμμένα όπλα, σε ποιον; Στο Νάκια! Ο Νάκιας είναι το πρώτο παλληκάρι του! Ο πρώτος αντάρτης της Βοιωτίας! Πάει και τον βρίσκει, εκείνον τον καιρό, και του ζητάει “τους κωδικούς”, την εντολή του Ορέστη δηλ., σε αυτούς που τα φυλάνε, να του τα δώσουν. Η απάντηση είναι αποστομωτική. Με δικά μου λόγια: δεν θα σου δώσω τα όπλα να κάνεις αυτό το οποίο σε αποτρέπω να κάνεις και αυτό που εγώ δεν κάνω. 

Ο Ορέστης είναι ένας μεγάλος Καπετάνιος, αντάξιος εκείνων του '21 και ένας άξιος Αρβανίτης Καπετάνιος, οικειοθελώς αρβανιτοποιηθείς. Αγαπάει και προσέχει τα παλληκάρια του και δεν εννοεί να τους “πάρουν οι εχθροί το κεφάλι”. Έχουμε πει πολλά επ' αυτού στους “Παράξενους Φτωχούς Στρατιώτες”. Ισχύουν πλήρως για τον Ορέστη και με το παραπάνω.

Ο Ορέστης δεν είναι μόνο αντάξιος του '21. Είναι και αντάξιος του Άρη. Μέσα, βέβαια, από την διαφορετικότητά τους. Μπορεί να ανταγωνίζονται προ και μετά θάνατον, αλλά είναι από την ίδια “πάστα”, από την ίδια στρατιωτική παράδοση της ηπειρωτικής Ελλάδας. Όπως ο Άρης, όταν πια έχει πιστεί ότι ο Κόμμα δεν καταλαβαίνει, βαδίζει παρά και ενάντια στο Κόμμα, έτσι και ο Ορέστης. Όπως είναι πράξη παλληκαριάς να συνταχθείς με το Κόμμα όταν σηκώνει το λάβαρο της Αντίστασης έτσι είναι παλληκαριά να πας ενάντια στο Κόμμα όταν εκείνο αδυνατεί να σώσει τους ανθρώπους του. Σε αυτό μοιάζουν. Διαφέρουν στο ότι, ο μεν Άρης δεν εννοεί να ζει ξαρμάτωτος χωρίς το στρατό του, με τους Άγγλους αφεντικά και τους συντρόφους του στα σίδερα, ο δε Ορέστης εννοεί να δώσει κι αυτή τη μάχη, να στηρίξει και να περιθάλψει εμπράκτως τους διωκόμενους και να φροντίσει τελικά για τη διάσωσή τους. Εξ ου και η δυσαρέσκεια του Ζαχαριάδη στις "φιλανθρωπίες" του Πετσόπουλου.   

Ο Ορέστης διαβλέπει, από τότε ακόμα, εκείνο που θα δει ο Ζαχαριάδης το 1949. Οι Άγγλοι αποσκοπούν στη φυσική εξόντωση των αγωνιστών και όχι μόνο στην ήττα του κινήματος. (Με τα ανάλογα προσχήματα, βέβαια).  Άλλωστε ήττα ιδεολογικοπολιτική δεν μπορούν να πετύχουν μετά τον θρίαμβο της ΕΣΣΔ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ζαχαριάδης, για να σώσει τους αγωνιστές, τούς βγάζει από την Ελλάδα. Ο Ορέστης αρνείται πεισματικά να τους διευκολύνει και στο ελάχιστο να βγουν στο Βουνό!

Απορρίπτει το Κόμμα (Μετά το Γαλαξείδι, λέει, έσπασαν οι παλιοί κομματικοί δεσμοί) και κρατάει τους εν όπλοις δεσμούς του με τους συντρόφους του και την αρβανιτικότητά του, όπως ο ίδιος επισημαίνει κατ' επανάληψιν. 

Ο ΚίτσοΝταούτης, καταδιωκόμενος και ανέστιος τριγυρίζει στην Αθήνα χωρίς να μπορεί να επιστρέψει στο χωριό του. Είναι ο ΚιτσοΝταούτης από το Κλειδί, μεγάλο στήριγμά τους και τους έχει βοηθήσει πολύ. Τόσο πολύ που έχει το θάρρος να κάνει χωρατά καθώς συναντάει τον Φώτη Βερμαίο, μετά τα Δεκεμβριανά στην οπισθοχώρηση, και του χαρίζει τη μαγκούρα του “για τον δρόμο”, τον οποίο εκτιμάει, ο οξυδερκείς και καίριος αυτός Αρβανίτης, μακρύ και δύσκολο. 
Ο καπετάνιος, σαν παλιός μαχητής της παρανομίας, έχει “άκρες”. Τον σέβονται, τον εκτιμάνε και τον αγαπάνε πολλοί φίλοι και αρκετοί "εχθροί". Έχει πολύ καλές σχέσεις με δεσποτάδες, αξιωματικούς, Έλληνες, Άγγλους, Αμερικανούς και Ρώσους. Είναι ο "Τσαπάγεφ της Ελλάδας", πώς να το κάνουμε. Και η ξεχωριστή "εξωτική" προσωπικότητά του κινεί το "ενδιαφέρον"και τη  συμπάθεια  πολλών. Δεν μπορούν να σώσουν αυτόν από τη σύλληψη, τη δίκη και τη φυλακή αλλά μπορούν να σώσουν άλλους ανθρώπους που δεν είναι στο στόχαστρο με τον τρόπο που είναι εκείνος. 
Του “βγάζει” λοιπόν χαρτιά, του ΚιτσοΝταούτη. Αγγλικά χαρτιά για να περάσει τους ελέγχους πηγαίνοντας για το Κλειδί. Το ότι έχει τέτοια δυνατότητα, να διεισδύει και να εκμεταλλεύεται ρωγμές στο μηχανισμό των Άγγλων, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι είναι άνθρωπός τους. Άνθρωπός του θα ήταν αν δεν έσωζε τον ΚιτσοΝταούτη ή αν έδινε τα όπλα στο Νάκια. 
Οι κομμουνιστές είχαν πάντα την ικανότητα αυτή, της αξιοποίησης του μηχανισμού από τα μέσα και είναι άδικο εκείνο που στην περίπτωση Πλουμπίδη, πχ, θεωρείται φυσιολογική ικανότητα και επιτηδειότητα, στην περίπτωση του Ορέστη να θεωρείται στοιχείο ενοχής. 

Το ίδιο πνεύμα επικρατεί και στους άμεσους συνεργάτες του. Τον Φώτη και τον Σαμαρίδη. Τον καιρό εκείνο γίνεται και μια άλλη σύσκεψη. Σύσκεψη διακοσίων εν ενεργεία (έστω και τυπικά εν ενεργεία) αξιωματικών του ΕΛΑΣ, στην οδό Αγησιλάου. Η “σύσκεψη της Αγησιλάου”! (Βλέπε Κείμενο 2ο). 
Εισηγητής ο Ζαχαριάδης και παρόντες οι σπουδαιότεροι πολέμαρχοι του ΕΛΑΣ και μετέπειτα του ΔΣΕ. Ο Ζαχαριάδης τα “χώνει” στον Ορέστη χωρίς όμως να τον κατονομάσει. 
Ο Βερμαίος, τον διακόπτει, παίρνει τον λόγο χωρίς να ρωτήσει κανέναν και  υπερασπίζεται τον Ορέστη ευθαρσώς. Το ίδιο κάνει και ο Σαμαρίδης που έχει διαδεχτεί τον Φώτη στο επιτελείο της ΙΙ Μεραρχίας. Και οι δύο δηλώνουν “συνυπεύθυνοι” αν ο Ορέστης είναι υπεύθυνος! 

Είναι ο Βερμαίος και ο Σαμαρίδης πράκτορες των Άγγλων; Και το πάω εγώ παρακάτω: Είναι ο Γιώτης (Χαρίλαος Φλωράκης) πράκτορας των Άγγλων που διετέλεσε β' γραμματέας της κομματικής οργάνωσης της 5ης Ταξιαρχίας (και μετέπειτα 2ης Μεραρχίας) και "δεξί του χέρι" από τον Μάρτη του '43 έως τον Μάρτη του '45 και την διάλυση;

 Ο Ζαχαριάδης τα χάνει και αποχωρεί από τη σύσκεψη της Αγησιλαου! Ποιος εξέθεσε τον Ζαχαριάδη στο πρωτοφανές αυτό περιστατικό; Ο ίδιος δεν έχει ζήση τα γεγονότα, μόνο να τα έχει πληροφορηθεί μπορεί. Γι' αυτό και τα χάνει. Συνειδητοποιεί ότι τον έχουν ενημερώσει λάθος. Ποιος μπορεί να το έχει κάνει αυτό; Πρωτίστως ο Θόδωρος Μακρίδης, ο Έκτορας. Με τις ευλογίες του "κοιλιά", του Φάνη-Βασίλη Μπαρτζώτα!  

Ως γνωστόν, ο Νίκος θεωρεί τον Μακρίδη μεγάλη στρατιωτική ιδιοφυΐα  και εκτιμάει την άποψή του.  Είναι κι αυτός μικρασιάτης, μ' ένα "παθολογικό" μίσος για τους Άγγλους. Εκεί εστιάζεται η πολιτική ευθύνη του Ζαχαριάδη και εκεί ακριβώς ελοχεύει το λάθος. Παίρνει τον Μακρίδη στα σοβαρά! Ο Μακρίδης, και όχι μόνο, τον παίρνει τελικά στο λαιμό του! Θα μπορούσε να γραφτεί ένα ολόκληρο βιβλίο για τις στρατιωτικές απόψεις του Μακρίδη, του Ορέστη και του Φώτη για το Αντάρτικο. 

Τρεις ώρες συζητάνε στο “Πανελλήνιον” με τον Φώτη και διαφαίνονται όλες του οι σκέψεις μέσα από τη ριζική, επί των στρατιωτικών, διαφωνία. (βλέπε Κείμενο 3ο)

Αλλά και οι αξιωματικοί, λέει ο Ορέστης, δεν μίλησαν με θάρρος για το ολέθριον του εγχειρήματος. Αν μίλαγαν ίσως ο Ζαχαριάδης να μην αποφάσιζε. Και όχι μόνο δεν διαφώνησαν αλλά πλειοδοτούσαν.... "με χέρια και με πόδια".

Ο Ορέστης, με αυτή τη φράση "αν μίλαγαν ίσως ο Ζαχαριάδης να μην αποφάσιζε", λύνει, δια παντός, τις διαφορές τους με τον Νίκο και μάλιστα μεγαλόκαρδα και παλληκαρίσια! 
Κρυπτικά, λέει εκπληκτικά πράγματα κάτω από τη μύτη των αντιπάλων, σε νόμιμη εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας. 
Εύστοχα, αρχίζει να μοιράζει ευθύνες και αλλού πέραν του αρχηγού! 
Ανοίγει το "κάδρο" ώστε να χωράει πολύ κόσμο. Από τον Ζαχαριάδη και τον Μακρίδη μέχρι τον Νάκια και τους παλιούς συναγωνιστές του και φωτίζει το κλίμα της εποχής. Πότε; 
Το 1959, καλοκαίρι! Όταν, δηλαδή, ο αντιζαχαριαδισμός έχει φτάσει στο ζενίθ και το να λες κάτι που μπορεί να ελαφρύνει τις ευθύνες του Ζαχαριάδη αποτελεί έγκλημα.

Συμπέρασμα;

Θλίβομαι όταν σοβαροί άνθρωποι, μεγάλοι ιστορικοί, ερευνητές, πολιτικοί, φορτώνουν έναν εμφύλιο σε έναν άνθρωπο ή έστω σε μια πολιτική ηγεσία. Δεν μπορεί μια κοινωνία να κατρακυλήσει στην αλληλοεξόντωση με αποφάσεις του Ζαχαριάδη ή της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Ούτε καν μόνο της Αγγλίας. Και μην ακούτε το ΚΚΕ που κορδακίζεται βλακωδώς ότι οι αποφάσεις του κινητοποιούν τις μάζες. Η απόφαση της τάδε Ολομέλειας και η απόφαση του δείνα Συνέδριου(!) Χρειάζονται πολλοί παράγοντες και, κυρίως, η “κατάσταση μηδέν”. Διαδικασία που κρατάει χρόνια και φυσικά δεν έχουν εισαγάγει στην ιστορία οι κομμουνιστές. Χρειάζεται να έχουν διαλυθεί βαθύτεροι δεσμοί και σχέσεις της κοινωνίας για να μπορέσει ο αδελφός να κυνηγάει τον αδελφό και ο φίλος τον φίλο.
Και αυτά δεν τα λέω μόνο για να αποκατασταθεί η αδικία, αλλά και για να εντοπιστεί η πραγματική ουσία της κακοδαιμονίας μας.

Στην Ελλάδα των αυτεξούσιων και πρωτεύθυνων Ελλήνων, όπου ο καθείς είναι "της οικείας γνώμης αυτοκράτωρ", όσο και να είναι προσηλωμένος στον ηγέτη του, τον αρχηγό, τον καπετάνιο, δεν φτάνει για να πάρει το όπλο και να ζήσει στο βουνό. Αυτό έδειξε η περίπτωση του Άρη. Δεν κουνήθηκε φύλλο! 
Τότε, αυτό το είπανε “συσπείρωση στη γραμμή του κόμματος” και όχι “συσπείρωση στη γραμμή του κόμματος επειδή εξέφραζε τις συγκεκριμένες διαθέσεις του λαού”. Κι ήρθε το '46 για να γίνει το αντίστροφο. Όταν σε σκοτώνουν, τα όπλα φαντάζουν σαν λύση. Αν και το κόμμα, διστάζει, κωλυσιεργεί και αναβάλλει, όλοι πιέζουν “από τα κάτω”! “Δεν μπορούσαμε να σταθούμε πουθενά” έλεγε ο μπάρμπας μου ο Βαγγέλης που παρά τρίχα γλίτωσε. Τότε στο προσκήνιο έρχονται εκείνοι που στα σχέδιά τους βλέπουν “επιτυχίες” και με τα λόγια χτίζουν ανώγια, κατώγια και “καινούργιες κοινωνίες” και μάλιστα “δίκαιες και ειρηνικές”.

Τι μπορούσε να γίνει;

Για να απαντήσει κάποιος πρέπει να βγει έξω από το σχήμα, "πάσσαλος πασσάλω εκκρούεται".

Στην ερώτηση 
“τι να κάνουμε; Θα τους αφήσουμε να μας σφάζουν; Δεν θα πάρουμε τα βουνά;” 
θα έπρεπε κάποιος να απαντήσει 
“Όχι, δεν θα βγούμε στα βουνά! Θα καθίσουμε να μας σφάξουν!” 
Πόσους περισσότερους θα σφάζανε χωρίς προσχήματα; Και, αν μη τι άλλο, δεν θα σφάζαμε εμείς.

Αλλά αν μπορούσε να το πει αυτό κάποιος, τότε δεν θα έπρεπε να ήταν κομμουνιστής αλλά χριστιανός και να ελπίζει ότι μετά του διωγμούς θα επέλθει η “Μουλβία Γέφυρα” όπου τα θύματα θα ανυψωθούν σε πυλώνα της Αυτοκρατορίας και οι τελευταίοι θα καταστούν πρώτοι. 
 Οι άλλοι, οι ΜοναρχοΦασίστες, έτσι κι αλλιώς, δεν ήταν αληθινοί χριστιανοί. 
Υπ' αυτή την έννοια, μόνο οι χριστιανοί που αποδεδειγμένα έχουν ταχθεί κατά της εμφύλιας βίας, ήγουν οι άγιοι,  μπορούν να μέμφονται τους αγωνιστές που πήραν τα όπλα στο δεύτερο αντάρτικο. Οι άλλοι, μόκο!

Κείμενο 1ο. Νίκος Ζαχαριάδης, Υπέρ βωμών και εστιών, άπαντα τα δημοσιευμένα 1946-1949,
έρευνα επιμέλεια Γιώργος Πετρόπουλος-Νίκος Χατζηδημητράκος, εκδ Καστανιώτη, σελ. 215

Νίκος Ζαχαριάδης, Υπέρ βωμών και εστιών, άπαντα τα δημοσιευμένα 1946-1949, 
έρευνα επιμέλεια Γιώργος Πετρόπουλος-Νίκος Χατζηδημητράκος, εκδ Καστανιώτη, σελ. 216

Νίκος Ζαχαριάδης, Υπέρ βωμών και εστιών, άπαντα τα δημοσιευμένα 1946-1949, 
έρευνα επιμέλεια Γιώργος Πετρόπουλος-Νίκος Χατζηδημητράκος, εκδ Καστανιώτη, σελ. 217

Κείμενο 2ο.  Ορέστης:  Για τη σύσκεψη αξιωματικών του ΕΛΑΣ στην οδό Αγησιλάου

Κείμενο 3ο.  Ορέστης: Ο Βερμαίος με τον Έκτορα στο "Πανελλήνιον"

Ορέστης: Ο  Βερμαίος με τον Έκτορα στο "Πανελλήνιον"