 |
| Η ζωγραφιά είναι του Βάλια Σεμερτζίδη |
Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής
[Ένα κείμενο του 2013. Για όσους δεν ευκολύνονται να το διαβάσουν εδώ που πρωτοδημοσιεύτηκε)
Σάββατο πρωί, ανήμερα του Προφήτου Ηλιού, του Θεσβίτου. Στο διαδίκτυο “τσίμπισα” μια παλιά επιφυλλίδα του Χ. Γιανναρά με θέμα “Ποιος ο “αριστερός” σήμερα”[i]. Ήταν ένα κείμενο του 2009. Το πόσο γέλασα δεν περιγράφεται! Διασκέδασα τόσο πολύ που το ήπαρ μου ανετάχθη! “Έκανα καινούργιο συκώτι”, που λένε. Όταν όμως σοβάρεψα, έθεσα στον εαυτό μου το εξής ερώτημα:
Γιατί όλος αυτός το κόσμος “σκοτώνεται” για την Αριστερά; Γιατί όλος αυτός ο κόσμος, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, πολεμώντας ή συμμαχώντας μαζί της, έχει ως σημείο αναφοράς την Αριστερά; Από τον εν λόγω κρονόληρο, ορκισμένο εχθρό της Αριστεράς, που όταν δεν ζητάει να τεθεί εκτός νόμου, η Αριστερά, μάς κάνει μαθήματα για το ποιος είναι ο “πραγματικός” αριστερός. Μέχρι κάτι τυπάκια σαν τον Αλέξη Μητρόπουλο και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν η Αριστερά είναι πια ένα είδος σπα για τα τσαλακωμένα πολιτικά μούτρα “συνταξιούχων” εργατολόγων ή ένα είδος φίτνες για τα μπατάλικα πολιτικά corpora (σώματα) ανερχόμενων “εισαγγελέων”.
Δεν είναι όμως μόνο τα σούργελα που χαριεντίζονται με την Αριστερά - δυστυχώς δεν χαριεντίζονται μόνο αλλά και ασελγούν σε βάρος της. Είναι και άλλοι άνθρωποι, με άλλη μάλιστα ιστορία, μακριά ίσως από την Αριστερά, οι οποίοι, όταν τίθενται ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης, αγωνιστικότητας, ηρωισμού και θυσιών, ανιδιοτέλειας, “διαμαρτύρονται”, κατά κάποιο τρόπο, γιατί δεν τους περιλαμβάνουν κι εκείνους στους Αριστερούς. Από όλους δηλαδή, εχθρούς και φίλους, συνομολογείται πως η Αριστερά έχει κάτι, φέρνει κάτι, που είναι πολύτιμο, που είναι ζηλευτό, επιθυμητό, που θα ήταν τιμή μας να το έχουμε και να το φέρνουμε όλοι!
Τώρα, όμως, παρά ποτέ, τίθεται και το τρομερό ερώτημα στον καθένα Αριστερό ξεχωριστά και σε όλη την Αριστερά συνολικά:
Όταν ο κάθε πολίτης θέλει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, να γίνει Αριστερός, ο Αριστερός, τι θέλει να γίνει;
Σε αυτό το οντολογικό ερώτημα του Αριστερού και της Αριστεράς θα προσπαθήσω ν' απαντήσω, όσο το δυνατόν πιο σταράτα, όσο το δυνατόν πιο “προγραμματικά” στο δεύτερο μέρος του παρόντος. Σαν ένα είδος μανιφέστου του Αριστερού που παρίστανται στην κηδεία της “Αριστεράς”...Δεύτε τελευταίον ασπασμόν!
Εν τω μεταξύ, στο πρώτο μέρος θα ασχοληθώ με την ουσία της Αριστεράς, θέτοντας τα εξής οντολογικά ερωτήματα:
Α' Μέρος
Ποια είναι τελικά η ουσία της Αριστεράς; Τι είναι αυτό που την κάνει να είναι ό, τι είναι; Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που την κάνουν να διαθέτει εκείνη την ετερότητα η οποία την διακρίνει από τη Δεξιά ή από το “Κέντρο”; Τι είναι αυτό που, ενώ όλα αλλάζουν, εκείνο παραμένει το ίδιο και το αυτό; Ποιο είναι το μη τρεπτό στην τρεπόμενη αενάως Αριστερά, Αριστερά που καταστατικός της όρος και νόμος αναπαραγωγής της είναι αυτή ακριβώς η τροπή;
1ον Άτρεπτον: Κομίζοντας τα “εν ελλείψει & εν εκλείψει”
Κλείνοντας φέτος πενήντα χρόνια μνήμης- η πρώτη μου πολιτική μνήμη είναι η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη- και αρκετά χρόνια αγώνα, μελέτης και αφοσίωσης, θεωρώ πως η Αριστερά επιτελεί εκείνη τη λειτουργία της κοινωνίας που φέρνει “απ' έξω κι από πάνω” εκείνα τα οποία είναι αναγκαία, χρήσιμα, απαραίτητα για να ζήσει. Εκείνα που, ταυτοχρόνως, είναι εν ελλείψει και εν εκλείψει.
Όταν η έλλειψη ήταν η Ειρήνη, ο Αριστερός πάλευε για την Ειρήνη. Όταν η έλλειψη ήταν η Ελευθερία ο Αριστερός πάλευε για την Ελευθερία ακόμα κι αν έπρεπε να κάνει πόλεμο θυσιάζοντας τη ζωή του. Όταν η έλλειψη ήταν η Δημοκρατία ο Αριστερός πάλευε για την Δημοκρατία έστω και αν έπρεπε να θυσιάσει την Ελευθερία του. Όταν η έλλειψη ήταν η Κοινωνική Δικαιοσύνη ο Αριστερός πάλευε γι' αυτή αδικώντας τον εαυτό του και το συμφέρον του.
Η έκλειψη και η έλλειψη στην κοινωνία είναι εγγενείς. Και στην ακμή της και στην παρακμή της, πάντα κάτι της λείπει, πάντα κάτι κρύπτεσθαι φιλεί και της διαφεύγει. Ακόμα και η υπερβολή από τη σχετική έλλειψη εφορμά. Η κοινωνία, λοιπόν, αναπτύσσει έναν “μηχανισμό” αναζήτησης, ανεύρεσης, ανακάλυψης, αποκάλυψης και παρουσίασης εκείνων που δεν φαίνονται και εκείνων που σπανίζουν. Αυτό τον “μηχανισμό” συνηθίσαμε να τον ονομάζουμε, στα χρόνια της νεωτερικής χολέρας, “Αριστερά” και τον διάκονό του “Αριστερό”.
Αντίθετα, Δεξιά συνηθίσαμε να ονομάζουμε εκείνον τον “μηχανισμό” της κοινωνίας που ειδικεύεται, τρόπον τινά, στη φύλαξη του κεκτημένου, εκείνου που η κοινωνία κέκτηται, εκείνου που η κοινωνία θεωρεί σε κάποια στιγμή απαραίτητο για την ύπαρξή της και για την συνέχιση αυτής της ύπαρξης. “Δεξιός” είναι αυτός που φυλάττει “πράγματα”, που τα προσέχει, που τα εκθέτει και τα καμαρώνει. Στην καλύτερη του εκδοχή ο “Δεξιός” είναι η κ. Λαμπράκη-Πλάκα της Εθνικής Πινακοθήκης. Μεράκι της και καμάρι της είναι να “σώζει” τον καλύτερο πίνακα του Ελ Γκρέκο αλλά και τον χειρότερο πίνακα του πλέον ελάσσονος ζωγράφου. Ή, για να το πούμε καλύτερα: Η Δεξιά, στην καλύτερή της εκδοχή, είναι η κ. Λαμπράκη-Πλάκα και η Αριστερά είναι ο ...Ελ Γκρέκο! Η Αριστερά, στη χειρότερή της εκδοχή, είναι εκείνος ο “ζωγράφος” που, ακόμη μια φορά, ζωγραφίζει “τον Ναυτικό με το Τσιμπούκι” και η Δεξιά είναι ο πλανόδιος “παλαιοπώλης” στην οδό Αδριανού, στο Μοναστηράκι, ο οποίος, κάπου κάπου εκτελεί και χρέη...παπατζή.
Και η δυο λειτουργίες είναι χρήσιμες και απαραίτητες στην κοινωνία. Περικλείουν όμως άλλους κινδύνους, ασύμμετρους και ετεροβαρείς. Άλλο να φυλάς τα έτοιμα και άλλο να επιχειρείς να συνθέσεις τα εν ελλείψει και τα εν εκλείψει. Ως εκ της φύσεως της δουλειάς του ζωγράφου, πολλές φορές αποτυγχάνει και λίγες φορές επιτυγχάνει. Και ως εκ της φύσεως του θεματοφύλακα πολλές φορές επιτυγχάνει και λίγες φορές αποτυγχάνει.
Κοντά στο νου πως αυτές οι δύο τάσεις, της φύλαξης και της συμπλήρωσης, της αυτοεπιβεβαίωσης και της αυθυπέρβασης, εμπεριέχονται στα φράκταλς και της Δεξιάς και της Αριστεράς. Ένας “μηχανισμός” φυλάει και ο άλλος ψάχνει για τα εν ελλείψει και τα εν εκλείψει της κάθε μιας παράταξης. Οι συνδυασμοί που μπορούν να προκύψουν είναι άπειροι. Το χειρότερο δε που μπορεί να μας συμβεί- αυτό δηλ. που μας συμβαίνει τώρα- είναι, στη μεν Δεξιά να τείνει να επικρατήσει απόλυτα η αυτοεπιβεβαιωτική τάση και στην δε Αριστερά να τείνει να επικρατήσει απόλυτα η αυθυπερβατική τάση. Τότε, η Δεξιά δεν μπορεί να αλλάξει προσλαμβάνοντας αυτό που της λείπει και η Αριστερά αλλάζει απορρίπτοντας ό, τι έχει ως κεκτημένο. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για νόσο που δεν θα ήταν λάθος να την εντάξουμε στα...αυτοάνοσα νοσήματα! Στην περίπτωση της Δεξιάς, ο οργανισμός επιτίθεται στο καινούργιο-έμβρυο γιατί το αναγνωρίζει ως απειλή. Και στην περίπτωση της Αριστεράς ο οργανισμός επιτίθεται στους νευρώνες του εγκεφάλου , τους “βραχυκυκλώνει”, με αποτέλεσμα να χάνεται η μνήμη και η ταυτότητα και ο ασθενής να περιφέρεται αγνοώντας ποιος ήταν, ποιος είναι και πού πάει. Όσο η μία τείνει στο άπειρο η άλλη τείνει στο μηδέν! Και η έρημη η κοινωνία στο χάος, στην έριδα και στον ταραγμό!
Και οι δύο λειτουργίες αναπτύσσουν τις μαστορικές τους, τις παραδόσεις αυθυπέρβασης και αυτοεπιβεβαίωσης. Δηλαδή, τα πρότυπα, τα σχέδια, τα εργαλεία, τις τεχνικές και, προ παντός, του μαστόρους της αυθυπέρβασης και της αυτοεπιβεβαίωσης, της εισαγωγής των εν ελλείψει και εν εκλείψει και της διαφύλαξής τους.
Κοντά στο νου πως η “εξειδίκευση” αυτή της Δεξιάς στην αυτοεπιβεβαίωση και της Αριστεράς στην αυθυπέρβαση, δημιουργούν δυσκολίες αντίστροφες. Η μεν Δεξιά μένει πίσω στην ανάπτυξη μαστορικών αυθυπέρβασης της ίδιας, την ίδια στιγμή που γίνεται μάστορας στην αυτοεπιβεβαίωση, στη διαφύλαξη, στη “συντήρηση”. Αντίθετα, η Αριστερά, γίνεται μάστορας στην αλλαγή, στην εισαγωγή του εν ελλείψει και εν εκλείψει μένοντας πίσω στην ανάπτυξη μαστορικών αυτοεπιβεβαίωσης, διαφύλαξης, “συντήρησης”.
Είναι τόσος μεγάλος ο “επαγγελματικός ζήλος” και η “επαγγελματικής διαστροφή” της κάθε παράταξης ώστε, συν τω χρόνω, χάνουν την ικανότητα να διακρίνουν την καλή μαστορική από την κακή, το κίβδηλο πρότυπο από το γνήσιο, το σωστό εργαλείο από το λάθος, το άρτιο σχέδιο από το προβληματικό. Κι ενώ είναι εντεταλμένες, από την ουσία τους, να θεραπεύουν τις παθήσεις της κοινωνίας, τελικά, γίνονται οι ίδιες- η κάθε μια με τον τρόπο της- εστίες πολλαπλασιασμού και περιπλοκής των παθήσεων αυτών.
Από την λάθος θεώρηση αυτών των δύο σημαντικών λειτουργιών της κοινωνίας όπως και από την απολυτοποίηση και την ειδωλοποίηση του ρόλου της καθεμιάς προέρχονται όλες οι στρεβλώσεις. Στρεβλώσεις διάκρισης του ρόλους της καθεμιάς, διάκρισης του μέτρου της επίδρασης της καθεμιάς στην άλλη, διάκρισης των κινδύνων που εκτίθεται η μια και η άλλη.
Κάποτε, πχ, σηκώνεται ο Δεξιός και κοκορεύεται κομπάζοντας πως “αν δεν ήταν αυτός να φυλάει τους πίνακες πώς θα μάθαινε ο ζωγράφος να ζωγραφίζει αλλά και να ετεροπροσδιορίζεται;” Κάποτε σηκώνεται ο Αριστερός και αυθαδιάζει κραυγάζοντας πως “αν δεν ήταν αυτός να ζωγραφίζει η πινακοθήκη δεν θα είχε καμία σημασία αλλά και κανένα μέλλον”. Λάβετε υπόψη σας πως όλα αυτά μπορεί να λέγονται το ίδιο “πειστικά” και από τον καλό και από τον κακό θεματοφύλακα και από τον καλό και από τον κακό ζωγράφο. Η εποχή που διανύουμε είναι η εποχή που και ο θεματοφύλακας και ο ζωγράφος είναι οι χειρότεροι που θα μπορούσαν να μας τύχουν!
Το άτρεπτον της ουσίας στις υποστροφές και στις υπερστροφές
Το ότι η Αριστερά επιτελεί αυτή τη λειτουργία της προσκόμισης “από τα έξω και άνω” των εν ελλείψει και εν εκλείψει, φαίνεται σε όλα τα πεδία: Στην κάθε χρονική ακολουθία της ανόδου και της πτώσης, της ακμής και της παρακμής, της άμπωτης και της παλίρροιας. Οι διάφορες “αποχρώσεις” της Αριστεράς άλλα και τα εισαγωγικά που κάθε φορά προσλαμβάνει ή απορρίπτει- Αριστερά ή “Αριστερά”- καθορίζονται από το πόσο σωστά επιτελεί αυτή την καταγωγική και καταστατική λειτουργία.
Όταν, πχ, βρισκόμαστε στη φάση που η κοινωνία έχει να επιλέξει μόνο ανάμεσα στην υποστροφή και στην υπερστροφή, όταν η στασιμότητα όχι μόνο είναι ανύπαρκτη αλλά συνιστά και απειλή, τότε εσύ, ως Αριστερός, δεν μπορείς να αρκείσαι σε προτάσεις που θα άρμοζαν σε μια “προσωρινή υποχώρηση του κινήματος”, στην “άμποτη του κινήματος”, όπως λέγαμε. Μια τέτοια πολιτική μόνο ενταγμένη σε μια μεγαλόπνοη στρατηγική υπερστροφής της κοινωνίας είναι αποδεκτή. Στην περίπτωση που δεν είναι εκεί ενταγμένη, τότε, αυτομάτως, τα γαλόνια της Αριστεράς ξηλώνονται και της απονέμονται ...εισαγωγικά, γίνεται αμέσως “Αριστερά”.
Άλλο παράδειγμα. Όταν μιλάμε για “μηχανισμό” που αναζητά και φέρνει “από έξω και εκ των άνω” εκείνα τα εν ελλείψει και εν εκλείψει, δεν εννοούμε πως αυτά είναι δοτά, εγκεφαλικά, κατασκευάσματα, ιδεολογήματα ασχέτως αν αυτό πολλές φορές δεν αποφεύγεται. Εννοούμε πως το “έξω” και το “άνω” είναι ο μιγαδικός τ(Ρ)όπος των ταυτοτητοποιητικών παραδόσεων της κοινωνίας, είναι ο άχωρος χώρος των πνευμάτων και των θαυμάτων του έθνους. Ο Ηρακλής, ο Οδυσσέας, ο Αχιλλέας, ο Μακρυγιάννης, ο Καραϊσκάκης, ο Άρης, ο Διαμαντής, ο Περικλής, ο Ορέστης, αλλά και ο Χορός του Ζαλόγγου, μιγαδικά μεγέθη, με κάτι πραγματικό και κάτι φανταστικό, έρχονται “απ' έξω” και “εκ των άνω” και επιδρούν “στους κάτω”(πάντα) φέρνοντας “τα πάνω-κάτω”, εφόσον αλλάζουν τα ταυτοτητοποιητικά πρότυπα, συμπληρώνοντας κάθε φορά με κάτι έτι περαιτέρω, τις αναζητήσεις της κοινωνίας.
Παίρνουμε, λχ, το μιγαδικό μας πρότυπο, ας πούμε τον Μακρυγιάννη, και το θέτουμε μπροστά στο σημερινό πρόβλημα. Προσπαθούμε να καταλάβουμε με όσο ξέρουμε από τη ζωή του Μακρυγιάννη, αλλά και από όσα αποπνέουν από αυτή και από το πνεύμα της, πώς ο Μακρυγιάννης θα αντιδρούσε σήμερα και στο τάδε ζήτημα. Αναλόγως αποφασίζουμε να πράξουμε. Ποτέ δεν κάνουμε το αντίθετο. Ποτέ, δηλαδή, δεν αποφασίζουμε να πράξουμε πρώτα και μετά να βρούμε στον Μακρυγιάννη πατήματα για να δικαιολογήσουμε την πράξη μας. Κάτι τέτοιο θα μας εξασφάλιζε μεν κάποια απόφαση και τη σχετική της προπαγανδιστική δικαιολογία αλλά δεν θα ήταν εισαγωγή των “εν ελλείψει και εν εκλείψει” εκ των έξω και άνω. Θα ήταν “εισαγωγή” από τα ίδια και τα αυτά και η Αριστερά έτσι δεν θα εκπλήρωνε τον καταστατικό της όρο: να φέρνει μέσα ό,τι έχει βγει έξω και μας έχει λείψει.
Εννοούμε επίσης πως ο “μηχανισμός” δεν πρέπει ποτέ να τραπεί σε Μηχανισμό. Και ο λόγος είναι πως η από “έξω” και “άνω” προσκόμιση των εν ελλείψει και εν εκλείψει θα γίνεται μηχανιστικά, τυποποιημένα, “πλαστικά”, αποστεωμένα και αφυδατωμένα. Στην περίπτωση της παρ-εκ-τροπής αυτής ο ζωγράφος μετατρέπεται σε αντιγράφος προτύπων που ακόμα κι αν είναι αξιόλογα σίγουρα δεν ταιριάζουν στον χρόνο και στον χώρο της εν λόγω περίπτωσης.
2ον Άτρεπτον: “Όχι επιστήμη, μόνο τέχνη”
Από όλα τα παραπάνω προκύπτει πως η Αριστερά, και όχι η Δεξιά, βαρύνεται με την ευθύνη αυτό που κομίζει να είναι 1) αντάξιο της κοινωνίας στη δεδομένη φάση που βρίσκεται, 2) η κοινωνία να είναι σε θέση να το προσλάβει και να το μετα-βολίσει πλήρως. Στην υπερπροσπάθεια που κάνει η κοινωνία για να ξεπεράσει τα κάθε φορά αδιέξοδά της μπορεί να της προμηθεύσουμε τροφές που, απλώς, δεν τις προσθέτουν τις απαραίτητες δυνάμεις αλλά μπορεί και να της προμηθεύουμε τροφές που της προσθέτουν κιλά, δυσπεψίες, δηλητηριάσεις κλπ. Πλαστικοποιημένα χάμπουργκερ , πχ. Μια τέτοια χορηγία θα ήταν “δώρον άδωρον”.
Η λειτουργία αυτή είναι τέχνη και όχι επιστήμη, χωρίς να αποκλείεται, βέβαια, η χρήση επιστημονικών τεχνικών ως βοήθεια του ζωγράφου. Από την άλλη πλευρά, σε καμία περίπτωση ο θεματοφύλακας δεν μπορεί να επιτελέσει τον ρόλο του διαιτολόγου της κοινωνίας, πολλώ δε μάλλον όταν ο θεματοφύλακας είναι ένας απλός ....εξω-φυλα-ρούχας!
Όλα αυτά σημαίνουν πως το ζητούμενο, στην πραγματικότητα, είναι ένας τύπος ανθρώπου που θα μπορέσει να ηγηθεί μιας κοινωνική προσπάθειας, αναστατικής και επ-αναστατικής. Ένας τύπος ανθρώπου που ναι με θα ξεκινήσει σήμερα από μια μικρή μαγιά, ένα λιγοστό φύραμα, αλλά θα συνεχίσει ζυμώνοντας όλη την κοινωνία. Αυτό που θα γίνει αυτός σήμερα θα πρέπει να γίνουν όλοι αύριο!
Ο Αριστερός είναι ένα ζωντανό παράδειγμα. Είναι το παροντοποιημένο απόσταγμα όλων των αυθυπερβάσεων της κοινωνίας σε όλες τις εποχές σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Σε μια μικρή μάζα, σε έναν πολύ μικρό όγκο υγρού, έχει συστρέψει όλες τις αυθυπερβάσεις του παρελθόντος, οι οποίες, χάρη στον υψηλό οινοπνευματικό του βαθμό, προ-ορίζονται για χρήση στο Παρόν και στο Μέλλον, στο Τώρα και στο Μετά, στο Νυν και στο Αεί. Ο Αριστερός, ταυτόχρονα, πρέπει να αποβάλει την ιδέα πως πρέπει να ξεχωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο. Η διαφορερικότητά του δεν είναι μια ακόμα ταυτότητα. Ό, τι τον κάνει να διαφέρει δεν είναι ζήτημα ουσίας αλλά ζήτημα καταμερισμού των έργων. Διαφέρει από τους άλλους πεζικάριους γιατί βρίσκεται στην προφυλακή, γιατί περνάει πρώτη φορά από κει που θα περάσουν όλοι, γιατί έχει την ευθύνη να τους περάσει από μέρη ασφαλή. Αλλά του πεζικού είναι κι αυτός και την ιδέα ότι διαφέρει πρέπει να την αποβάλει. Ή, τουλάχιστον, ας την κρατήσει για την πρώτη φάση της διαδρομής του. Ούτε μακριά για να κρυώνει ούτε κοντά για να καίγεται, το παράδειγμα-Αριστερός, πρέπει να “κρατάει επαφή” με το παραδειγματιζόμενο κοινωνικό σώμα. Όταν το κοινωνικό σώμα φαίνεται να έχει δυνάμεις για τρέξιμο, να τρέχει. Και όταν το κοινωνικό σώμα φαίνεται να κουράζεται να είναι σε θέση να το περιμένει. Εφόσον δεν κατανοούμε τον ρυθμό απλώς ως επιτάχυνση ή επιβράδυνση μπορούμε τέτοιου είδους “απώλειες του ρυθμού” να τις ονομάσουμε ανάλογα: δεξιός και αριστερός οπορτουνισμός, μινιμαλισμός και μαξιμαλισμός, ρεβιζιονισμός και σεχταρισμός κ.ο.κ. Φέρουν δε όλη την ευθύνη για τις ήττες της Αριστεράς. Σκοπός του Αριστερού αλλά και κριτήριο για την επιτυχία της προσπάθειάς του είναι το πόσο εξομοιώνεται με τους ανθρώπους σε μια ανώτερη σπείρα του κοινωνικού γίγνεσθαι... “ γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου, από τον Κόσμο. Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον Κόσμο”(Γ. Ρίτσος).
Κοντά στο νου πως όταν ο Αριστερός κατορθώσει να κάνει το παράδειγμά του προσιτό σε όλους, όταν κατορθώσει να το κάνει παράδειγμα για τους πολλούς, τότε αυτομάτως, χάνει τα γαλόνια της Αριστεράς, όχι όμως για να του απονεμηθούν τα εισαγωγικά της ήττας και της αποτυχίας αλλά τα άστρα της αιώνιας ζωής!
Το αμέσως επόμενο καθήκον του, τότε, θα πρέπει να είναι η εκ νέου επανάληψη της έρευνας για το ποια θα είναι, τότε και εκεί, τα εν ελλείψει και τα εν εκλείψει της κοινωνίας.
3ον Άτρεπτον: Όχι θυσίες, αυτο-θυσίες!
Παρατηρώντας την ιστορία της Αριστεράς εύκολα διακρίνουμε πως οι αυτοθυσία είναι μη τρεπτό στοιχείο της, είναι ένα χαρακτηριστικό της ουσίας της. Όσο οι Αριστερά προτιμάει να αδικηθεί παρά να αδικήσει, όσο προτιμάει να πεθάνει αντί να σκοτώσει, όσο προτιμάει να θυσιαστεί για να μη θυσιάσει, τότε η Αριστερά παραμένει Αριστερά. Σε όσες περιπτώσεις παρεκτρέπεται, αμέσως εκπίπτει του ρόλου της και μεταλλάσσεται σε “Αριστερά”.
Η Αριστερά, όσο κι αν φαίνεται παράξενο στα νεωτερικά μας μάτια, είναι ο κατεξοχήν φορέας της μη δυναμοκεντρικής διαχείρισης των κοινωνικών αντιθέσεων, μόνο που η φάση αυτή, όπως και πρώτη-πρώτη φάση του Πρώτου Μπαμ, κρατάει λίγο και “χάνεται”- μαζί με τις μη δυνάμενες, να αντέξουν, δυνάμεις - ώστε δημιουργείται η εντύπωση ότι μηδέποτε συνέβη. Και όμως, στα λίγα αυτά “λεπτά” οφείλεται όλη η δημιουργία του είδους Αριστερά.
Χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες ήταν στις φυλακές, με βαριές ποινές και θανατικές καταδίκες. Χιλιάδες είχαν ήδη εκτελεστεί. Ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του εκτελούνται με γκανγκστερικό τρόπο ενώ η ξενοκρατία έχει φτάσει στο ζενίθ. Και όμως, στην Αθήνα δεν σπάει ούτε ένα τζάμι! Η τεράστια δύναμη της Αριστεράς, εκείνη τη στιγμή, είναι αυτή ακριβώς: το ότι έχει το σθένος να μη σπάσει ούτε ένα τζάμι!!! “Βράζοντας” υπό πίεση ανεβάζει το σημείου βρασμού μηδενίζοντας την εξάτμιση συστρέφοντας τεράστιες δυνάμεις για μελλοντική, εν ευθέτω χρόνω, δράση! Αυτή είναι η Αριστερά που ζει και θα ζει πάντα χωρίς ποτέ κανείς να την αμαυρώσει. Αυτή η Αριστερά υποφώσκει, ως ακτινοβολία υποβάθρου, πάντα και δια πάντα. Από αυτή ψωμίζεται σήμερα ο Τσίπρας και ουχί από το κλέος του Διαμαντόπουλου και του Πάντζα! Άλλο ένα επικό, άμα και δραματικό, παράδειγμα τέτοιου σθένους είναι οι διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στην Αθήνα στις 22 Ιουλίου 1943 ενάντια στην επέκταση της Βουλγαρικής κατοχής. Δεκάδες νέοι άνθρωποι προσέφεραν αφειδώλευτα το αίμα τους, κορίτσια κι αγόρια της σπουδάζουσας ,της μαθητικής και της εργαζόμενης νεολαίας, για να μην επεκταθεί η κατοχή των Βουλγάρων στη Μακεδονία.
4ον Άτρεπτον: η δια των ανθρώπων, και όχι δια των μηχανισμών, δράση
Ως εκ του ρόλου της η Αριστερά, περισσότερο από την Δεξιά, απευθύνεται στην κοινωνία και στους πολίτες. Αν η Δεξιά χρειάζεται τους πολίτες στάσιμους, φύλακες, των ήδη υπαρκτών και κεκτημένων, η Αριστερά τους θέλει κινούμενους αενάως, ιχνηλάτες, σκαπανείς, πρωτοπόρους εξερευνητές, ανεξερεύνητων χωρών και αχαρτογράφητων υδάτων. Εξάλλου για να κατακτήσεις κάτι καινούργιο χρειάζεσαι πολλούς περισσότερους μαχητές από το να φυλάξεις αυτό που έχεις. Και η ίδια η κατάκτηση του εν ελλείψει και εν εκλείψει προϋποθέτει αλλιώτικους και ήδη αλλαγμένους μαχητές. Μαχητές που κι εκείνοι είναι ήδη εν ελλείψει και εν εκλείψει.
Το ότι η Αριστερά πρέπει να είναι “κοινωνιοκεντρική”, στην καλύτερη περίπτωση, δεν μας λέει τίποτα. “Κοινωνικοκεντρικοί” είναι πολλοί. Και ο Φασισμός “κοινωνιοκεντρικός” είναι! “Κοινωνιοκεντρικός” είναι και ο...Ναβουχοδονόσορ και ο Φαραώ Νεκώ! Πρόκειται όμως για άλλου είδους αντίληψη της “κοινωνίας”, του “κοινωνικού” και όλων των σχετικών κατηγοριών.
Απορρίπτουμε, λοιπόν, τα σχετικά συνθήματα του Γιανναρά, περί “κοινωνιοκεντρισμού” της Αριστεράς, ως σκέτες μπαρούφες. Είναι σαν να λέμε πως τα πουλιά για είναι πουλιά πρέπει να έχουν φτερά και να πετάνε. Και εφόσον δεν πετάνε, όπως οι κότες, δεν είναι πουλιά(!)
Αντίθετα, πρέπει να διακρίνουμε ότι η Αριστερά οφείλει να δρα, για την αλλαγή των ανθρώπων, δια των ανθρώπων και όχι δια των μηχανισμών. Η Αριστερά διαθέτει ως άτρεπτο στοιχείο της την αλλαγή των ανθρώπων δια των ανθρώπων, την αλλαγή “των κάτω” - “από τα κάτω”! Άνθρωπος ανθρώπω και όχι πασάλω. Με την πειθώ και με την ζύμωση. Με την όσμωση και με τη σχέση! Στις περιπτώσεις που η Αριστερά, “για να κόψει δρόμο”, κατέφυγε σε μηχανισμούς “αλλαγής” των ανθρώπων ή σε “συνθήκες” εκκόλαψης των “νέων ανθρώπων”, ήγουν στους πολλαπλασιαστές ισχύος του κράτους και του Συστήματος, τότε δεν δημιούργησε ανθρώπους αλλά τέρατα. Τα σημεία ήρθαν μετά!
Συμπέρασμα:
Με βάση τα παραπάνω εκτεθέντα άτρεπτα στοιχεία της Αριστεράς, χάρη στα οποία υπάρχει ως ετερότητα, αλλά και έχοντας υπόψη τα “εν ελλείψει και εν εκλείψει” της Ελληνικής Κοινωνίας στην αρχή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, μπορούμε να ζωγραφίσουμε την εικόνα του Προσώπου του Αριστερού ο οποίος θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στα καθήκοντα που το αναθέτει η αυθυπερβατική της τάση.
Σημειώνουμε ότι η εικόνα είναι ένα όριο στο οποίο πρέπει να τείνει, “να θέλει να γίνει” σαν κι αυτό. Κάθε φορά που πλησιάζει το όριο εκείνο πρέπει να έχει την ιδιότητα και την ικανότητα να μετα-θέτει τη θέση του ακόμα πιο...μετά. Έχουμε υπόψη την μπρεχτική εκδοχή της σχετικής ορθόδοξης αντίληψης περί ορίου, η οποία, βέβαια, ποτέ δεν έγινε και Γερμανική αντίληψη περί ορίου. Λέει, λοιπόν, ο Μπρεχτ στον “κ. Κόυνερ”:
“Τι κάνετε, ρώτησαν τον κ. Κ., όταν αγαπάτε έναν άνθρωπο; Κάνω ένα σκίτσο του, αποκρίθηκε ο κ. Κ., και φροντίζω να του μοιάζει. Ποιο το σκίτσο; Όχι, αποκρίθηκε ο κ. Κόυνερ., ο άνθρωπος”.
Β' Μέρος
Ο Αριστερός μαχητής της κοινωνικής αλλαγής
1. Ο Αριστερός μαχητής, αυτή τη φορά, στο πλάνο στρατολογία του έχει έναν και μόνον άνθρωπο, τον εαυτό του! Για να τον “παλέψει”πρέπει να διαθέτει ένα ισχυρό πύργο με τέσσερις προμαχώνες, την ψυχή του! “Εύδαιμον το ελεύθερον, το δ' ελεύθερον το εύψυχον”, ήγουν: Ευτυχία είναι η Ελευθερία και Ελευθερία είναι η Ευψυχία. (Επιτάφιος, Περικλέους)
Κάθε ένας προμαχώνας διαθέτει και τις σχετικές πολεμίστρες:
Προμαχώνας: Φρόνηση.....πολεμίστρες: θεογνωσία, φυσιογνωσία.
Προμαχώνας: Σωφροσύνη.....πολεμίστρες: αγνότητα, παρθενία.
Προμαχώνας: Ανδρεία.....πολεμίστρες: υπομονή, σταθερότητα, πίστη.
Προμαχώνας: Δικαιοσύνη....πολεμίστρες: διάκριση, ευσπλαχνία.
2. Θεμέλιο του πύργου, βάθρο και δομή του, εκείνο το στοιχείο που συγκροτεί τον πύργο σε οντότητα είναι η κλίμακα της Αγάπης και της Καλοσύνης. Έχει οκτώ βαθμίδες[ii]:
Σέβομαι, Εμπιστεύομαι, Νοιάζομαι, Μοιράζομαι, Φροντίζω, Καλλωπίζω, Ελευθερώνω, Δημιουργώ.
Οι άνθρωποι που μισούν δεν μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο! Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να καταστρέψουν τον παλιό.
3. Ούτε ατομοκεντρικός ούτε κολεκτιβιστικός (κοινωνιοκεντρικός). Πρόσωπο, με ειρμό και έρμα. Με ικανότητες να κρίνει και να διακρίνει. Άλλοτε βαδίζει μαζί με τους πολλούς κι άλλοτε βαδίζει μόνος. Ούτε το πλήθος τον τρομάζει ούτε η έρημος τον σκιάζει. Αγωνίζεται σθεναρά κατά των τριών της ερήμου πειρασμών: α) δεν δελεάζεται από την Εξουσία, ήγουν δεν αλλάζει στάση για χάρη της και παραμένει σταθερός και υπομονετικός στους στόχους του β) δεν υποκύπτει στο βιοπορισμό και δεν υποτάσσεται στο Ζην, ήτοι δεν ζει μόνον επ' άρτον και θεάματα αλλά και για τη σπορά του κόκκου σινάπεως, και για τη ζύμωση, και για τα μη θεατά υπερ-θεάματα γ) δεν πειράζει- εκβιάζει τον Θεό, όπερ σημαίνει: δεν εκβιάζει την έλευση του Ιδανικού εκβιάζοντάς το να υποκύψει στον βολονταρισμό του. Μπορεί να υπολογίσει πότε θα χτυπήσει μαζί, βαδίζοντας χώρια, και πότε θα χτυπήσει χώρια βαδίζοντας μαζί. Ξέρει να αντιλαμβάνεται τον ρυθμό των πραγμάτων και να αλληλεπιδρά αναλόγως. Σταθερός και υπομονετικός. Λιτός και καρτερικός. Ασκητικός. Με πίστη στους στόχους του. Με γνώση για το Θεό και για τη Φύση. Με αγνότητα και παρθενικότητα στο νου και στη ψυχή. Άδολος, ά-φθονος, αγαθοποιός. Δια-κοσμεί το περιβάλλον , κοσμείται και χαίρει. Ανιδιοτελής στο χρήμα και, κυρίως, στη δόξα. Ευσπλαχνικός και δίκαιος. Όταν ξέρει ποιο είναι το δίκιο και το άδικο, το δικό του και του άλλου, αμφιβάλλει πάντα για το ποια είναι η δίκαιη αμοιβή και η δίκαιη τιμωρία. Σώφρων και φρόνιμος, ανδρείος και υψηλόφρων. Δεν εγκαταλείπει στο πεδίο της μάχης ούτε νεκρούς ούτε τραυματίες ούτε άρματα! Στ' άρματα του έχει χαραγμένο:
“Ή όλοι μαζί σωζόμαστε ή όλοι μαζί χανόμαστε”.
4. Είναι απαλλαγμένος πια από την τυραννία του “συσχετισμού των δυνάμεων” και τον κάθε φορά υπολογισμό του. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν τον υπολογίζει και δεν τον λαμβάνει υπόψη. Όποιος κι αν είναι αυτός, ευμενής ή δυσμενής, σε βάρος του ή σε όφελός του, εκείνος καλείται να τον αντιμετωπίσει, να δράσει επάνω του και, σε προτελευταία ανάλυση, να τον στρέψει, όσο περισσότερο μπορεί, προς όφελός του μέσω του υπερόπλου που έχει στη διάθεσή του: του σθένους! Δεν δίνει ανέλπιδες μάχες γιατί ξέρει όντως “πώς η μονάς νικά τη χιλιάδα”. Προτιμάει την άμυνα από την επίθεση αν και την διεξάγει ενεργητικά και επιθετικά. Διαλέγει αυτός το πεδίο της μάχης και την αποφεύγει όταν μπορεί να τη δώσει με καλύτερους όρους, ότι “ανάρηα ανάρηα τάριχναν οι κλέφτες τα ντουφέκια, γιατ' είν' οι μαύροι διαλεχτοί, γιατ' ειν' οι μαύροι 'λίγοι”. Δεν στρατηγεύει μόνο των φίλιων δυνάμεων αλλά και του χώρου και του χρόνου τους οποίους μετατρέπει σε συμμάχους του. Είναι απαλλαγμένος από την βαρβαρότητα του μιμητικού ανταγωνισμού και της δυναμοκεντρικής ρύθμισης των κοινωνικών και ατομικών διαφορών. “Η δύναμίς του εν ασθενεία τελειούται” και αναλόγως ρυθμίζει και τις σχέσεις του με την εξουσία παραχωρώντας στον Καίσαρα αυστηρώς και μόνον ό, τι ανήκουν σε αυτόν και έως ότου έρθει ο καιρός της Μουλβίας Γέφυρας όπου ο Καίσαρας θα του αντι-παραχωρήσει ό,τι του οφείλει!
5. Πολυσθενής, ενσωματώνει ετερότητες - χωρίς να ισοπεδώνει και να αφομοιώνει - εργαζόμενος υπέρ της ασυγχύτου και αδιαιρέτου ενώσεως πάντων των ποικίλων ετεροτήτων. Δεύτε λάβετε φως και κάντε το ό, τι σας φωτίσει. Δεν χειραγωγεί αλλά μοιράζεται. Δεν ψυχαναγκάζει αλλά ελευθερώνει. Δεν κυριαρχεί αλλά παραδειγματίζει. Δεν προκαταλαμβάνει αλλά φροντίζει. Δεν ισχυρονογνωμωνεί αλλά πιστεύει! Μετα- νοεί και συγ-χωρεί, ότι “από όπου μπορεί να περάσει ένας Αντάρτης μπορεί να περάσει μια Μεραρχία”.
6. Φιλοκαλεί μετ' ευτελείας τα Μέγιστα. Φιλοσοφεί άνευ μαλακίας για τα Κράτιστα.
7. Εκ μεταστροφής Ορθόδοξος Χριστιανός. Αν η αθεΐα του υπήρξε πράξη ελευθερίας απέναντι στην πίστη του, η μεταστροφή αποτελεί ακόμα μία πράξη ελευθερίας, αυτή τη φορά, έναντι της απιστίας του. Παραδέχεται ότι η αθεΐα είναι αρνητική πίστη. Με παλληκαριά και παρρησία ομολογεί και παραδέχεται πως το εν εκλείψει πρότυπο της αυτοθυσιαστικής και μαρτυρικής Αριστεράς ήταν τελικά, και είναι, ο Χριστός! Σε μια κοινωνία που “δεν έχει τον Θεός της” αγωνίζεται να για ξαναβρεί το χαμένο της Κέντρο. Θλίβεται για τους επιμένοντες στην αθεΐα αλλά δεν τους “διαγράφει”. Τους υπενθυμίζει πως είναι κρίμα, από το νεανικό της Αριστεράς επαναστατικό όραμα, από το οποίο οι πάντες παραιτήθηκαν, να έχει μείνει, ως θλιβερό κατάλοιπο, το επαναστατιλίκι της “αθεΐας”. Τους καλεί, παρά ταύτα, να αποκαταστήσουν τον εν εκλείψει Χριστό στα πρότυπά τους έστω κι αν παραμένουν άθεοι.
8. Μάχεται πάντα σε τρία πεδία ταυτόχρονα! Στη Μικρή Πατρίδα, στη Μεγάλη Πατρίδα, στην Οικουμενική Πατρίδα. Παρά ταύτα, «ουκ έχομεν ώδε μένουσα πόλιν, αλλά την μέλλουσα επιζητούμε». Αυτή η “μέλλουσα πόλις”, η “Άνω Πόλις”, είναι που δίνει άλλο νόημα και αλλάζει τον χαρακτήρα και των ώδε πόλεων. Ο πατριωτισμός του διαθέτοντος “Άνω Πόλη” είναι άλλης τάξεως από τον πατριωτισμό του μη διαθέτοντος. Θεωρεί την αλληλεπίδρασή τους ακατάλυτη και δεν ξεχνάει πως η έκβαση της μάχης στο κάθε πεδίο επηρεάζει σημαντικά και τα άλλα. Στα φλάμπουρά του είναι χαραγμένο το σύνθημα:
“Κοινότητα Προσώπων”-“Έθνος Κοινοτήτων”-“Κοινότητα Εθνών”
εχθρός του είναι
η “παγκοσμιοποιημένη τεχνοσυστημική ιδιωτεία” και όχι απλώς ο Καπιταλισμός!
9. Θεωρεί το έθνος δομή ταυτοτητοποιητικών παραδόσεων, ήτοι την γενεσιουργό αιτία της υπόστασής του, το πεδίο που τον συγκροτεί στο Είναι. Επομένως θεωρεί την υπεράσπισή του ζήτημα ζωής ή θανάτου και επιδίδεται δραστήρια στην πνευματική του ανασυγκρότηση.
10. Η Πατρίδα είναι το Πρόσωπο του Έθνους. Μάχεται για την Ελευθερία της και την Ανεξαρτησία της. Αγωνίζεται για την παραγωγικής της ανασυγκρότηση. Στον “Έλεγχο των Μέσων Παραγωγής” από την άρχουσα τάξη αντιπαρατάσσει τον “Έλεγχο στα Μέσα Διατροφής και Αναπαραγωγής του Συστήματος”, από τον Λαό και την Κοινωνία, σε όλες τις βαθμίδες των Πατρίδων: Μικρής, Μεγάλης, Οικουμενικής. Προκειμένου να μη ζημιώσει την πατρίδα ζημιώνει την τάξη. Προκειμένου να μη ζημιώσει την πατρίδα ζημιώνει τον εαυτό του. Προκειμένου να ζημιώσει την πατρίδα ζημιώνει την Οικουμένη. Η Πατρίδα είναι ο βασιλικός και το Κράτος-Εξουσία είναι η γλάστρα. Ποτίζουμε τον βασιλικό έστω κι αν ποτίζεται και η γλάστρα. Ποτέ δεν σπάμε τη γλάστρα αν δεν είμαστε σε θέση να μετα-φυτεύσουμε τον βασιλικό. Αν η Πολιτική, με Πι κεφαλαίο, είναι άθλημα, τότε, το όριο του αθλήματος, το πεδίο διεξαγωγής του, είναι η σωτηρία του βασιλικού. Δεν ισχύει το “σπάμε τη γλάστρα-που όντως πνίγει τον βασιλικό- και μετά βλέπουμε τι θα κάνουμε με τον βασιλικό”. Και, φυσικά “δεν παίζουμε με την εξέγερση”! Για τον Αριστερό, καθοδηγητικός φάρος, στην υπέρβαση της αντιθέσεως “Πατρίδα- αντιλαϊκό γερμανοτσολιάδικο κράτος”, αποτελεί η στάση του Ν. Ζαχαριάδη έναντι της στάσης του Ν. Πλουμπίδη στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Και υπό αυτό το πρίσμα, η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο ΣΜΑ, οι Συμφωνίες Λιβάνου-Καζέρτας-Βάρκιζας, η “ολιγωρία” μετάβασης στον ένοπλο αγώνα καθ' όλο το 1945, 1946 και 1947, δεν είναι όνειδος για την Αριστερά αλλά είναι πράξεις εθνικές, πατριωτικές, αυτοθυσιαστικές, πράξεις υποταγής του συμφέροντος της παράταξης στο συμφέρον του Λαού και του Έθνους, με τις οποίες προσπάθησε να αποφύγει την κλιμάκωση της ανθρωπιστικής κρίσης, του εμφυλίου πολέμου και της καταστροφής! Οι Αριστεροί, ήρθε ο καιρός, δεν πρέπει να ντρέπονται γι' αυτές αλλά πρέπει να σηκώσουν ψηλά το κεφάλι και να αντικρίσουν την Πατρίδα και το Έθνος με περηφάνια. Δεν ελέγχονται γιατί υποχώρησαν! Ελέγχονται γιατί δεν υποχώρησαν πλήρως!!! Ήταν μάρτυρες-άνθρωποι ενώ η ιστορία απαιτούσε μάρτυρες-αγίους!!!
11. Δεν είναι ούτε συντηρητικός ούτε προοδευτικός. Είναι επ-αναστατικός! Πιστεύει στην ύπαρξη των ποιοτικών αλμάτων αλλά δεν άγχεται να τα εκβιάσει. Δεν υποτιμάει τις αργές και μικρές ποσοτικές αλλαγές αλλά και δεν εκπλήσσεται όταν το θαύμα λαμβάνει χώρα. Το θαύμα δεν αντιβαίνει στη φυσική τάξη των πραγμάτων. Συμβαίνει εκεί, τότε και εφόσον, όταν, όπου και καθόσον, αγαπάμε κάτι με όλη τη δύναμη της ψυχής μας.
12. Και Μετα-ρυθμιστής και Επ-αναστάτης! Μετα-ρυθμίζει και Επ-αναστατεί γνωρίζοντας καλά πως όλα μπορούν να μετα-τραπούν στο αντίθετό τους! Δεν ξεχνάει πως και η επανάσταση απαιτεί επαναστατικοποίηση, πως πρέπει να αλλάζουμε επαναστατικά την εκάστοτε άποψή μας για την Επανάσταση, ειδικά όταν η Επανάσταση δεν μας αλλάζει επαναστατικά.
13. Η Στάση δεν τον τρομάζει και η Κίνηση δεν τον παρασύρει. Το Κίνημα γίνεται Παράδοση αλλά δεν παραδίδεται και η Παράδοση του Κινήματος καλείται να εμπνεύσει το νέο Κίνημα. Έτσι από την “Πίστη στο Κόμμα και στο Δίκιο του” κρατάει την Πίστη και το Δίκιο. Το Κόμμα το αντικαθιστά με τον Χριστό. Δεν διστάζει να παραδεχτεί ότι τόσο τα μεγαλύτερα κατορθώματα της Αριστεράς όσο και το γεγονός ότι ποτέ “δεν ήπιαμε νερό στη βρύση” οφείλονται ακριβώς σε αυτές τις δύο αμέτρους παραμέτρους της ελληνικής πνευματικής παράδοσης λάθρα βιωσασών στο πνεύμα της Αριστεράς: στο υποφώσκον αυτοθυσιαστικό παράδειγμα του Σταυρωθέντος Χριστού και στην ακράδαντη και σταθερή Πίστη έστω και σε μια Ουτοπία. Ουτοπία, βέβαια, άκρως εσχατολογική και εν ετέρα μορφή Θριαμβεύον Θείον. Στην ελληνική παράδοση το Θριαμβεύον Θείον το λέμε “Ανάσταση Χριστού”!
14. Ούτε τοπικιστής ούτε ουτοπιστής, απλώς...τ(Ρ)οπικιστής. Το “πώς”, τις πιο πολλές φορές, έχει πιο μεγάλη σημασία από το “τι”. Υπέρ της κοινοτικής παράδοσης των αυτόνομων Ελληνικών Κοινών. Υπέρ της ελληνικής παράδοσης των συντεχνιών. Υπέρ του Ελληνικού Τ(ρ)όπου Παραγωγής, ήγουν του “παραγωγικού πολυωνύμου” για το οποίο κάνει λόγο ο Κ. Καραβίδας.
15. Θερσίτης: Αυθάδης με τον “σκυλομούρη και συμφεροντολόγο” Αγαμέμνονα. Προσέχει τα λόγια του με τον πολυμήχανο Οδυσσέα. Υποκλίνεται, στρατεύεται και μάχεται για την Ελένη. Χαλάει τον κόσμο για την...Βρισηίδα, την ιέρεια του Απόλλωνα που ερωτεύεται! Δεν ξεχνάει την παλιά Αρβανίτικη παροιμία: “Η θέση της καλής γυναίκας είναι δίπλα στη σημαία”! Το Κάλλος, ο Έρως, η Φιλία, δηλαδή, δεν είναι απλώς αισθητικές και συναισθηματικές κατηγορίες αλλά όροι της ύπαρξής του, η Τιμή και η Αξιο-πρέπειά του, ο λόγος για τον οποίο αξίζει να πεθάνει. Δεν του αρκεί μια σκέτη ζωή αλλά ψάχνει, ακόμα και σε λάθος μέρος με λάθος τρόπο, την καλοσύνη της ζωής, το Ευ-Ζην, όπως δεν του αρκεί μια “ξύλινα μπιστόλα” (Μακρυγιάννης) αλλά θέλει την μαλαμοκαπνισμένη! Και, όπως ο Σουλιώτης Αγωνιστής, βάζει το χέρι του στη φωτιά για ν' αποκτήσει τ' όμορφο και ζηλευτό σπαθί!
16. Δεν είναι απλώς υπέρ του αδυνάτου αλλά και υπέρ της συμπαθείας του θύματος. Του “στραβού το δίκιο” υπάρχει ακόμα κι αν ο στραβός δεν είναι αδύνατος. Εφόσον θέλει όλοι να έρθουν στη θέση του, ακολουθώντας το παράδειγμά του, δεν θα πρέπει να αμελεί να “μπαίνει, συνεχώς, στη θέση του άλλου”.
17. Εκφραστής των καλύτερων πατριωτικών, κοινωνικών και ηρωικών παραδόσεων της Αριστεράς μελετάει, εμβαθύνει και ανασύρει από τη λήθη τα μεγαλύτερα κατορθώματά της. Αποδίδει τιμές στους ήρωές της και διαπαιδαγωγεί με τους άθλους τους τη νέα γενιά. Διδάσκεται από εκείνα και αφήνεται να τον καθοδηγήσουν όταν τα πράγματα θολώνουν. Όμως, επανελέγχει με τόλμη όλη τη δράση της Αριστεράς και δεν διστάζει να υπογραμμίσει και να υποδείξει τα λάθη της.
18. Εικονοκλάστης και αλάστορας, δεν προσκυνάει είδωλα ακόμα κι αν πρόκειται για είδωλα της Αριστεράς, ακριβώς γιατί προσκυνάει μόνο τις Εικόνες της Εκκλησίας, ήγουν την Πραγματική Εικονικότητα του Ευ Ζην και της Μεταφυσικής του.
19. Καστρο-καταλύτης και Κοσμο-χαλαστής, γκρεμίζει τον “Ναό του Σολομώντος” και σε τρεις μέρες τον ανοικοδομεί! Τι ανοικοδομεί; Τον ίδιο ναό, τον “Ναό του Σολομώντος”! Εκείνο, τελικά, που γκρεμίζεται δεν είναι ο “Ναός”, είναι το είδος του χτισίματος. Ο “Ναός” στέκει και πάλι στη θέση του όπως και ο Κόσμος! “Ναός” στην ελληνική παράδοση είναι ο άνθρωπος ως σωματοψυχή. Επομένως, εκείνο που πρέπει να παρουσιάσει ως κοινωνικό όραμα δεν είναι πια ο λόγος και ο τρόπος του γκρεμίσματος διότι αυτό ήδη έχει συντελεστεί και συντελείται. Εκείνο που είναι “εν ελλείψει και εν εκλείψει” και, συνεπώς, θα συνεγείρει την κοινωνία είναι ο Λόγος του Κτισίματος και ο Τ(ρ)όπος του Κτισίματος, τα σχέδια, τα εργαλεία, οι μαστορικές του, τα πρότυπα και προ παντός οι μάστορές του!
20. Ο Αριστερός μέχρι τώρα προσπαθούσε ν' αλλάξει την κοινωνία ξεκινώντας από την Εξουσία. Τώρα πρέπει να προσπαθήσει ν' αλλάξει την κοινωνία ξεκινώντας από τον εαυτό του!
26 Ιουλίου 2013
Των αγίων Παρασκευής & Ωραιοζήλης
Σαν απόψε μπήκαν οι Αντάρτες στο χωριό (1944)
i Ποιος ο «αριστερός» σήμερα (Tου Xρηστου Γιανναρα)
Σε«πολιτιστικό» ένθετο κυριακάτικης αθηναϊκής εφημερίδας συνάντησα την προσπάθεια αρθρογράφου να ορίσει ποιος είναι ο «αριστερός» σήμερα.
Λοιπόν, κατά τον αρθρογράφο «ο σημερινός αριστερός είναι σύνθετος, τον έκαναν σύνθετο τα σύνθετα σημερινά προβλήματα.
Eίναι αντικαπιταλιστής.
Eίναι φανατικά δημοκρατικός.
Eίναι κινηματικός (δεν καταλαβαίνω με ποια σημασία χρησιμοποιείται η λέξη, πάντως σίγουρα όχι με αυτή που της αποδίδουν τα λεξικά), δεν μπορεί παρά να είναι κινηματικός.
Eίναι σοσιαλιστής.
Eίναι αντιεθνικιστής.
Eίναι αντιρατσιστής.
Eίναι ευρωπαϊστής.
Eίναι φεμινιστής, αλίμονο αν η φεμινιστική προβληματική προσιδίαζε μόνο στις ομάδες των φεμινιστριών.
Eίναι υπερασπιστής του πολιτισμού και των αξιών του. Eίναι ακατασίγαστα φιλέρευνος.
Eίναι φιλάλληλος.
Eίναι δραστήρια ανεκτικός.
Eίναι αντι–ιμπεριαλιστής.
Eίναι οικολόγος».
Eίχα πολλά χρόνια να συναντήσω τόσο χαριτωμένη στον ναρκισσισμό της ενθουσιαστική μεγαλορρημοσύνη και ήμουν έτοιμος να σχολιάσω δεικτικά ότι ασφαλώς από παραδρομή ο αρθρογράφος δεν αναφέρει στον ορισμό του ότι ο αριστερός είναι και φιλόζωος, ότι πλένει οπωσδήποτε τα δόντια του πρωί – μεσημέρι – βράδυ, ότι δεν σταθμεύει ποτέ παράνομα το αυτοκίνητό του.
Oμως, πέρα από τη θυμηδία που γεννάει η επιδαψίλευση όλων των προσόντων και αρετών σε μία και μόνη παραταξιακή ιδιότητα, ο ορισμός είναι στην πραγματικότητα επώδυνα αποκαλυπτικός του κενού που μαστίζει σήμερα τη λεγόμενη Aριστερά.
O παραπάνω ορισμός κραυγάζει την αμηχανία ενός «αριστερού» δίχως ταυτότητα, δίχως ραχοκοκκαλιά νοήματος της «αριστερής» του ετικέτας.
Προσπαθεί να αρπαχθεί από οτιδήποτε φανταχτερό σήμερα στην αγορά, να οικειοποιηθεί συνθηματολογικά ποιότητες και επιτεύγματα χωρίς να υπολογίζει ότι προϋποθέτει μόχθο, αυταπάρνηση και σοβαρότητα.
Tελικά ο ορισμός είναι εύστοχος, οριοθετεί αυτό που προσπαθεί ο «αριστερός» στις μέρες μας.
Nα συντηρεί ένα ναρκισσιστικό φαντασιοκόπημα «προοδευτικής» πρωτοπορίας, σφετεριζόμενος κάθε λογής κολακευτικές ετικέτες.
Tο να τιτλοφορείσαι «αριστερός» στη μεταχουντική Eλλάδα είναι κοσμική επίδειξη, όχι κοινωνική και πολιτική στράτευση.
Σε πολλές περιπτώσεις προσπορίζει και ωφελήματα η αριστερή ετικέτα, καθόλου ευκαταφρόνητα.
Δίχως κοινωνικοπολιτική πια ταυτότητα η Aριστερά μοιάζει να αναζητάει τη συνοχή της, λειτουργώντας συχνά σαν δίκτυο επαγγελματικής αλληλοϋποστήριξης, ευκαιριών για προνομιακή προβολή και όχι οπωσδήποτε αξιοκρατική δημοσιότητα. Προϋποτίθεται οργανωσιακή προσχώρηση (μήπως αυτό σημαίνει το επίθετο «κινηματικός»;), να συνυπογράφεις κάθε τόσο αγεληδόν διαμαρτυρίες, καταγγελίες, λιβέλλους εξοντωτικούς ενοχλητικών «αντιπάλων».
Nα εκτίθεσαι δημόσια δεσμευμένος στη λεγόμενη «παραταξιακή πειθαρχία».
Eτσι ο φορέας «αριστερής» ετικέτας κερδίζει συχνά (πολύ συχνά) σκανδαλώδη αναρρίχηση στις πανεπιστημιακές «βαθμίδες» εμφατική προβολή στο καλλιτεχνικό στερέωμα, περίοπτες στήλες και πόστα δημοσιογραφίας, χρυσοπληρωμένες θέσεις «ειδικού συμβούλου» σε υπουργεία και οργανισμούς.
Tο να τιτλοφορείσαι «αριστερός» στη σημερινή Eλλάδα είναι εφόδιο μέγα ανάδειξης και επιτυχίας.Θλιβερή η έκπτωση και αλλοτρίωση της Aριστεράς, ωστόσο το ερώτημα παραμένει προκλητικό και γόνιμο: Πώς θα ορίζαμε τον πραγματικά αριστερό σήμερα;Θα τολμήσω τη δική μου απάντηση: Πραγματικά αριστερός είναι σήμερα και ήταν πάντα ο πολίτης που μάχεται για κοινωνιοκεντρικές (όχι ατομοκεντρικές) προτεραιότητες. Για προτεραιότητα της κοινωνίας των πολιτών, όχι της απρόσωπης οικονομίας της αγοράς. Για κράτος πρόνοιας, κράτος δικαίου. Για θεσμούς κοινωνικού ελέγχου της εξουσίας. Για να είναι κοινωνικά αγαθά το νερό, ο ηλεκτρισμός, οι συγκοινωνίες, οι επικοινωνίες, η παιδεία, η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, η παροχή υπηρεσιών από το κράτος στον πολίτη. Nα μη γίνονται αντικείμενο κερδοσκοπίας τα κοινωνικά αγαθά, να μην τα εκμεταλλεύεται ο έμπορος ιδιώτης, αλλά ούτε και ο συνδικαλιστής, να μην καπηλεύεται τα κοινωνικά αγαθά η βολεμένη δημοσιοϋπαλληλία ή η κομματική «νομενκλατούρα».Aριστερός είναι σήμερα όποιος απαιτεί αμείλικτη αξιοκρατία, θεσμούς κριτικού ελέγχου της ποιότητας, της ευσυνειδησίας, της δημιουργικής προσφοράς. Oποιος μάχεται για να λειτουργούν πειθαρχικά συμβούλια, επιθεωρητές, ελεγκτές, που να προστατεύουν τον φτωχό και αδύναμο από την αυθαιρεσία, τον δεσποτισμό και τη ραστώνη του κρατικού υπαλλήλου. Aριστερός σήμερα είναι όποιος διεκδικεί σχολεία αριστούχων, δηλαδή ίσες ευκαιρίες κοινωνικής ανάδειξης για φτωχούς και πλούσιους. Oποιος απαιτεί κάθαρση των πανεπιστημίων από την κομματική (ή παραταξιακή) ευνοιοκρατία.Oλα τα ηχηρά υπόλοιπα (περγαμηνές του οικολόγου του αντιρατσιστή, του αντιεθνικιστή, του φεμινιστή, του ευρωπαϊστή, του «φιλέρευνου», του φιλάλληλου, του δραστήρια ανεκτικού) μπορεί να τα διεκδικήσει οποιοσδήποτε χωρίς να είναι αριστερός. Tα διεκδικούν στην ελλαδική κοινωνία σήμερα κορυφαίοι Nεοφιλελεύθεροι που συμπλέουν δίχως πρόβλημα με «αριστερούς» της προοδευτικής ετικέτας, με «σοσιαλιστές» υπέρμαχους και μεταπράτες της Nέας Tάξης, με φανατικούς «αντιδεξιούς» διεκπεραιωτές ιλιγγιωδών καταχρήσεων σε δημόσια έργα.Πραγματικά αριστερός ήταν και θα είναι πάντα αυτός που μάχεται για την ποιότητα ζωής που είναι οι σχέσεις κοινωνίας της ζωής, για την πραγμάτωση της κοινωνίας των προσώπων, την αναχαίτιση της ατομοκρατίας, της ζούγκλας των εγωκεντρισμών ή της κολεκτίβας των αδιαφοροποίητων ατόμων. Kατά τούτο ο πραγματικά αριστερός σήμερα δίνοντας προτεραιότητα στην κοινωνία των σχέσεων, έχει το κουράγιο να παίρνει κριτικές αποστάσεις από τον μηχανιστικό μαρξιστικό κοινωνισμό, που αποδείχθηκε παραγωγός και μήτρα στυγνού ολοκληρωτισμού τόσο ως καθεστωτικό όσο και ως κομματικό μόρφωμα.O ψυχολογικός «αριστερισμός» καταφεύγει στον σφετερισμό αλλότριων περγαμηνών και καταντάει στον καιροσκοπισμό, γιατί δεν τολμάει να συντρίψει τα είδωλα του Mαρξ και του Λένιν. Δεν τολμάει να ξανασυλλαβίσει από την αρχή την αλήθεια της Aριστεράς.
iiΓια περισσότερα πάνω στην ελληνική παράδοση για τα όργανα της ψυχής βλέπε Θ.Ι.Ζιάκας, Πέρα από το Άτομο, εκδ. Αρμός.