Έλληνες στρατιωτικοί αναλυτές ή ψιττακοί του ΝΑΤΟ;

 

Η κατάσταση του Ρώσο-Ουκρανικού μετώπου στην κατεύθυνση του Ποκρόφσκ
το μεσημέρι της 23ης Αυγούστου 2024, όπως απεικονίζεται στον χάρτη του ISW

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

   Από την αρχή του πολέμου της Ουκρανίας παρακολουθώ με προσοχή, και κατάνυξη, θα έλεγα, τις αναλύσεις των Ελλήνων νατοϊκών στρατηγών.

Κάθε μέρα και μια απογοήτευση. Ελάχιστοι εξαιρούνται!

Και σκέπτεται κανείς, «ο Θεός να μας λυπηθεί και να βάλει το χέρι του».

Κοντολογίς, παίρνουν τις θέσεις των νατοϊκών αναλύσεων, που είναι θέσεις με πολιτικό κίνητρο και πολιτικές επιδιώξεις και στοχεύσεις και τις κάνουν θεμέλια για την ανάλυσή τους.

Και δεν σταματούν εκεί. Παίρνουν και θέσεις των… συναδέλφων τους, Ουκρανών αξιωματικών του ΝΑΤΟ και τις κάνουν κι αυτές θέσεις μιας τάχα… αντικειμενικής στρατιωτικής ανάλυσης.

Ας δούμε συγκεκριμένα.

1. Ξεκίνησε η Ρωσία, λέει κάποιος, με ανεπαρκείς δυνάμεις να καταλάβει μια χώρα μεγέθους Γαλλίας. Είναι σωστό αυτό; Όχι δεν   είναι!

Η Ρωσία ΔΕΝ ξεκίνησε να καταλάβει μια χώρα μεγέθους Γαλλίας. Ξεκίνησε να υπερασπιστεί τους ομογενείς της, τους Ρώσους την ταυτότητα, που βρίσκονται από το 2014 υπό τα πυρά των Ουκρανών στην ίδια τους την πατρίδα. Οι Ρώσοι ξεκίνησαν να απελευθερώσουν την Μικρή Ρωσία, εδάφη που ανήκαν πάντα σ’ αυτούς.

Οι Ρώσοι κάνουν δλδ ό,τι δεν έκανε η Ελλάδα στην Κύπρο, και όχι μόνο, όταν οι ελληνικοί πληθυσμοί υφίσταντο τα ίδια.

Ας σημειώσουμε δε ότι, εμείς, με τη στάση μας αυτή, απονομιμοποιούμε, και τώρα και αναδρομικά, το δικαίωμα που έχουμε από το διεθνές δίκαιο να προστατεύσουμε τους ομοεθνείς μας. Ενώ, την ίδια, στιγμή ο Ερντογάν όχι μόνο δεν κάνει το ίδιο αλλά αντίθετα κατοχυρώνει αυτό «το δικαίωμά του» με λόγια και με έργα.

Τούτου δοθέντος, η Ρωσία, ΔΕΝ χρειαζόταν στρατό για να καταλάβει μια χώρα σαν τη Γαλλία. Επιπλέον, ο στρατός αυτός ερχόταν να βοηθήσει και να βοηθηθεί από τον νεαρό στρατό των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονμπάς όπως και των πολιτοφυλακών που δημιουργούνταν και στις τέσσερις περιοχές.

Το ΝΑΤΟ έχει κάθε λόγο να  θέλει να παρουσιάσει τη Ρωσία ως χώρα που εισβάλλει. Κι ακόμα περισσότερο να «τεκμηριώσει» στα μάτια της δυτικής κοινής γνώμης ότι η Ρωσική Αρκούδα, πάνοπλη, είναι έτοιμη να μας καταπιεί. Το παλιό παραμύθι δλδ της Σλαβικής απειλής με άλλο περιτύλιγμα.

Αν δεν το κάνει αυτό, ούτε κάποια νομιμοποίηση θα πετύχει ούτε και θα μπορέσει καμουφλάρει τους πραγματικούς στόχους και τις πραγματικές επιδιώξεις της ενάντια στη Ρωσία.

Εμείς όμως, που δεν κάνουμε προπαγάνδα νατοϊκή και πολύ περισσότερο τα συμφέροντά μας ΔΕΝ ταυτίζονται με εκείνα του ΝΑΤΟ, δεν έχουμε λόγο να… αναμεταδίδουμε στην ελληνική γλώσσα τους αγγλοαμερικανικούς κρωγμούς.

Η Ρωσία δεν θέλει επ’ ουδενί να παρουσιαστεί ως επιθετική προς την Ευρώπη. ΔΕΝ θέλει να συσπειρώσει εναντίον της όλους εκείνους που το ΝΑΤΟ θέλει να συσπειρωθούν. Αντίθετα θέλει να μετατρέψει τις δικές τους εσωτερικές αντιθέσεις, στην αρχή σε κάποιες διαφοροποιήσεις και ουδετερότητες τύπου πχ Ουγγαρίας, και στη συνέχεια, αν είναι δυνατόν, σε κυρίαρχες. Το έχει ξανακάνει αυτό η Ρωσία, στα χρόνια πριν τον Β’ Π.Π. και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία.

Δεν απαιτούμε από τους αναλυτές αυτούς να γίνουν περισσότερο σοφοί απ’ ό,τι είναι. Απαιτούμε να διαβάσουν την σχετική φιλολογία του πολέμου η οποία, μάλιστα, έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.

Όταν μια χώρα έχει πετύχει ένα τόσο μεγάλο κατόρθωμα που την εξύψωσε στην Ιστορία και διαπαιδαγωγεί γενιές μ’ αυτό, είναι διπλό λάθος να το αγνοούμε. Πρώτα γιατί ήδη υπάρχει μέσα στη στρατηγική της χώρας αυτής και έπειτα γιατί το εξαιρούμε από τη δική μας, αν και έχουμε την ιστορική πείρα να μη το αγνοήσουμε.

 

2.     Σε άλλο σημείο, λέει ο στρατηγός, πως ο πόλεμος αυτός είναι πόλεμος χαρακωμάτων και πόλεμος θέσεων. Επικαλείται μάλιστα και τον συνάδελφό του τον… Ζαλούσνι(!)

Μα τι θα πει ο Ζαλούσνι όταν έχει τάξει στους Νατοϊκούς ότι θα προελάσει μέχρι την… Κριμαία, ότι θα συντρίψει τις στρατιές της Ρωσίας και θα την οδηγήσει στην ατιμωτική συνθηκολόγηση;

Κι ενώ παίρνει, ο δικός μας νατοϊκός στρατηγός, τις δικαιολογίες του Ζαλούσνι ως τεκμήρια, ταυτόχρονα αγνοεί το στοιχείο ότι από τη δεκαετία του ’60, ναι από τα Σίξτις, στο αμυντικό δόγμα της Ρωσίας υπάρχει το στοιχείο της αποφυγής συγκέντρωσης μεγάλων δυνάμεων σε έναν χώρο.

Οι Ρώσοι, λόγω της τεράστιας πολεμικής πείρας, (φρόντισαν οι δυτικοί να την… προικίσουν πλουσιοπάροχα!)  της ανάλογης στρατιωτικής παράδοσης και φιλολογίας αλλά και της πολύ καλής  αξιοποίησής της, είναι μαστόροι στη συγκέντρωση μεγάλων δυνάμεων σε όποιο σημείο της επικρατείας τους θέλουν. Αλλά αυτό θέλουν και οι εχθροί τους. Αυτό θέλανε και οι Γερμανοί στην αρχή του πολέμου, στα 1941, για να ξεμπερδέψουν μια και καλή με τη μάζα και τον όγκο του αντίπαλου στρατού. Για να νικήσουν πριν ο αντίπαλος καταφέρει να ανεβάσει την πολεμική του κινητοποίηση στο ανώτατο επίπεδο και πριν μετατρέψει την οικονομία του σε πολεμική.

Οι Ρώσοι μπορούν να παρατάξουν όπως φαίνεται και όπως οι ίδιοι λένε, εικοσιπέντε (25) εκατομμύρια στρατιώτες. Αλλά συμφέρει, και πολιτικά, και οικονομικά και στρατιωτικά, κάτι τέτοιο;

Ναι! Συμφέρει, όχι τους Ρώσους αλλά το ΝΑΤΟ! Γιατί το ΝΑΤΟ ξέρει ότι ΔΕΝ θα ξεχυθούν στην Ευρώπη οι Ρώσοι μ’ αυτόν τον στρατό όπως ξεχύθηκε ο Νετανιάχου στη Γάζα. Θα στέκει εκεί και θα τρώει τα έτοιμα ενώ δεν θα παράγει. Οι υπόλοιποι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους θα καταπονούνται, η οικονομία, αργά ή γρήγορα, θα υποστεί το ίδιο, για να καταλήξει εκεί που την κατέληξε ο Ψυχρός Πόλεμος. Την ίδια στιγμή η Ρωσία θα εμφανίζεται στον «πολιτισμένο κόσμο» ως μια μεγάλη Βόρεια Κορέα. Θέλει, λοιπόν, η συλλογική Δύση να σύρει τη Ρωσία σε μια τέτοια πολεμική πανστρατιά όχι για να τη νικήσει στα πεδία των μαχών, πράγμα που έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να κάνει, αλλά για να την  καταπονήσει και να την γονατίσει όπως το έκανε και πριν στον Α’ Ψυχρό Πόλεμο. Οι δικοί μας αναλυτές παίρνουν μέρος σ’ αυτή την οικονομικο-στρατιωτική πολεμική προσπάθεια. Έκαστος εφ’ ω ετάχθη!

 

3.     Τι είναι όμως αυτός ο πόλεμος; Χαρακωμάτων, θέσεων και «μικρός» πόλεμος σε ένα μεγάλο μέτωπο 1.000 χιλιομέτρων;

Ο πόλεμος αυτός είναι πόλεμος απ’ όλα. Με τον τρόπο τους παίρνουν μέρος ΚΑΙ τα πυρηνικά όπλα.

Ναι, παίρνουν μέρος για πρώτη φορά στην ιστορία έστω κι αν ακόμη δεν έχει εκραγεί ούτε μια οβίδα από τα «τακτικά πυρηνικά»! Κι όταν μια ανάλυση αυτό το αγνοεί, εκεί πρέπει ο Θεός να βάλει το χέρι του.

Είπαμε παραπάνω ότι, από το ’60 υπάρχει το δόγμα στους Ρώσους για την αποφυγή συγκέντρωσης μεγάλων δυνάμεων. Αυτό δλδ που έγινε στο Κουρσκ τέτοιες μέρες του 1943, όπου συγκεντρώθηκαν 1.100.000 Ρώσοι και τα ανάλογα μέσα και άλλοι 1.000.000 Γερμανοί με τα δικά τους μέσα, δεν πρόκειται να ξαναγίνει. Αυτό δεν το μάθαμε τώρα αλλά το ξέρουμε από την δεκαετία του ’60. Ήμουν παιδί και γέρασα!

Και δεν θα ξαναγίνει γιατί, από τότε, υπήρχε η αυξημένη, ασύμμετρα, παρατήρηση έναντι της απόκρυψης.

Υπήρχε και το 1943 αυτό το στοιχείο αλλά δεν ήταν τόσο ασύμμετρο. Μπορούσαν τότε, με τις επιχειρήσεις παραπλάνησης, να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Σήμερα μπορούν πολύ λιγότερο.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό το στοιχείο, η παρατήρηση. Είναι και τα όπλα τεράστιας ισχύος. Τότε, το ’60, υπήρχαν μόνο τα πυρηνικά. Τώρα όμως υπάρχουν και πλήθος τακτικών πυρηνικών και ακόμα «χειρότερα» πυραυλικά και γενικά εναέρια όπλα (ντρόουνς και βόμβες) που μπορούν να πλήξουν μεγάλους σχηματισμούς στις θέσεις συγκέντρωσής τους.

Λέω «χειρότερα» γιατί τα πυρηνικά δυσκολεύουν στην χρήση τους και μάλιστα σε εδάφη που είναι «ημέτερα». Αλλά τα διαφόρων τύπων συμβατικά όπλα, κάθε άλλο από δυσκολίες παρουσιάζουν. Τώρα κιόλας με τις βόμβες ολίσθησης ξεσκαρτάρουν τα άφθονα αποθέματά τους.

Εφόσον λοιπόν, κανένας από τους αντιπάλους δεν μπορεί να προβεί σε μεγάλες συγκεντρώσεις, για να αποφύγει τέτοια χτυπήματα, αναγκαστικά ο πόλεμος «μικραίνει».

Μικραίνει δε τόσο έως ότου να καταλήξει, στο Κουρσκ του σήμερα, σε… αντάρτικο πόλεμο! Διότι αυτό κάνει ο τακτικός στρατός των Ουκρανών στο Κουρσκ του 2024. Αντάρτικο κάνει. Μικρές ομάδες των 10 ενόπλων που ελίσσεται γρήγορα και απροκαθόριστα σε μια μεγάλη έκταση έχοντας ως βάση εξόρμησης έναν ευέλικτο (σε όλα) θύλακα. Αυτό μας λένε όλες οι πληροφορίες αυτό μάς λένε και οι αναλύσεις τον ίδιων των νατοϊκών ότι δεν θα μπορέσουν να κρατήσουν τον χώρο αυτό, αυτό μάς λέει και ο Ζελέσνυ όταν διακηρύσσει ότι «δεν προτίθεται» να τον κατακτήσει. Όταν ένας στρατός δεν μπορεί να εδραιωθεί και να αντιτάξει σταθερή άμυνα σε έναν χώρο, σημαίνει αναγκαστικά ότι κάνει αντάρτικο αγώνα με ό,τι αυτό συνεπάγεται αλλά δεν ομολογείται.

4.    Παραπάνω είπαμε ότι είναι πόλεμος «απ’ όλα». Είναι λοιπόν και πόλεμος θέσεων και ελιγμών και μικρών ή μεγάλων διεισδύσεων, και πόλεμος περικυκλώσεων. Την ίδια στιγμή που στο Ζαπορόζιε «παγώνει», στο Ποκρόσκ «υπερθερμαίνεται». Ενώ στο Χάρκοβο ξεκινάει γρήγορα και προχωρεί, μετά από λίγο, «βιδώνεται» και ακινητοποιείται.

Θα γίνει και πόλεμος μεγάλων ελιγμών και μαζικών προελάσεων. Δεν έχει τελειώσει ακόμα. Ας μη βιαζόμαστε όπως βιάζεται ο Ζαλούσνι και τώρα βρίσκεται στο Λονδίνο πρέσβης.

Αυτό που καθόρισε και καθορίζει το τι είδους πόλεμος είναι και τι μορφές παίρνει, δεν είναι η ανεπάρκεια των δυνάμεων και των μέσων.

Είναι ανοησία να το ισχυρίζεται αυτό κάποιος τριάντα μήνες μετά την έναρξη των επιχειρήσεων. Ποιοι συγκρούονται και αλέθονται τόσους μήνες στα χίλια χιλιόμετρα μετώπου; Οι ανεπαρκείς δυνάμεις και τα μέσα;

Και ο μεν Ζαλούσνι έχει λόγους σοβαρούς να κλαψουρίζει ότι δεν έχει επαρκή μέσα προκειμένου να λάβει κι άλλα. Εμείς όμως αν συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε έτσι θα χάσουμε απ’ τους Τούρκους πριν καν πέσει τουφεκιά.

Ο πόλεμος παίρνει τις μορφές του από το είδος των επιχειρήσεων που είναι σε θέση να διεξαγάγει ο έχων την στρατηγική πρωτοβουλία αντίπαλος. Κι αυτός είναι οι Ρώσοι. Ποτέ δεν την έχασαν. Ακόμα κι όταν την παραχώρησαν εσκεμμένα το περσινό καλοκαίρι για τη διαβόητη «αντεπίθεση». Αυτό έχει ξεκαθαριστεί πλέον. Και πριν το λέγαμε και μετά το εξήγησαν οι ίδιοι.

Πρόκειται για άλλο ένα ιστορικό παράδειγμα που οι νατοϊκοί αγνοούν και μάλιστα μπρος στο νέο Κουρσκ. Όταν ένα έθνος έχει τιμή του και καμάρι του την ικανότητα να προβαίνει σε τέτοια στρατηγήματα  και όταν διαπαιδαγωγεί μ’ αυτά γενιές και γενιές, τότε μπορεί, και να τα επαναλάβει, και να τα επαναλάβει με επιτυχία, και να τα τελειοποιήσει και να τα τροποποιήσει σε κλίμακα και μεθόδους και, πολύ περισσότερο, να τα κάνει εργαλεία – όπλα τόσο των ενόπλων μαχητών όσο και των αόπλων που μάχονται στην οικονομία των μετόπισθεν.

Ποιος είναι ο κύριος στρατηγικός σκοπός των Ρώσων στην Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση;

Η απελευθέρωση και η προσάρτηση των τεσσάρων επαρχιών.

Ποιος είναι ο δευτερεύον στρατηγικός στόχος;

Η καταστροφή της Ουκρανίας ως αξιόμαχης δύναμης στο υπογάστριο της Ρωσίας και των συμμάχων της.

Ο δευτερεύον στόχος προέκυψε σε δεύτερο χρόνο. Αυτό έδειξαν και οι ανεπιτυχείς διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης. Οι Ρώσοι ήλπιζαν ακόμα κι όταν ήταν έξω από το Κίεβο, ότι μπορεί ο πόλεμος να αποφευχθεί. Εφόσον όμως προέκυψε, έστω και σε δεύτερο χρόνο, τώρα έχει γίνει βασική προϋπόθεση για την επίτευξη του κύριου στρατηγικού στόχου. Και ακόμη περισσότερο, μετά την βοήθεια που παρέχει αφειδώς η Δύση, μετά και το ίδιο το σημερινό Κουρσκ, το καθήκον αυτό μεγαλώνει, κυριαρχεί και καταλήγει στην τελική εξόντωση του καθεστώτος του Κιέβου και την παράδοση άνευ όρων.

Τώρα βρίσκεται το Κίεβο στην θέση του Βερολίνου.

Θα συνεχίσει λοιπόν, το άλεσμα των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας και των συμμάχων της στις «μάχες χαρακωμάτων» από τις «ανεπαρκείς δυνάμεις» των Ρώσων.

Είναι δε τόσο «ανεπαρκείς» αυτές οι δυνάμεις που από την αρχή έχουν απελευθερώσει το 20% της ουκρανικής επικράτειας και το μεγαλύτερο ποσοστό του αντικειμενικού τους σκοπού. Των τεσσάρων δλδ περιοχών που προσάρτησαν τον Σεπτέμβριο του 2022. Δεν ξέρουμε πόσο είναι αυτό το ποσοστό ακριβώς γιατί σκοπίμως και κατ’ εξακολούθησιν οι Δυτικοί αναλυτές το αποκρύπτουν.

Αυτό το «άλεσμα» είναι που επιβάλλει τη μορφή του πολέμου ως «μάχες χαρακωμάτων». Αυτό σε συνδυασμό με την αντίστροφή του.

Οι Ρώσοι θέλουν να «αλέσουν» αλλά με το όσο το δυνατόν μικρότερα «αλεστικά». Γι’ αυτό δεν βιάζονται. Μόλις βρουν ισχυρή αντίσταση, λένε οι ίδιοι οι μαχητές τους, υποχωρούν και παραδίδουν την πρωτοβουλία στο πυροβολικό, συμβατικό και πυραυλικό, όπως  και στις βόμβες.

Από αυτή την μορφή του πολέμου, μόνο τη Δύση βλέπουμε να εξαντλείται και όχι τη Ρωσία. Μόνο την Ουκρανία βλέπουνε να καταστρέφεται και όχι τη Ρωσία.

 

5.    Και πάλι για το Κουρσκ.

Θα πει κανείς, «μα το Κουρσκ δεν καταστρέφεται τώρα;»

Θα ισχυριστώ ότι το Κουρσκ καταστρέφεται λιγότερο απ’ ό,τι έχει καταστραφεί η Μαριούπολη ή η Αβνίιβκα ή το Αρτιόμοφσκ. Διότι, Ρωσία είναι κι αυτά. Τώρα για μας, πάντα γι’ αυτούς.

Λένε οι νατοϊκοί, επιδιώκοντας να αβαντάρουν προπαγανδιστικά τους ναζήδες του Κιέβου, ότι οι Ρώσοι αιφνιδιάστηκαν εκεί.

Δεν μπορούν να το αποδείξουν και δεν είναι αυταπόδεικτο.

Ακριβώς εκεί που η Ιστορία έχει προηγηθεί. Εκεί που εφάρμοσαν σε γιγαντιαία κλίμακα την εσκεμμένη παραχώρηση της πρωτοβουλίας στον αντίπαλο. Κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι οι Ρώσοι δεν σκέφτηκαν αυτό το παιδαριώδες. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι δεν είχαν δυνάμεις για να καλύψουν το «άνοιγμα» αυτό. Κανείς δεν μπορεί αποδείξει ότι κανένας δεν σκέφτηκε ότι «μπορεί να μπουν». Ότι αυτό το σκέφτηκαν για το διπλανό Μπέλγκοροντ και δεν το σκέφτηκαν για το Κουρσκ, από το οποίο Κουρσκ είχαν γίνει κάμποσες επιθέσεις (πυραυλικές και άλλες) προς το Σούμι και όλο, από πολύ καιρό, κάτι συζητάνε, κάτι αναμένουν και, εν πάση περιπτώσει, δεν είναι στα… Ουράλια αλλά στην πρώτη-πρώτη γραμμή.

Και εν πάση περιπτώσει, γιατί κάποιος σκέπτεται ότι την πάθανε οι Ρώσοι και όχι ότι την πάθανε οι Ουκρανοί και οι Βρετανοί πάτρωνές τους;

Τι συμφέρει τους Ρώσους εν προκειμένω; Η επέκταση του μετώπου!

Αυτό το πέτυχαν στο Χάρκοβο με τον συγκεκριμένο τρόπο. Έκριναν ότι έπρεπε να επιτεθούν και συγκέντρωσαν τις ανάλογες δυνάμεις για την επίθεση. Αιφνιδίασαν!

Μετά απ’ αυτό η επανάληψη του αιφνιδιασμού ήταν μάλλον αδύνατη με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο. Αντέστρεψαν, λοιπόν, τα πράγματα και πέτυχαν αιφνιδιασμό ανάλογο, ίσως και μεγαλύτερο, με τον αντίθετο τρόπο. Η ουσία είναι ότι επεξέτειναν το μέτωπο τη στιγμή που εκείνοι το χρειάζονταν περισσότερο και ο εχθρός ΔΕΝ το χρειαζόταν καθόλου!

Τι σόι «τακτική επιτυχία» είναι αυτή στρατηγέ μου;

Όλοι καταλαβαίνουν πια ότι 20.000 επίλεκτοι ναζήδες σήμερα, να καταδιώκονται στο Κουρσκ όπως οι ναζήδες του 1943, είναι μεγάλη χαρά για τα προελαύνοντα στρατεύματα στην κατεύθυνση του Ποκρόφσκ…

 

Όλα θα αποσαφηνιστούν από την εξέλιξη του πολέμου και των επιχειρήσεων.

Εκείνο που ξέρουμε όμως είναι ότι εδώ και πολύ καιρό η Ρωσία έχει κάθε συμφέρον και κάθε λόγο να θέλει να μεταβάλει την «Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση» σε γενικευμένο πόλεμο. Σε πόλεμο που θα νομιμοποιεί την κατάλυση του καθεστώτος της Ουκρανίας και την παράδοση άνευ όρων.

Η επιμονή να θυμίζουν ότι ο Ζελένσκι δεν έχει πλέον νομιμοποίηση ως πρόεδρος είναι ένα από αυτά τα ενδεικτικά στοιχεία. Οι συζητήσεις που γίνονται μέσα στην ίδια τη Ρωσία αυτό επιμαρτυρούν: Να τελειώνουμε!

Και το τελείωμα μόνο με έναν τρόπο μπορεί να γίνει. Ημίμετρα δεν χωρούν. Εκεί οδήγησε την κατάσταση η άθλια ΝΑΤΟϊκή πολιτική.

Και θα το πω ωμά για να γίνει αντιληπτό.

Κάθε άνθρωπος που θέλει την ειρήνη και την ελευθερία, θα πρέπει να ελπίζει στην πλήρη και τελεσίδικη συντριβή του καθεστώτος του Κιέβου!

Οτιδήποτε οδηγήσει, μη γένητο, στη διάσωσή του, θα συντηρήσει μια μεγάλη αιτία καταστροφής της Ευρώπης μέσα στην ίδια την Ευρώπη.

Η Ουκρανία διατηρήθηκε ως τέτοια εστία πολλούς αιώνες ακόμα και σε ειρηνικές περιόδους. Τώρα, με τους πολεμοκάπηλους τους Κιέβου και του ΕυρωΑτλαντισμούς θα γίνουν όλα χειρότερα. Κι αν σήμερα ο Ζελένσκυ και ο Ζαλούσνι… μοιράζουν πολεμικά καθήκοντα στους Ευρωπαίους και μάλιστα σε αυστηρό τόνο, φανταστείτε τι θα συμβεί αν μετά απ’ όλα αυτά δεν πληρώσουν τις συνέπειες των πράξεών τους αλλά αντίθετα διασωθούν και γίνουν ομοτράπεζοί μας.

Τότε δεν θα πηγαίνουμε στην Κάσο με τουρκικό διαβατήριο, όπως φοβούνται μερικοί τώρα, αλλά δεν θα πηγαίνουμε καθόλου αν δεν μάς δώσει βίζα το Κίεβο…

 

6.    Άλλο ένα σημείο που οι Έλληνες νατοϊκοί στρατηγοί αντιπαρέρχονται είναι το ζήτημα των ρωσικών εφεδρειών. Ας ελπίσουμε ότι δεν κάνουν το ίδιο για τις ελληνικές εφεδρείες.

Κάποιοι μάλιστα, στον πρώτο χρόνο του πολέμου επαναλάμβαναν κατά κόρον το παραμύθι του ΝΑΤΟ ότι η Ρωσία… ξέμεινε από πυραύλους(!) Τόσο στρατηγικοί είναι οι στρατηγοί μας!

Οι Ρώσοι και όλοι οι λαοί της ΕΣΣΔ είναι διαπαιδαγωγημένοι, από την εποχή της Επανάστασης και του Εμφυλίου Πολέμου, στην ανάγκη των εφεδρειών, στην ανάγκη δημιουργίας τέτοιων εφεδρειών και παραπέρα στην ανάγκη απόκρυψή τους.

Αυτή η φιλολογία είναι έντονη, φαίνεται ακόμα και από τον πλέον αδαή, αρκεί να έχει διαβάσει στοιχειωδώς ό,τι έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από την απείρως μεγαλύτερη φιλολογία σε όλες τις γλώσσες των λαών  της μεγάλης χώρας.

Ο στόχος της δημιουργίας κάθε είδους εφεδρειών είναι βέβαια στρατιωτικός στόχος, είναι  όμως και πολιτικός και οικονομικός.

Υπάρχει σε όλα τα πολιτικά κείμενα. Σε όλα τα οικονομικά στοιχεία. Σε όλες τις αφηγήσεις και της λογοτεχνικές προσεγγίσεις των συνταρακτικών γεγονότων που συντάραξαν τον κόσμο όχι μόνο εκείνες τις «10 ημέρες» αλλά και τα 100 επόμενα χρόνια.

Τούτου δοθέντος, τι μπορεί να περιμένουμε από τους Ρώσους;

Πρέπει να περιμένουμε εκπλήξεις! Οι Ρώσοι έχουν ήδη και φτιάχνουν κι άλλες, εφεδρείες. Δημιουργούν εφεδρείες αλλά και τρόπους που παράγουν εφεδρείες!

Ξέρουν να μετατρέπουν τις εφεδρείες των αντιπάλων σε δικές τους δευτερεύουσες εφεδρείες.

Ξέρουν να καταστρέφουν τις εφεδρείες των αντιπάλων όταν δεν μπορούν να τις μετατρέψουν σε έμμεσες και δευτερεύουσες εφεδρείες δικές τους.

Και ακόμα περισσότερο ξέρουν να αποκρύπτουν, και τις εφεδρείες και τον τρόπο δημιουργίας και συγκρότησής τους.

Τέλος ξέρουν να τις διαθέτουν αυτές τις εφεδρείες. Δημιουργούν σχέδια διάθεσης των εφεδρειών αυτών αλλά και διοικήσεις διάθεσης των εφεδρειών.

Να περιμένετε, λοιπόν, κι άλλες εκπλήξεις στρατηγοί μου!

 

7.     Τέλος να πούμε και κάτι για το μήκος του μετώπου.

Πόσο είναι το μέτωπο; Χίλια, χίλια πεντακόσια, δυο χιλιάδες χιλιόμετρα;

Πώς το υπολογίζουμε; Και, κυρίως, πότε το υπολογίζουμε; Το 2022; Το καλοκαίρι του 2023; Το καλοκαίρι του 2024; Διαστέλλεται τάχα με τη ζέστη και συστέλλεται ανάλογα με το κρύο;

Και παρά πέρα. Κάθε πότε το μετράμε το μέτωπο; Διότι άλλο ήταν το μήκος του χθες το βράδυ κι άλλο σήμερα το πρωί. Αυτό φαίνεται απλώς αν κοιτάξει κανείς τις ενημερώσεις του Ινστιτούτου για την Μελέτη του Πολέμου.

Δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι το μήκος του μετώπου είναι… άπειρο! Κατά την λογική της θεωρίας του Χάους που τεκμηριώνει ότι το μήκος των ακτών της Αγγλίας είναι επίσης άπειρο.

Πόσο είναι είναι το μέτωπο, π.χ., στο Κουρσκ, όπου δεν υπάρχει μέτωπο; Μπορεί κανείς ν’ αθροίσει το μήκος του μετώπου που ελέγχει κάθε «ολιγομελής ομάδα των δέκα οπλιτών», η οποία,  δρα στην περιοχή;

Πόσο μήκος έχει το μέτωπο σε έναν κατωκοιμένο χώρο όπως το Μπαχμούτ πχ, ή η Αβντίιβκα;

Πόσο μήκος έχει το μέτωπο πριν την κατάληψη της… Νέας Υόρκης και πόσο μετά;

Δεν είναι λοιπόν χίλια ή χίλια πεντακόσια τα χιλιόμετρα του μετώπου αλλά πολύ περισσότερα. Εάν δε υπολογίσουμε το μέτωπο και στην τρίτη του διάσταση, καθ’ ύψος δλδ, που οφείλουμε να το κάνουμε πλέον με τον ειδικό ρόλο των ιπτάμενων όπλων, τότε θα χάσουμε εντελώς τον λογαριασμό.

Επομένως, ο υπολογισμός των δυνάμεων γίνεται με άλλα «μέτρα και σταθμά» από αυτόν που κάνουν οι φιλολογούντες στρατηγοί.

Αξίζει δε προσέξουμε ακόμα μια «ιδιοτροπία» του μετώπου που οι δικοί μας αναλυτές αντιπαρέρχονται. Παραδόξως, βέβαια, γιατί αυτή αποτυπώνεται στους χάρτες του ISW.

Εκεί, στους χάρτες αυτούς, αποτυπώνονται τρεις (3) γραμμές μετώπου. Τρεις αλλεπάλληλες γραμμές. Σημειώνουν δλδ τρεις (3) διαφορετικές ποιότητες ελέγχου του χώρου των δύο (2) διαστάσεων.

Εάν δε είναι κανείς παρατηρητικός, θα διαπιστώσει, στην πρόοδο του χρόνου, ότι οι «κινήσεις» των συνδέονται, αλληλεπιδρούν και αλληλοκαθορίζονται.

Η πρώτη σημειώνει την πρώτη προέλαση των Ρώσων.

Η δεύτερη σημειώνει τον οριστικό έλεγχο του εδάφους.

Η Τρίτη σημειώνει την οχύρωση του εδάφους, την οχύρωση και ασφάλιση του απελευθερωμένου εδάφους! Διότι αυτός είναι ο αντικειμενικός τους σκοπός. Να ελέγξουν απόλυτα τον χώρο που ελευθερώνουν.

Η πρόοδος, λοιπόν, της τρίτης γραμμής είναι αυτή που «επιτρέπει» στην πρώτη να επιταχύνει ή να επιβραδύνει την δική της κίνηση προς τα μπρος.

Κι εκεί είναι πολύ συντηρητικοί οι Ρώσοι.

Βέβαια, υπάρχουν και οι στρατηγοί και τα επιτελεία για να αποφασίζουν ανάλογα με την εκάστοτε διαμορφούμενη κατάσταση σε συνδυασμό με τη στρατηγική κατεύθυνση.

Τώρα τελευταία και στις περισσότερες περιοχές αυτές οι τρεις (3) γραμμές έχουν έρθει πάρα πολύ κοντά η μια στην άλλη…

Παρακολουθείστε τις. Έχουν πολύ ενδιαφέρον.

Έχουν και εκπλήξεις…

Μετά τον αγγέλων.. ο Άγγελος!

Στην Κύμη το 2017. Χριστούγεννα.
φωτογραφία: Μάριος Μυλωνάς
Από την προσωπική σελίδα του Άγγελου

 

Είδηση αδιανόητη!

Ο Άγγελος Μαντάς, δεν ήταν μόνο από τους σπουδαιότερους παπαδιαμαντιστές. Ήταν πάνω απ’ όλα δάσκαλος.

Δάσκαλος, που, οι της «θετικής κατεύθυνσης», όταν τον συναντήσουν, ανακατευθύνονται και γίνονται φιλόλογοι. Αλλά ακόμα κι αν επιμείνουν στον θετικισμό τους σίγουρα θα είναι άλλου τύπου.

Οι άλλοι, που δεν ήταν δυνατόν να τον συναντήσουμε, λόγω ηλικίας τότε, που ζωή μας επεδέχετο ανακατατεύθυνση, αναθεματίζουμε την τύχη μας.

[Άγγελε, το πέτυχα αυτό το «επεδέχετο» ή μήπως να αρκεστώ στο «επιδέχονταν»;]

Ένα από τα εξαιρετικά δείγματα, το τελευταίο του δημόσιο «διδακτικό σχόλιο»:

"Εγκυμονεί ο κίνδυνος";

Όχι. Η κατάσταση Χ εγκυμονεί τον κίνδυνο ψ. Ο κίνδυνος ελλοχεύει (=παραμονεύει) ή το πολύ πολύ εγκυμονείται. Δηλαδή ο κίνδυνος γεννιέται, δε γεννάει!

Τώρα, θα μου πείτε, στο γλωσσικό κυκεώνα των σημερινών ΜΜΕ αυτό βρήκες διορθωτέο; Όχι βέβαια, αλλά το άκουσα από δημοσιογράφο από τους παλιούς, που πίστευα πως κατέχει τη γλώσσα και αισθάνθηκα "κάπως", που λένε και οι νέοι.

 

Του άρεσε να μας διορθώνει. Και μας μάς άρεσε περισσότερο. Τώρα θα μας λείψει. Κι αυτό «μας πράζει», κάπου εδώ στο μέρος της καρδιάς.

[Ο Άγγελος έλεγε μιαν ωραία ιστορία για να μας μεταδώσει ότι ένας ψάλτης δεν πρέπει να είναι μόνο μουσικά σωστός αλλά και «να σε πράζει»! Και χτύπαγε το στήθος].

Από τους λίγους που τολμούσαν να διορθώνουν. Σκόλοψ, στον οφθαλμό του, κάθε λάθος. Κι ίσως το μόνο πεδίο των σχολίων του.

Κάποτε με διόρθωσε σε έναν παιγνιώδη στίχο που σκάρωσα και του γκρίνιασα…

-Αμάν, εσείς οι φιλόλογοι με τους κανόνες σας. Αφήστε μας να κάνουμε κανα λάθος για να εξελιχθεί ο γλώσσα…

Ο Άγγελος έψαλλε…

«Ἀνάρχῳ καὶ γεννήσει τε καὶ προόδῳ, Πατέρα προσκυνῶ τὸν γεννήσαντα, Υἱὸν δοξάζω τὸν γεννηθέντα, ὑμνῶ τὸ συνεκλάμπον, Πατρί τε καὶ Υἱῷ Πνεῦμα ἅγιον».

Τώρα, με τι φωνή να το ψάλλουμε εμείς;;;

Και πώς θα είναι ο τόπος θα είναι «αναψύξεως» και πώς η πατρίδα θα είναι η «ποθεινή» και σε ποιον παράδεισο μπορεί να είναι πολίτης, ο Άγγελος, αν δεν διδάσκει την ελληνική γλώσσα; Πώς το πνεύμα της θα «συνεκλάμπει»;

Παρηγορούμαι με την ιδέα ότι, τώρα πια, θα μπορεί να προσκυνάει τους «γεννήσαντες» έστω κι αν πάψει να δοξάζει την «γεννηθείσα».

Μετά των αγίων, εν χορώ, μετά των αγγέλων, μετά των γεννησάντων τη γλώσσα… τους Ποιητές, τους Υμνωδούς, τους Συγγραφείς, τον Λαό σύμπαντα, που γέννησε τη γλώσσα μας στους αιώνες…

Μετά τον Γεννήσαντα, Άγγελε, άμα και τον Γεννηθέντα…

 

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Στη μνήμη του Άντη Ροδίτη

 Παρουσίαση του βιβλίου "Δέκα χιλιάδες μέλισσες"

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Στη φετινή επέτειο της εισβολής των Τούρκων στην Κυπριακή Δημοκρατία, ο Άντης Ροδίτης αναχώρησε, εσπευσμένα και ξαφνικά, για άλλους κόσμους.

Όσοι συνομίλησαν μαζί του θαρρώ πως θα αντιληφθούν, με τον σωστό τρόπο, εκείνο που εννοώ με τη φράση "και πολλές επετείους εισβολής άντεξε ο Άντης"! Όσοι συνομιλούσαν μαζί του θα με καταλάβουν, γιατί θα έχουν αντιληφθεί πόσο βαρειά είχε πάρει ο Άντης αυτή την καταστροφή, πόσο υπέφερε, κυριολεκτικά κάθε ώρα και κάθε στιγμή, για τη παρατεταμένη, σε μισό αιώνα, διάρκειά της. Από κει και πέρα, μπορεί ο καθένας να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει μαζί του.

Η δική μου συνομιλία με τον Άντη ξεκίνησε από μια διαφωνία και από ένα βιβλίο.

Ο κοινός μας φίλος και συνομιλητής, ο Θόδωρος Ζιάκας, είναι η αιτία της γνωριμίας μας, μιας γνωριμίας που ποτέ δεν έγινε "δια ζώσης" αλλά ήταν όμως "ζώσα". "Άπειρα" κείμενα ανταλλάξαμε και σε άλλες τόσες διαδικτυακές συζητήσεις πήραμε μέρος, συμφωνώντας ή διαφωνώντας.

Παρά όμως τις διαφωνίες μας, ο Άντης ήταν γενναιόψυχος και γενναιόδωρος. Μια μέρα, χωρίς να το περιμένω, έλαβα ένα αρκετά μεγάλο κουτί με βιβλία. Στάθηκαν πολύτιμοι βοηθοί μου για το μέρος των "Στρατιωτών" μου που αφορά την Κύπρο και την άμυνά της έναντι των Τούρκων στα τέλη του 16ου αιώνα.

Το βιβλίο, είναι οι "Δέκα χιλιάδες μέλισσες". Αποτόλμησα, με την ενθάρρυνση του Θόδωρου Ζιάκα, να γράψω τις εντυπώσεις μου. Τότε το είπα "βιβλιοκριτική". Σήμερα θα έλεγα "παρουσίαση". Είναι το κείμενο που επαναφέρω παρακάτω και κατάγεται από το 2010. Δημοσιεύτηκε στο "Αντίφωνο" στις 14 Ιουνίου.

Είναι από τα πρώτα δημοσιευμένα κείμενά μου. Πιστεύω όμως ότι μπορεί να αποτίσει φόρο τιμής στη μνήμη του Άντη Ροδίτη.

***************************

Ήταν να μην ξεκινήσω. Αφού ξεκίνησα το ογκώδες «μυθιστόρημα ιστορικών γεγονότων» των 365 σελίδων, το τελείωσα σε τρεις... γύρους μέσα σ’ ένα Σαββατοκύριακο! Πρόκειται για «Δέκα χιλιάδες μέλισσες» του Άντη Ροδίτη εκδ. Αρμός που μόλις κυκλοφόρησε.

Είναι ένα από τα πιο ωραία βιβλία που έχω διαβάσει και είναι το μοναδικό που με εισήγαγε μ’ αυτόν τον τόσο σύνθετο τρόπο σε μια πλευρά της Ελλάδας αρκετά άγνωστη σε μένα, όπως τελικά διαπιστώνω!

Ήμουν παιδί δεκατεσσάρων χρονών όταν άκουσα, πρώτος στην οικογένεια, το BBC που μετέδωσε πως έγινε πραξικόπημα στη Κύπρο και αγνοείται η τύχη του Μακάριου.

(Είχα μάθει τα «κόλπα» της ακρόασης ξένων σταθμών, και μετά το «Πολυτεχνείο» δεν κρατιόμουν).

Όλα αυτά τα χρόνια όμως πολύ λίγο εμβάθυνα στην τραγωδία τους ελληνισμού της Κύπρου, λίγες ήταν οι γνώσεις μου για την ιστορία του «προβλήματος».

Η υπόθεση: 

Ο Μακάριος μαζί με τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς της ΕΟΚΑ βρίσκεται εξόριστος από τους Εγγλέζους στις Σεϋχέλλες. Εκεί βρίσκεται εξόριστος και ο βασιλιάς των Ασάντι -ενός λαού της κεντρικής Αφρικής- Πρέμπε. Δεσμοφύλακας του Μακάριου είναι ο Λε Τζετ, λοχαγός του Αγγλικού στρατού που έχει υπηρετήσει ανά τις αποικίες της Αλβιώνος. Η γυναίκα του Άγγλου λοχαγού κάποια στιγμή αναλαμβάνει να κάνει μαθήματα αγγλικών στον Εθνάρχη.

Με άξονες αυτά τα γεγονότα, ο Άντης Ροδίτης, οικοδομεί κυριολεκτικά ένα πολυεπίπεδο έργο αναπτύσσοντας το Κυπριακό, την προσωπικότητα του Μακάριου αλλά και των αφανών συνεξορίστων του, την ιστορία των Ασάντι που είναι κι εκείνοι υπό τον ζυγό των Άγγλων, τις ανθρώπινες ιστορίες των Λε Τζετ, την αποικιοκρατική πολιτική των Άγγλων του καρότου και του μαστίγιου, το «ένδοξο» παρελθόν των εκτελέσεων στην Αγγλία σε συζυγία με εκείνου της χώρας των... Ασάντι κ.α.

«Πίσω» από όλα αυτά και «πάνω» από όλα αυτά και μέσα σε όλα αυτά... ο μύθος του Ονήσιλου και ο ποιητής Παντελής Μηχανικός ο οποίος με το ποίημά του «Ονήσιλος» μεταφέρει τον μύθο στις μέρες μας.

Πολύ μου άρεσε λοιπόν το βιβλίο!

Μου άρεσε γιατί είναι ένα πολυεπίπεδο οικοδόμημα που έχει πολλούς τρόπους ανάγνωσης, πολύ «υλικό» για να επεξεργαστεί ο αναγνώστης.

Αν υπάρχει κάποιος λόγος που δεν διαβάζω ένα λογοτεχνικό βιβλίο είναι επειδή δεν είναι... δοκίμιο. Εδώ ο περιορισμός αυτός αίρεται!

Και μόνο η ιστορία των Ασάντι είναι ένα σπουδαίο και συναρπαστικό δοκίμιο!

Ενώ τα κείμενα που είναι είναι γραμμένα στη διάλεκτο των Κυπρίων είναι ένας πραγματικός θησαυρός, όπου δεν τον χορταίνεις μόνο με μια φορά αλλά θέλεις να το ξαναδιαβάσεις ξανά και ξανά. Σου λείπει! Και λες «ας διαβάσω πάλι λίγο από αυτό το ωραίο πράγμα». Κάτι ανάλογο μου συμβαίνει με τον Μακρυγιάννη, που κάθε τόσο μου λείπει ο ρυθμός του κειμένου και τον γυρεύω. Κάποιοι «βλέπουνε» πόσο αρέσει σε κάποιον ένα ποτό, ένα κρασί, από το πόσο πιάνει και ξαναπιάνει το ποτήρι για να πιεί. Αν του αρέσει δεν θέλει να χάσει τη γεύση από το στόμα του.

Ξεχωριστό κομμάτι μέσα στα κείμενα είναι για μένα εκείνο με την Ντέμη!Στην αρχή και λίγο στο τέλος. Είναι σπουδαίο. Άνοιξε η ψυχή μου!

Μου άρεσε ο υπερεαλισμός της μετάφρασης των κειμένων του Πρέμπε σε μια εκδοχή της κυπριακής διαλέκτου!

Μου άρεσαν και όλα αυτά τα παιχνίδια της πλοκής, με τους προγόνους και απογόνους του Λε Τζετ, με την εμφάνιση του απογόνου του Πρέμπε.

Μου άρεσε ακόμα περισσότερο που εμφανίζεται στο βιβλίο ο Παντελής Μηχανικός, με αυτόν το σημαδιακό τρόπο,και μαζί του ο Ονήσιλος και όλη αυτή η υπέροχη παροντοποίηση του παρελθόντος!!! Αυτές οι περικοκλάδες της ζωής που ενώνονται κατά έναν παράξενο τρόπο μου αρέσουν ιδιαίτερα.

Η περιγραφή της εξορίας ήταν τέτοια που νομίζω ότι έχω πάει στις Σεϋχέλλες ή ότι έχω δει κάποια ταινία σχετική!

Συμπάθησα πολύ τον Πολύκαρπο Ιωαννίδη. Πέρασα καί γω λίγο από το Κελλάκι που εξορίστηκε πριν πάει στις Σεϋχέλλες.

Ενώ στην κοφτερή, λεπτή, ειρωνεία που διαπερνά όλο το έργο, δηλώνω ενθουσιωδώς οπαδός!

Μου άρεσε γενικά το χιούμορ του!

Τώρα, στο πολιτικό ζήτημα.

Όσοι τα «χώνουν» στους Εγγλέζους είναι μες την καρδιά μου. Και το «χώσιμο» εδώ είναι μοναδικό. Η αναλυτική περιγραφή του «πολιτισμού» των εκτελέσεων είναι σπουδαία. Όσοι ψωνίζουν στην Όξφορντ στριτ πρέπει να το διαβάσουν. Ένα μέρος της τιμής των προϊόντων οφείλεται σε αυτόν τον «πολιτισμό».

Σπουδαία είναι και η περιγραφή της «πολιτισμένης» συνήθειας να φυλακίζουν τα μνήματα ανά την οικουμένη.

Αν και ήξερα το «σχέδιο Άτσεσον» δεν ήξερα όλες αυτές τις πτυχές του και δεν είχε τόσο μεγάλο μερίδιο στη σκέψη μου, όσο έχει τώρα.

Βέβαια δεν λαμβάνω τοις μετρητοίς τη μαρτυρία του Π. Γαρουφαλλιά και δεν ξέρω αν είναι σωστό να την λαμβάνει έτσι ο συγγραφέας. Οι εκ των υστέρων «απολογίες» των εμπλεκομένων προσώπων ενός δράματος κρύβουν πολλά. Ιδιαίτερα όταν ένα τέτοιο πρόσωπο λέγεται Γαρουφαλλιάς και καλώς ή κακώς έχει αυτή την «ιστορική αβανιά» στην πλάτη του.

Οι αναφορές σε επεισόδια του ένοπλου αγώνα με φώτισαν και με συγκίνησαν.

Πολύ λίγα πράγματα ήξερα! Και ακόμα, λίγα ξέρω!

Για τον Μακάριο έχω να πω ότι τείνω να δεχτώ την άποψη του συγγραφέα.

Δεν έχω ούτε καμιά ιδιαίτερη συμπάθεια στον Μακάριο αλλά και κυρίως ούτε τα ιστορικά επιχειρήματα να αντικρούσω τον Α.Ρ. Άλλωστε από μικρός άκουγα από τους μεγαλύτερους να λένε ότι ο Μακάριος ήταν «άνθρωπος των Άγγλων». Μετά κάπως μετριάστηκε αυτή η κακή γνώμη με την εξήγηση ότι «αυτονομήθηκε» και ότι τον συνεπήρε ο αγώνας του κυπριακού λαού. Κομβικό στοιχείο στην τοποθέτησή τους, ήταν τότε, οι Σεϋχέλλες που είχαν κατοχυρωθεί σαν παρωδία εξορίας. Αν δεν κάνω λάθος και ο τύπος τότε έκανε καζούρα επί του ζητήματος. Οι μεγαλύτεροι έχοντας ζήσει τις διαδηλώσεις στην Αθήνα του '50 για την Κύπρο ήταν καλό αγωγός μιας τέτοιας ιδέας γύρω από όλα αυτά.

Έκπληξη για μένα και γρίφος είναι η πλήρης αποδοχή του Γρίβα από τον συγγραφέα! Τον αποδέχεται δε τόσο πολύ που επιχειρεί να τον δικαιολογήσει ακόμα και στην περίπτωση της κατά Ιωαννίδη επιστολής του!

Ούτε λίγο ούτε πολύ λέει ότι κι εκεί υπεύθυνος ήταν ο Μακάριος. Σαν να πρόκειται για κανά παιδάκι («Γριβούιν») κι όχι για κοτζάμ στρατηγό... αρχηγό του ένοπλου αγώνα. Εντύπωση μου κάνει επίσης το πώς διακρίνει την πολιτική ηγεσία του αγώνα από την στρατιωτική. Δεν εντάσσει στην πολιτική ηγεσία τον Γρίβα! Θεωρώ ότι ο στρατιωτικός είναι πολιτικός που κάνει πολιτική με άλλα μέσα.

Ο ίδιος ο Γρίβας και μάλιστα με το πομπώδες ... «Διγενής» αυτό υπογραμμίζει. Άλλωστε ακόμα και να μπορούσε ο συγγραφέας να με πάει πίσω στο χρόνο, ακόμα και να τα έβλεπε όλα αυτά μπροστά μου, δεν θα πίστευα ότι ο Γρίβας δεν ήταν άνθρωπος των Άγγλων ή ότι αν ήταν κάποτε μετά... αναπαρθενεύτηκε ο πατριωτισμός του. «Ου με πείσει και καν με πείση»!

Τi είναι δηλαδή ο Γρίβας, ένας πρόοιμος Μπιν Λάντεν; Και έτσι να είναι, πόσο ο Μπιν Λάντεν δεν παίζει το παιγνίδι όλων αυτών που τάχα πολεμάει;

Είμαι της... προχωρημένης άποψης που λέει ότι οι άνθρωποι έχουν την «ευφυΐα» να παίζουν στην πολιτική παιχνίδια προβοκάτσιας εκ του μακρόθεν. Μπορούν και «διαβάζουν» από μίλια μακριά τον άλλον και να συνεργάζονται μαζί του, να του κάνουν πάσες και έμμεσες μπαλιές «σνούκερ», χωρίς καν ν' ανταλλάξουν κουβέντα χωρίς καν να προηγηθεί συνωμοσία.

Με αφορμή το βιβλίο, ένα ακόμα ζήτημα που θέλω να θίξω είναι το εξής.

Μοιάζει όλο και περισσότερο να ξαναγυρνάμε σε μια θεώρηση της κίνησης της ιστορίας όχι σαν αποτέλεσμα του συσχετισμού των δυνάμεων (και των αδυναμιών όπως σωστότατα σημειώνει ο Ζουράρις) αλλά σαν αποτέλεσμα των χειρισμών κάποιων προσωπικοτήτων!

Φαίνεται ότι η επανακάμψασα οικογένεια Μαρκεζίνη στην καθημερινή μας πολιτική σκέψη, έφερε μαζί της και το αντίστοιχο ιστορικό πνεύμα του αειμνήστου Σπυρίδωνος(!) Εκείνος γράφει μια ολόκληρη ιστορία της νεότερης Ελλάδας αφηγούμενος ίντριγκες και σούπα-μούπες... προσωπικοτήτων(!!!) Με εννοείτε ασφαλώς!

Ο Α.Ρ. βέβαια δεν γράφει ιστορία και δικαιούται να βαδίζει ελεύθερος και αναλόγως να «φωτίζει» ή να «μεγεθύνει». «Η τέχνη δεν αντανακλά σαν τον καθρέφτη». Ο Α.Ρ. κάνει όμως κάτι εξίσου σημαντικό: επιχειρεί ένα ταξίδι στον χρόνο, μας «βάζει»με τη δύναμη του λόγου στο κλίμα εκείνων των ημερών. Και είναι σαν να βλέπουμε μόνο τα μισά πλάνα από το έργο! Οι λίγες αναφορές στο τι λέει ο λαός της Κύπρου όταν ο Μακάριος δεν αποδέχεται την Ένωση, δεν είναι αρκετές για να ολοκληρώσουν την εικόνα. Ίσως θα έπρεπε εκεί να «διευρύνει» λίγο τον φακό του.

Εγώ, που θέλω να περνιέμαι για καλός μαθητής του Θ.Ι.Ζιάκα, θεωρώ ότι όλη η ουσία βρίσκεται στην απορία του Α. Βλάχου που λέει περίπου το εξής: «τι θέλετε εσείς με την Ελλάδα αφού περνάτε καλύτερα με τους Εγγλέζους». Νομίζω ότι ήδη τότε είχε διαμορφωθεί εκείνη η κοινωνική ομάδα που διατρέχει και τέμνει όλα τα στρώματα (κοινωνικά και πολιτικά) και που σήμερα μπορεί και να θέλει αυτό που ο Ν.Κοτζιάς απεύχεται: να μείνουμε μόνοι μας και καθαροί και να μη μοιράσουμε την εξουσία με τους Τούρκους ακόμα κι αν πάρουν τη μισή Κύπρο.

Τότε, από όσο εγώ καταλαβαίνω, κάνανε το ανάλογο που εκφραζότανε με το να μην εμπλακούν στο δράμα της Ελλάδας που έμπαινε σε νέα πράξη, να κρατηθούν μακριά, οι μεν επιδιώκοντας διεύρυνση του πλεονεκτήματος ακουμπώντας στη δύναμη των Αδεσμεύτων που τότε πολλαπλασιαζότανε με γεωμετρική πρόοδο, οι δε επιδιώκοντας διεύρυνση του πλεονεκτήματος ακουμπώντας στη δύναμη του καπιταλισμού της Αγγλίας, εισπράττοντας οφέλη ακόμα κι από την διελκυστίνδα των 2+1 μεγάλων δυνάμεων (+1 μεγάλη δύναμη θεωρώ πια (και εκ των υστέρων)τους Αδέσμευτους της εποχής του Ψυχρού Πολέμου).

Αν θέλουμε να το πούμε και στη γλώσσα των αναλύσεων του Ζιάκα ίσως θα έπρεπε να πούμε ότι ήταν άλλος ο ανθρωπολογικός τύπος του ελληνοκύπριου που ήθελε την Ένωση κι άλλος εκείνου που δεν την ήθελε ή την ανέβαλλε για το μέλλον όπου "μαγικώ τω τρόπω" οι συσχετισμοί θα ήταν καλύτεροι.

Από τον δεύτερο τύπο, οι μεν «πίστευαν» στην ανέλιξη της ιστορίας και τη νίκη του Σοσιαλισμού οι δε στην επικράτηση της Αγοράς και των δυνάμεων που την προωθούν.

Ο πρώτος ανθρωπολογικός τύπος, που ήταν ήδη τότε υπό εξαφάνιση, φαντάζομαι ότι πιο πολύ ήθελε την Ένωση με τη Ιδέα της Πατρίδας παρά με το χάλι που είχε τότε η Ελλάδα.

«Κουλούρια πούλαγε και λαχεία-κοπάδια,κοπάδια στα υπουργεία-αιτήσεις για τη Γερμανία»!

Κοίταγε πίσω στο παρελθόν αυτός ο τύπος και απέ-Πεμπ(ρ)ε το μέλλον! Οι άλλοι, οι νεωτεριστές, κοίταγαν το μέλλον και απέπεμπαν το παρελθόν!Μακάρι να μας φωτίσει ο Θεός να βρούμε τον τρόπο που θα συνταιριάξουμε αρμονικά «παρελθόν, παρόν και μέλλον και τα ιδεολογικά»!

Και εδώ ακριβώς είναι το μέγα ενδιαφέρον του ζητήματος από πλευράς εθνολογικής!

Ο κυπριακός ελληνισμός είναι το μόνο κομμάτι του ελληνισμού που δεν ήταν υπό την κυριαρχία ενός υποδεέστερους πολιτικού συστήματος από αυτό της Πατρίδας αλλά ενός...υπερδεέστερου! (δέος υπάρχει και στα δύο).

Γιατί λοιπόν και κάτω από ποιους όρους και πια λογική επιθυμεί την ένωση με τη πατρίδα;;; Μας είναι άκρως απαραίτητο να δούμε, να αντιληφθούμε, να μελετήσουμε, γιατί δεν αρκέστηκαν (όσοι δεν αρκέστηκαν και όσο δεν αρκέστηκαν αλλά και αυτοί που αρκέστηκαν γιατί δεν αρκέστηκαν εντελώς) στις «διευκολύνσεις» της ανεπτυγμένης δημοκρατίας και επιζητούσαν την Ένωση με την ατελή, προβληματική και κινδυνεύουσα δημοκρατία της Πατρίδας.

Και ακόμα μας είναι απαραίτητο να δούμε, να αντιληφθούμε, να μελετήσουμε, γιατί οι «άλλοι» που αρκέστηκαν στην Ανεξαρτησία δεν αρκέστηκαν με το τρόπο τους στις «διευκολύνσεις» της αγγλικής δημοκρατίας και ξεκίνησαν «εκ του μηδενός» να φτιάξουν «νέα πατρίδα».

Όσο για τον Μακάριο και τη συγκεκριμένη στάση του, έχω να πω ότι τέτοιοι άνθρωποι, με αυτές τις «δεξιότητες»για καριέρα παντού και πάντα και πάνω από όλα, διαθέτουν και την εκπληκτική αίσθηση όλων αυτών των διεργασιών της κοινωνίας. Συνεπώς, όταν τις επικαλούνται, δεν έχουν εκείνες ακόμα εκδηλωθεί στα μάτια όλων των άλλων. Φαίνεται λοιπόν ότι αυτοί προηγούνται των γεγονότων ενώ η αλήθεια είναι ότι αυτοί προηγούνται στην ανάγνωση των γεγονότων.

Σκεπτόμενοι απλοϊκά εύκολα κάνουμε το λάθος να θεωρήσουμε ότι αν κάτι προηγείται χρονικά αποτελεί και την αιτία εκείνου που ακολουθεί. Πιστεύω ότι τίποτα δεν θα είχε πετύχει ο Μακάριος αν δεν είχε πίσω του και «πίσω» από το σκηνικό του Προεδρικού Μεγάρου ένα μεγάλο τμήμα του λαού.

Αν κάνουμε μια τέτοιου είδους ανάλυση νομίζω ότι θα γλιτώσουμε από το να καταδικάσουμε και να αφορίσουμε μεγάλα κομμάτια του λαού που κάνουν αυτό ή εκείνο. Θα γλιτώσουμε από την «αγωνία» να βρίσκουμε εξιλαστήρια θύματα και να τους φορτώνουμε εκπληκτικής ισχύος τεκτονικές μεταβολές της κοινωνίας.

Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τις «αιτίες που μας άφησαν στραβούς», αν θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα πρέπει ν’απαντήσουμε στα ερωτήματα:

• γιατί ο ένας ανθρωπολογικός τύπος τίθεται υπό εξαφάνιση;
• γιατί ο άλλος ανθρωπολογικός τύπος, αντικαθιστώντας τον, φαντάζει άτρωτος;
• ποιος είναι καινός ανθρωπολογικός τύπος που θα υπερβεί τους προηγούμενους ενώνοντας τα σωστά τους και αποπέμποντας τα λάθη τους;

Δεν λέω, σε καμιά περίπτωση, ότι ο Α.Ρ. αφορίζει ένα μεγάλο κομμάτι του λαού, αλλά ότι βρίσκεται ένα βήμα πριν. Δεν μου άρεσε καθόλου η πλάγια και έμμεση ταξινόμηση του λαού της Κύπρου σε Έλληνες, Κομμουνιστές και Τούρκους.

Είτε το θέλουμε είτε όχι οι λαοί διαλέγουν αυτό που νομίζουν ως μη χειρότερο. Αυτό φαίνεται έκανε και ο ανθρωπολογικός τύπος του Κύπριου που υποδέχτηκε του Άγγλους σαν ελευθερωτές. Αυτό έκανε και με το σχέδιο Άτσεσον, αυτό έκανε και με το σχέδιο Ανάν. Αυτό έκανε και ο ελλαδικός λαός και με τις αιματηρές διαδηλώσεις ενάντια στην τριπλή κατοχή το καλοκαίρι του 1943! Διάλεξε κατακτητή!!! Προτίμησε, «διεκδίκησε», με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, να έχει τον χειρότερο κατακτητή,το Ναζισμό,παρά να έχει τους Βουλγάρους με τον κίνδυνο που συνεπάγετο για την Μακεδονία!!!

Άλλες φορές διαλέγουν το σωστό άλλες φορές το λάθος μα ποιος είναι κείνος που μπορεί να πορευτεί μονάχος;

Μερικές προτάσεις.

Ενδεχομένως η δεύτερη έκδοση μπορεί να τις συμπεριλάβει.

Νομίζω ότι είναι απαραίτητο ένα χρονολόγιο των γεγονότων. Θα ήταν χρήσιμο σε εκείνους που κάτι ξέρουν και χρησιμότερο σε εκείνους που δεν ξέρουν.

Νομίζω ότι θα ήταν καλό να διευκρινιστούν περισσότερο μερικά πράγματα. Οι μάχες πχ με τους Τούρκους, η όλη πολιτεία της ΕΟΚΑ. Η ΕΟΚΑ Β. Η έκταση του ένοπλου αγώνα. Τα κόμματα της Κύπρου και ιδιαίτερα το ΑΚΕΛ. Δεν είναι ανάγκη να γραφτούν πολλά, σύντομες αναφορές είναι αρκετές.

Έχω κι άλλη φορά κάνει τη σκέψη ότι αυτά τα πολυεπίπεδα έργα ίσως θα έπρεπε πια να τυπώνονται αλλιώς. Δεν ξέρω αν γίνεται εύκολα ή αν κοστίζει ακριβά.

Πάντως θα ήταν καλό να μπορούσε ν’ άλλαζε το χρώμα των σελίδων -για παράδειγμα- ή να είχε ένα σημάδι από τα πλάγια, που να σε διευκόλυνε να διαβάσεις τις ενότητες του βιβλίου ξεχωριστά. Να διαβάσει πχ ό,τι είναι γραμμένο για την ιστορία των Ασάντι, προσπερνώντας τις άλλες σελίδες . Ή να μπορείς να διαβάσεις το πολιτικό κείμενο το ίδιο συνεχόμενα. Πιστεύω ότι κάτι τέτοιο θα πλούτιζε τους τρόπους προσέγγισης του έργου και θα διευκόλυνε να προσεχθούν πράγματα που τώρα δεν φαίνονται με το πρώτο.

Καλό ταξίδι στις «Μέλισσες» και καλή ανάγνωση στους αναγνώστες!!!

Επίμετρο

Εδώ μπροστά μου, μαζί με τις «Μέλισσες», έχω κι ένα παλιό βιβλίο.

Τα φώτα της ράμπας του Τσάρλυ Τσάπλιν.

Έχει επάνω μιαν αφιέρωση:

«χαρισμένο στον φίλο μου Μιλτιάδη-Βαγγέλης» 13/11/54

Η αφιέρωση ακολουθούσε το βιβλίο στις περιπέτειές του, άλλοτε μέσα σε κρυψώνες κι άλλοτε στο φως του ήλιου. Δεν ήξερα τίποτα άλλο για τον Βαγγέλη παρά μόνο το επίθετό του και ότι σκοτώθηκε σε διαδήλωση για το Κυπριακό. Μετά την... αναψηλάφηση των αρχείων με αφορμή τούτο το βιβλίο να τι ανακάλυψα:

«Στις 9 Μάη 1956, έγινε συλλαλητήριο στην καρδιά της Αθήνας, υπό την αιγίδα του μητροπολίτη Δωροθέου, όπου συμμετείχαν πάνω από 100.000 διαδηλωτές, για τη ματαίωση της εκτέλεσης των καταδίκων Κύπριων αγωνιστών Μιχάλη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου, τους οποίους απαγχόνισαν την επομένη, 10 Μάη 1956 στην Κύπρο οι Άγγλοι κατακτητές του νησιού. Οι διαδηλωτές στην πορεία τους από την Ομόνοια προς το Σύνταγμα, δέχτηκαν στη Σταδίου αστυνομική επίθεση με όπλα. Στο "πεδίο βολής" βρέθηκαν τρεις νεκροί και υπερεκατό τραυματίες. Άτυχοι νεκροί οι ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 27 χρόνων, ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ 20 χρόνων και ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΡΟΝΤΗΣ 28 χρόνων».

Ο αυτόπτης μάρτυρας κάνει ένα λάθος... οι νεκροί ήταν έξι (6) και οι τραυματίες, πολίτες και αστυνομικοί, ήταν 194!!!

Ο Βαγγέλης Γεροντής πούλαγε βιβλία με δόσεις. Μαζί διακινούσε και υλικό του τότε παράνομου ΚΚΕ. Ήταν από την Κρήτη, από το Λασίθι, και όπως έμαθα αργότερα όταν ήταν δεκαπέντε χρονών παιδί διείσδυσε στο αεροδρόμιο Μάλεμε και έκλεψε έγγραφα και χάρτες από τους Γερμανούς. Πέρασε κι απ' τη Μακρόνησο. Για τους άλλους δεν γνωρίζω κάτι. Έστω κι έτσι ας τους θυμόμαστε κι αυτούς ως ήρωες του Κυπριακού Αγώνα!

«Ίνα ώσιν εν» και να μην «λαώννουνται»* οι σκοτωμένοι!

*******************************

*λαώννουνται: κτυπιούνται μεταξύ τους, σεληνιάζονται.(βλ.σελ.276 των «Μελισσών»