Οι φλοράλ κούπες της Τανάγρας του 5ου-4ου π.Χ. αιώνα στο Μουσείο Σχηματαρίου

Ένα κείμενο από το Κέιμπριτζ

Πρόλογος: Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Στην ιστοσελίδα Cambridge.org βρήκαμε ένα κείμενο που αναφέρεται σε εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Σχηματαρίου, με την επεξήγηση εντός παρενθέσεως "αποθήκη".

Μπορεί να το "κατεβάσει" κανείς έναντι του αντιτίμου των € 25,00. 

Η ανακάλυψη κατέστη δυνατή διότι ΔΕΝ είμαι υποψήφιος σε κανέναν συνδυασμό των επικείμενων δημοτικών εκλογών και, επομένως, έχω πόρους, χρονικούς και άλλους τινές, για να ασχολούμαι με έργα "μη παραδεδεγμένης χρησιμότητος". 

Πρόκειται για μια εκτενή μελέτη 60 σελίδων ή 20.000 λέξεων περίπου, που πραγματεύεται την διακόσμηση και την κατασκευή 74 πήλινων αγγείων της Τανάγρας του 5ου και 4ου π. Χ. αιώνα. 

Συγγραφέας της είναι το Δρ. Elon D. Heymans και αυτή έλαβε χώρα το 2013, δημοσιεύτηκε δε το 2014. 

Λαμβάνει υπόψη της όλες τις σχετικές αρχαιολογικές ανασκαφές, παλαιότερες και νεότερες, μέχρι δλδ και την πιο πρόσφατη που έγινε στον χώρο όπου εγκαταστάθηκε το εργοστάσιο της Coca Cola. 

(Πάει με όλα! Κυριολεκτικά).

Ο μελετητής ταξινομεί και περιγράφει λεπτομερώς τα σκεύη αυτά, τα οποία, είναι βέβαια παλαιότερα, κατά έναν και πλέον αιώνα, από τις Ταναγραίες Κόρες.

Σημειώνει ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε ανάλογα ευρήματα της Βοιωτίας, όπως εκείνα της Ρετσώνας, του Αλιάρτου, των Θεσπιών.

Καταλήγει στη μοναδικότητά τους, εντοπίζει δε και τις περαιτέρω ιδιαιτερότητές τους, ανάλογα με το εργαστήριο που τα κατασκεύασε. 

Το ιδιαίτερον του πράγματος έγκειται στο ότι είναι διακοσμημένα με μοτίβα φυτών και λουλουδιών. Με τις εικόνες που παραθέτουμε είναι εύκολο στον αναγνώστη να παρατηρήσει τις ομοιότητες άμα και τις διαφορές, όπως και να απολαύσει την αισθητική τους, την ομορφιά που έχουν αυτά τα μικρά καθημερινά έργα τέχνης, τα οποία, έζησαν και έφτασαν ως εμάς επειδή οι κάτοχοί τους τα θυσίασαν, σε αναίμακτες και μη θυσίες, προς του τεθνεώτες και το μυστήριο του θανάτου. 

Ναι, εκείνοι οι άνθρωποι μπορούσαν ν' απολαμβάνουν αυτά τα σκεύη στην καθημερινότητά τους, εν αντιθέσει με μάς σήμερα που, αφ' ενός μεν δεν διαθέτουμε τίποτα άλλο από ευτελή πανομοιότυπα καταναλωτικά προϊόντα και αφ' ετέρου δεν μπορούμε καν να διανοηθούμε την αφειδώλευτη θυσία τους, αν διαθέταμε σήμερα κάτι ανάλογο. Στην καλύτερη περίπτωση θα τα είχαμε για "φιγούρα" και στη χειρότερη θα τα πουλάγαμε. 

Το κείμενο αφιερώνεται στον κ. Στέφανο Κασιμάτη, τον γνωστό δημοσιογράφο που έχει απασχολήσει επανειλημμένως τους αναγνώστες έγκριτων αθηναϊκών εφημερίδων με τους μικρόψυχους σχολιασμούς του και τις ελιτίστικες εξυπνάδες του. 

Την οφείλουμε αυτή την αφιέρωση, στον κατά τα λοιπά ευφυή, άριστο και ιδιαίτερα καλλιεργημένο δημοσιογράφο, από τότε που είχε κάνει την τιμή στο Μουσείο Σχηματαρίου να ασχοληθεί μαζί του σε ξεχωριστή επιφυλλίδα. 

Ήταν τότε που μετά την ανακαίνισή του γίνονταν τα εγκαίνια από τον υπουργό της τότε κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, Μιχάλη Λιάπη. 

Θέλοντας να ειρωνευτεί τον υπουργό έθεσε το ζήτημα "τι το θέλει το μουσείο το Σχηματάρι;" και "πόσοι άνθρωποι θα το επισκεφτούν;". 

Εμείς, τότε, τον πληροφορήσαμε βέβαια ότι, το μουσείο, το Σχηματάρι, το διαθέτει πριν η Θήβα αποκτήσει το δικό της και ότι δεν είναι ρουσφέτι ή κάποια λαμογιά από την ευρεία γκάμα που διέθετε ο υπουργός. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν μια αποθήκη, η οποία, αναβαθμίστηκε σε ένα πολύ όμορφο μουσείο χωρίς ιδιαίτερο κόστος λειτουργίας εφόσον ο φύλακας υπήρχε από τότε και διατήρησε τη θέση του ακόμα και στην κατοχή. 

Παρ' όλα αυτά όμως, το ερώτημα "πόσοι άνθρωποι το επισκέπτονται;" εξακολουθεί να πλανάται. 

Μια πρόταση: δεν θα ήταν άσχημη ιδέα, οι ψηφοφόροι του δήμου Τανάγρας να ρυθμίσουν την ψήφο τους ανάλογα με την απάντηση που θα δώσουν οι δεκάδες υποψήφιοι στο ερώτημα "έχεις επισκεφτεί το μουσείο Σχηματαρίου και τι περίπου εκθέτει;". 

Προσοχή! Μη τυχόν μπείτε στον πειρασμό να ρωτήσετε τους υποψηφίους "τι θα κάνετε για την περαιτέρω πολιτιστική αξιοποίηση του μουσείου και της αρχαίας κληρονομιάς;" Την απάντηση την ξέρετε και θα τους χαλάσετε άδικα την... ευδαιμονία του να αυτοπροσφέρεται για τον τόπο του κανένας. 

 

Υστερόγραφο:

Αν, λέμε αν, το μοτίβο του κάτωθι σκεύους σας θυμίζει τον "πετεινό" του Αρκά, όπως μου τον θυμίζει εμένα, μην ανησυχείτε. Δεν πρόκειται για το DNA αλλά για αυτό που εννοεί ο Ηράκλειτος για τον "ξυνό λόγο".. Εκείνο το κοινωνικό φαινόμενο που μάς κάνει να ζούμε σαν να έχουμε ιδίαν φρόνηση...

Του λόγου δ’ εόντος ξυνού ζώουσιν οι πολλοί ως ιδίαν έχοντες φρόνησιν

Το σκεύος:

Και ο πετεινός: