Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα 34 Σύνταγμα ΕΛΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα 34 Σύνταγμα ΕΛΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2019

Η δεύτερη παγίδευση και «εκτέλεση» του Μπαράκου- Γιώργου Καμπόλη



Η δράση του μέσα από την αφήγηση του Ορέστη, δημιουργού και καπετάνιου του ΕΛΑΣ της ΑττικοΒοιωτίας

Η φωτογραφία αυτή του Μπαράκου είναι η μόνη συμβολή της «έρευνας» της Γεωργίας Μπιτάκου. Αν και δεν πρόκειται για κανονικό σκανάρισμα και γυαλίζουν τα φλας.
Την ευχαριστούμε! 


Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής




Για τη Χασά και τους Χασιώτες

Ο Γιώργος Καμπόλης ή Μπαράκος, ήταν ο πρώτος αντάρτης της Χασάς. Του σημαντικού αυτού χωριού στην ιστορία της Αθήνας και της Αττικής, στην ιστορία των Ελλήνων και των απελευθερωτικών τους αγώνων.
Ο Μπαράκος ήταν ο πρώτος αντάρτης της Χασάς αλλά δεν ήταν ο πρώτος αντιστασιακός της Χασάς. Στις αρχές της κατοχής και μέχρι την άνοιξη του 1944, όλο το χωριό, έπαιρνε μέρος, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στην Αντίσταση. Και αντίσταση στα μέρη αυτά δεν σημαίνει τίποτα άλλο από ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.
Όντας, το χωριό, πάνω στο «μονοπάτι της λευτεριάς», που οδηγούσε από την Αθήνα στα ελεύθερα βουνά της Ελλάδας, κλήθηκε από την Ιστορία να πάρει μέρος και στο νέο εκείνο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Πάρα πολλοί αγωνιστές, που έβγαιναν από την Αθήνα για να πάρουν μέρος στην ένοπλη ή μη αντίσταση πέρασαν από το χωριό, οδηγήθηκαν από τους συνδέσμους, συντηρήθηκαν από το υστέρημα των Χασιωτών, μοιράστηκαν μαζί τους τα λιγοστά τρόφιμα και τη φιλοξενία τους. Ανάμεσα σε αυτό το πλήθος των αγωνιστών ήταν και σημαντικά στελέχη και πολιτικοί παράγοντες, όλου του πολιτικού φάσματος, που κινήθηκαν από και προς τα Βουνά. Όχι μόνο τα στελέχη του ΚΚΕ αλλά και όλης της πατριωτικής πολιτικής Αθήνας πέρασαν από εκεί.
Ο Ορέστης αναφέρει συγκεκριμένα:

«Έχω γράψει ότι ο πρόεδρος της Χασιάς, ο Θοδωρής Βερούτης, χωρίς να έχη καμμιά σχέσι με την Αριστερά, παραμένων πάντοτε κομματάρχης των Φιλελευθέρων, μάς ενίσχυε ποικιλοτρόπως στο χωριό του. Και έχω γράψει πόσο πολύτιμη μάς ήταν η βοήθεια εκείνη, στο πιο νευραλγικό σημείον όλων των ελεγχομένων από τον ΕΛΑΣ ορεινών περιοχών. Ένα απλό νεύμα αν έκανε ο πρόεδρος του χωριού εκείνου σε κάποιον άνθρωπό του, θα μπορούσε να μάς φέρει ανεπανόρθωτες συμφορές. Να συλληφθή ο Σιάντος, ο Σαράφης και οποιοδήποτε άλλος από τους τόσους και τόσους που περνούσαν, διαρκώς, καθημερινώς, από την Χασιά, ενώ πάντα υπήρχε εκεί μια γερμανική φρουρά του ισχυρού αντιαεροπορικού προβολέως. Όχι δε μόνον εγνώριζε τα πάντα ο Βερούτης, αλλά και φιλοξενούσε στο σπίτι του τους πιο σημαντικούς από τους διερχομένους «ηγετικούς» μας.
Μόνο σε έναν άνθρωπο έλεγε ότι έβλεπε ο πρόεδρος του χωριού, ή μάλλον έδινε «κανονική αναφορά». Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο αείμνηστος αρχηγός των Φιλελευθέρων Θεμ. Σοφούλης, με τον οποίον ο Βερούτης διατηρούσε προσωπικούς δεσμούς από την παλιά εποχή του «πρώτου διχασμού», όταν εκείνος ήταν ο επί τετραετίαν πρόεδρος της γνωστής βενιζελικής «Βουλής των Λαζάρων».
Ο Γέρος άκουγε τον φίλο του να του εκμυστηρεύεται τα καθέκαστα, χωρίς να τον προτρέπη, ούτε να τον αποτρέπη για τίποτα. Από την εποχή αυτήν [σ.σ. Μάιος του 1944] και ύστερα όμως, ο Βερούτης «έκανε νερά» στις σχέσεις του μαζί μας. Και λίγο αργότερα «μεταπίδησε» ο ίδιος και το μισό χωριό του, στο αντίπαλο με μάς στρατόπεδο. Δεν το έκρυψε ο άνθρωπος από τους συγχωριανούς του. Το δήλωσε ορθά-κοφτά: «Μού είπε ο Σοφούλης, πως από δω και πέρα έχουμε πόλεμο με τους κομμουνιστάς». Και οφείλω να αναγνωρίσω πως και η ρήξις του μαζί μας, υπήρξε τίμια, «μπεσαλίδικη», αρβανίτικη.
Ενώ θα μπορούσε, όπως είπα, πρώτα να μάς κάνη κάποια ζημιά και ύστερα απ' αυτήν να προέλθη η ρήξις, αυτός ακολούθησε τον αντίθετο δρόμο. Πρώτα μάς κήρυξε τον πόλεμο και ύστερα προσπάθησε να μάς κάνη με τους Χασιώτες του όσες ζημιές θα μπορούσε».

Λίγους μήνες αργότερα, επιστρέφοντας ο καπετάνιος του 1ου τάγματος [της Αττικής] Θεοχάρης Πολύχρονος, μετά τις μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών, [15 Ιουλίου – 7 Αυγούστου], και αφού η Πάρνηθα είχε καεί, και αφού ο Μπαράκος είχε σκοτωθεί με παμπεσιά, έβαλε φωτιά σε κάμποσα σπίτια της Χασάς, με το επιχείρημα ότι «Τόσες μέρες βλέπαμε εμείς να καίγεται η Πάρνηθα. Ας δουν τώρα και στην Αθήνα, να καίγεται από την άλλη πλαγιά της»i. Ήταν, βλέπετε, οι Χασώτες του Βερούτη που, αλλάζοντας στρατόπεδο, οδήγησαν τους Γερμανούς στις πιο απάτητες κρυψώνες του βουνού και παραλίγο να πιάσουν ζωντανούς την 15μελή ομάδα των Ανταρτών που είχε παραμείνει, με επικεφαλής τον Φώτη Βερμαίο.

Η πολεμική δράση του Μπαράκου. Στην Εύβοια

Στις εκκαθαρίσεις του καλοκαιριού (1944), ο Μπαράκος είχε μείνει κι αυτός στην Πάρνηθα. Δεν ακολούθησε τον καπετάνιο του, τον Ορέστη, στη δεύτερη εξόρμησή του στην Εύβοια. Η πρώτη ήταν στο τέλος του Μαρτίου (1944). Διήρκεσε ένα μήνα περίπου και είχε αντικειμενικό σκοπό την ανασυγκρότηση του τάγματος του ΕΛΑΣ στην Εύβοια προκειμένου να αντιμετωπίσει την απειλή των Ταγμάτων Ασφαλείας.
Ο Ορέστης κατονομάζοντας τα μέλη της προσωπικής του ομάδας αναφέρει:

« Ο Νάκιας, ο Παπαφλέσσας, ο Μπαράκος, ήσαν δοκιμασμένοι από καιρό. Δεν πήγαινε πίσω και ο Τζάβαλας, ο Θεσπιός, ο Σωτηροβασίλης, όλοι αυτοί Βοιωτοί, σκληροτράχηλοι Αρβανίτες, και οι δύο Χαλκιδαίοι της ομάδας μου, ο Γιαννάκης και ο Πάρις».

Την αναφορά αυτή, ή καλύτερα το προσκλητήριο, στους αντάρτες τις προσωπικής του ομάδας την κάνει όταν αναφέρεται στην πρώτη επίθεση κατά των οχυρωμένων Γερμανών και Ταγματασφαλιτών στην Αγία Άννα. Πήραν μέρος όλοι, μαζί με τον καπετάνιο τους Ορέστη, και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο.
Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν και στην Ερέτρια, μετά από λίγες μέρες. Και πάλι ο Ορέστης αναφέρει:

«Η σημαντικοτέρα, όμως, επιτυχία μας σημειώθηκε ευθύς αμέσως στην Ερέτρεια, νοτίως της Χαλκίδος τώρα. Εδώ υπήρχε σημαντική αντίπαλος δύναμις, ένα τάγμα. Βέβαια, ό,τι ελέγετο τάγμα δεν ήταν κιόλας, αλλά πάντως δεν ήταν και μόνο ένας κανονικός λόχος, αλλά αρκετά περισσότεροι. Η επιχείρησις αυτή γινόταν ακόμη πιο δύσκολη και από αρκετά αμυντικά έργα που είχαν κάνει. Ο δρόμος Χαλκίδος – Κύμης είχε συρματοπλέγματα με κουδούνια και χειροβομβίδες, για την αποτροπή νυκτερινού αιφνιδιασμού. Και σε άλλα σημεία υπήρχαν ανάλογες αμυντικές διευθετήσεις εδάφους και κτιρίων.
Προσπαθήσαμε κι' εδώ να απομονώσωμε πρώτα το στόχος μας. Για την παρεμπόδισι ενισχύσεων από την Βάθεια, ο πολιτικός των τμημάτων Κύμης Βύρων, κατέλαβε κλιμακωτά θέσεις. Επίσης τάξαμε δύο ομάδες με ένα πολυβόλο εντεύθεν του Βασιλικού για αντιμετώπισι ενισχύσεων από την Χαλκίδα.
Ένα τμήμα με βάρκες θα απεβιβάζετο και θα επετίθετο από την πλευρά της θαλάσσης, την ώρα που θα εδίδετο το σύνθημα της εφόδου. Αυτό δε το σύνθημα θα δινόταν μετά την εξουδετέρωσι των δύο σκοπών του δρόμου.
Μ' αυτούς απασχολήθηκαν ο Νάκιας και ο Μπαράκος. Πλησίασαν μπουσουλώντας, απαρατήρητοι και εξουδετέρωσαν τους σκοπούς αστραπιαία και αθόρυβα. Ύστερα τράβηξαν το κινητό τμήμα του συρματοπλέγματος από το οποίον και εισέβαλα οι ομάδες κρούσεως με ταυτόχρονη επίθεσι και από την παραλία.
Δεν συναντήσαμε μεγάλη αντίστασι. Μόνον ένας Ιταλός από κάποιο κτίριο μάς καθυστέρησε ώρα πολλή, ώσπου να τεθή εκτός μάχης. Γίναμε έτσι κυρίαρχοι της Ερετρείας , από την οποίαν αποσυρθήκαμε κανονικά την ώρα που έπρεπε».

Στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ και στο Εθνικό Συμβούλιο των Κορυσχάδων

Μετά την πρώτη αυτή επέμβαση του Ορέστη και της ομάδας του στην Εύβοια, 23 Απριλίου, και αφού εκκλησιαστήκανε στη Στενή, διαπεραιώνεται στη Ρούμελη και κατευθύνεται στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ και, στη συνέχεια, στο Εθνικό Συμβούλιο των Κορυσχάδων. Ο Ορέστης είχε εκλεγεί εθνοσύμβουλος και η θέση της ομάδας του ήταν εκεί που ήταν και ο αρχηγός της. 
Στην πρώτη προσέγγιση του θέματος "Μπαράκος" (30/10/2019) είχαμε προσθέσει:
«Ο Μπαράκος, λοιπόν, ήταν παρών και σ' αυτή την σημαντικότατη στιγμή της νεώτερης ιστορίας μας, την ίδρυση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης». 
Τούτο όμως δεν είναι ακριβές. Μετά από προσεκτική αναψηλάφηση των γεγονότων προκύπτει ότι ο Ορέστης δεν πήρε μαζί του στις Κορυσχάδες ολόκληρη την προσωπική του ομάδα. Πήρε μόνο τον Παπαφλέσσα και η υπόλοιπη κατευθύνθηκε προς την έδρα της Ταξιαρχίας, όπου και τον περίμενε ως την λήξη των εργασιών του Συμβουλίου. (σημείωση-διόρθωση 13/4/2021).

Στο Βαθύ της Αυλίδος, πρώτος στην έφοδο!

Ο Μπαράκος όμως είχε διακριθεί και στο τραίνο στο Βαθύ Αυλίδος. Όταν το σταμάτησε ο ΕΛΑΣ, μέσα στον σταθμό, και απελευθέρωσε τους Έλληνες κρατουμένους που προορίζονταν για το Χαϊδάρι.
Ας ακούσουμε και πάλι τον Ορέστη:

«Το τμήμα του Αποστόλη έμεινε κρυμμένο ολόκληρες ώρες κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό. Λίγο πριν από την στιγμή που ανεμένετο το τραίνο, οι αντάρτες προχωρούν βιαστικά και πιάνουν κατάλληλες θέσεις, ώστε να μη τους αντιληφθή ο μηχανοδηγός παρά την στιγμή της εφόδου. Οι λιγοστοί επιβάτες που περίμεναν στον σταθμό της Αυλίδος κερώνουν βλέποντα και καταλαβαίνοντας το τι πρόκειται να επακολουθήση και σπεύδουν να απομακρυνθούν πανικόβλητοι. Το τραίνο ακούγεται, σφυρίζει, κόβει ταχύτητα και μπαίνει στον σταθμό.
Πρώτος ο Μπαράκος, πριν ακόμη σταματήση καλά-καλά πηδάει πάνω στη μηχανή, για να αποτρέψη καμμιά «προς τα πρόσω φυγή».
Ο μηχανοδηγός «πείθεται» από το γερμανικό αυτόματο Στάγιερ να σταματήση χωρίς καμμιά αντίρρησι. Ακόμη κανείς επιβάτης ή φρουρός δεν έχει αντιληφθή τίποτα.
-Στο πρώτο βαγόνι, ακούγεται η βροντερή φωνή του Αποστόλη, την στιγμή ακριβώς του φρεναρίσματος.
-Μην κουνηθή κανένας, ακούγονται την ίδια στιγμή απειλητικές κραυγές απ' όλες τις κατευθύνσεις, από τους αντάρτες, που έξαλλοι και εξαγριωμένοι, γαντζώνονται στα παράθυρα με προτεταμένα τα αυτόματα.
Από την μια στιγμή στην άλλη, χωρίς οι ίδιοι καλά-καλά να το αντιληφθούν, οι κρατούμενοι βρίσκονται ελεύθεροι και οι χωροφύλακες κρατούμενοι, ενώ οι επιβάτες άλλοι τρυπώνουν και άλλοι πηδούν από τα παράθυρα πανικόβλητοι, με την ψυχή στο στόμα.
Τότε ακούγονται 5-6 πυροβολισμοί που επιτείνουν τον πανικό. Μαζί με τους ξετρελλαμένους από την λαχτάρα επιβάτες φεύγουν, το ίδιο πανικόβλητοι, και πέντε Γερμανοί στρατιώτες. Αυτούς πυροβολούν οι αντάρτες, στον αέρα όμως, γιατί είναι ανακατεμένοι με τους πολίτες. «Ρούντα πιστόλα», ωρύονται με την γνωστή μας πια, αλλά ασφαλώς ακαταλαβίστικη για κείνους «ιαχή». Οι δύο τα κατάφεραν και χάθηκαν, οι τρεις όμως σταμάτησαν με τα χέρια ψηλά.......
»....Την ώρα που το τμήμα ετοιμαζόταν να φύγη πια, άλλο επεισόδιο σημειώθηκε. Μέσα από ένα κλειστό φορτηγό βαγόνι ακούστηκαν ξαφνικά βροντερά χτυπήματα και άναρθρες κραυγές απελπισίας. Κανείς από τους σιδηροδρομικούς ή τους επιβάτες δεν ήξερε, ή δεν είχε τον νου του να δώση πληροφορίες, για το τι συνέβαινε. Και όταν ο πιο τολμηρός, ο Μπαράκος, άνοιξε απ' έξω και έσυρε την πόρτα, πετάχτηκαν ξαφνικά από μέσα, πηδώντας ο ένας πάνω στον άλλον, καμμιά σαρανταριά....κατάξανθοι Γερμαναράδες.
Για μια στιγμή επεκράτησε αιφνιδιασμός στο τμήμα. Άλλοι κύτταξαν τον δρόμο της φυγής και άλλοι πέσανε βιαστικά εκεί που βρέθηκαν πρυνηδόν, οπλίζοντας τα αυτόματά τους. Οι κραυγές όμως, «Ρούσκοι-Ρούσκοι» και τα σηκωμένα ψηλά χέρια, έδωσαν εξήγησι στο φαινόμενο και επανέφεραν την τάξι στο μικρό τμήμα. Ήσαν από τους Ρώσους εκείνους αιχμαλώτους, που λύγησαν στα στρατόπεδα και δέχτηκαν να υπηρετήσουν τον γερμανικό στρατό».

Η τελευταία αποστολή

Κανονικά ήταν να περάσει στην Εύβοια με τον Ορέστη και τους υπόλοιπους της ομάδας. Έμεινε όμως πίσω για να βρει τα άλογα που ήταν απαραίτητα για την κίνηση αυτή. Την προηγούμενη φορά είχαν κινηθεί με τα πόδια. Έφυγαν από τη Λιάτανη ανήμερα της 25ης Μαρτίου, και ενώ ακούγονταν πίσω τους οι ομοβροντίες του εορτασμού, και έφτασαν στη βόρεια Εύβοια στις 31 Μαρτίου. Τώρα όμως έπρεπε να κινηθούν γρήγορα. Τα γερά πόδια τους δεν αρκούσαν.
Στην αρχή ο Ορέστης έστειλε τον αντάρτη της Χασάς Τζατζά (Γ. Τεμέλκο) να βρει άλογα στους γερμανικούς σταύλους των Αγίων Αναργύρων. Όταν όμως ο Τζατζάς απέτυχε, ανέλαβε ο Μπαράκος:

«Ο πρώτος αντάρτης της Χασιάς, ο Μπαράκος, βαρέως φέρων το πάθημα του συγχωριανού του, το έβαλε πείσμα τότε να αποπλύνη το άγος φέρνοντας οπωσδήποτε άλογα από τους σταύλους των Αγίων Αναργύρων και μού ζήτησε την άδεια να απουσιάση γι' αυτόν τον σκοπό από το τμήμα του μερικές μέρες. Τού την έδωσα γελώντας, χωρίς να μπορώ βέβαια να υπολογίσω τα μπλεξίματά του και το τέλος του από την περιπέτειά του εκείνην.
Κατοπτεύοντας τις θέσεις γύρω από τους σταύλους, έμαθε πως ο σταυλάρχης, ένας Ιταλός λοχίας, βρισκόταν σ' ένα κοντινό σεπαρέ με μια γυναίκα. Χωρίς να λογαριάσει τίποτα μπήκε και τους απήγαγε αμφοτέρους. Η ξανθιά, όμως, «τσουλίτσα» κατάφερε τον άγριο αντάρτη να απολύση τον Ιταλό, μένοντας 2-3 μέρες εκείνη μαζί του στα περιβόλια γύρω από το Μενίδι. Και όταν χώρισαν τού έδωσε και νέο ραντεβού, σε παραλιακό χωριό της Αττικής τώρα. Φυσικά ούτε τα θαύματα του Μπαράκου ήξερα, ούτε μπορούσα να τον περιμένω και έφυγα με όσα άλογα είχαμε για την Εύβοια.
Εκείνος γύρισε στο τάγμα και σε μερικές μέρες τα κατάφερε να ξαναφύγη για τον τόπο του ραντεβού του. Τον περίμενε η «τσουλίτσα», τον περίμεναν, όμως, και 5-6 Γερμανοί μαζί της που την ώρα των διαχύσεών τους τον σκότωσαν, πριν προλάβη να πιάση το κρεμασμένο σ' ένα δένδρο αυτόματό του. Έτσι χάθηκε ένας αντάρτης μου που αληθινά ήταν ατρόμητος άνθρωπος, από εκείνους που πραγματικά η ψυχή τους δεν ήξερε τι θα πη φόβος. Ασφαλώς από κάτι παρόμοια παθήματα, είχει βγη στα παληά η παράδοσις πως όποιος «κλαρίτης» σμίξει με γυναίκα, βρίσκει τον θάνατο σε λίγες μέρες». [Ορέστης]

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, για την παράθεση όλων των στοιχείων που υπάρχουν στα γραπτά, ότι ο Μπαράκος έχοντας χάσει την ομάδα του Ορέστη, παραμένει στην Πάρνηθα και βρίσκεται στο τμήμα των 80 ανδρών που ελίσσεται στο βουνό υπό τον Βερμαίο και τον Αποστόλη (Κοκμάδη). Όταν ο Αποστόλης με 65, διαρρέει προς τον κάμπο για να βρεθεί στις πλάτες των «εκκαθαριστών», ο Μπαράκος είναι μαζί του. Δυστυχώς όμως δεν τον ακολουθεί στην Αγία Μαρίνα της Αυλίδας, όπου ανασυγκροτείται και αντεπιτίθεται. Την παραμονή της Αγίας Παρασκευής, ο Αποστόλης με τον Νικήτα πέφτουν στο Σχηματάρι και το καταλαμβάνουν για μερικές ώρες. Ο Μπαράκος πέφτει στην παγίδα της «τσουλίτσας» και πεθαίνει πριν δει τη λευτεριά να ξημερώνει.

Η δεύτερη παγίδευση και «εκτέλεση»

Αυτή ήταν η πρώτη παγίδευση και η πρώτη εκτέλεση του Μπαράκου.
Στις μέρες μας ακολουθεί και μια δεύτερη παγίδευση και «εκτέλεση», αυτή τη φορά της μνήμης του και του παραδειγμάτός του.
Τάχα υπερκομματικά, αλλά η έννοια της είναι να αποσπάσει μαρτυρία ότι ο Μπαράκος δεν είχε καμία σχέση με το ΚΚΕ, τάχα ερευνητικά, αλλά χωρίς ιστορικά στοιχεία, τάχα πατριωτικά χωρίς το γενικό πλαίσιο του γιγαντιαίου αγώνα που ανέδειξε τον Γιώργο Καμπόλη στον Αντάρτη του ΕΛΑΣ Μπαράκο.
Όσο κι αν φαίνεται βαρύ σε ορισμένους, το ΚΚΕ, τότε, μπήκε μπροστά, σαν τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, και τράβηξε το χορό. Τότε, έκανε εκείνο που δεν κάνει τώρα, οπού... χορεύει μόνο του! Ο Ορέστης, ο Βερμαίος, ο Αποστόλης, ο Θεοχάρης, ο Νικήτας, όλοι στελέχη του ΕΛΑΣ της ΑττικοΒοιωτίας, ήταν ανώτερα στελέχη του ΚΚΕ. Ο Ορέστης, ο οργανωτής του αντάρτικου εκείνου, ήταν προπολεμικό στέλεχος του ΚΚΕ στον Πειραιά. Στα συνεχή πηγαινέλα του στην Αθήνα, μέσω Χασάς, την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ συναντούσε και ειδικά τον ίδιο τον Γιώργη Σιάντο.
Οι ορκισμένοι τον όρκο του ΕΛΑΣ και πιστοί του ακόλουθοι, οι αντάρτες της προσωπικής του ομάδας, στους οποίους είχε απόλυτη εμπιστοσύνη, ήταν παρόντες και βασικοί συντελεστές όλων των ενεργειών του μεγάλου εκείνου καπετάνιου του ΕΛΑΣ. Το πιο πιθανό είναι να ήταν και μέλη του Κόμματος κατά τη συνήθεια της εποχής. [Τότε που να είσαι μέλος του ΚΚΕ ήταν τιμή κι ας μην ήξερε κανείς πολλά για τον κομμουνισμό, όπως π.χ., ο Θεοχάρης ή ο Μπελής ή ο Καραλίβανος.] Ήταν μαζί του και στην φοβερή ενέδρα που του έστησαν οι Γερμανοί στο Καπαρέλι, ανήμερα του Ιωάννη του Ελεήμονος, τέτοιες μέρες του Νοεμβρίου το 1943. Ήταν μαζί του και στις εκκαθαριστικές που ακολούθησαν την Μάχη της Πύλης αλλά και την φοβερή εκτέλεση των 42 αιχμαλώτων Γερμανών στο Βούντημα. Εκείνους που είχαν συλλάβη στις 16 Οκτωβρίου, την πρώτη μέρα της μάχης. Ο Μπαράκος φέρεται ως ένας εκ των τριών εκτελεστών. Ο γηραιός αφηγητής αναφερόμενος σ' αυτά τα περιστατικά, συγχέει, ίσως λόγω του ίδιου αριθμού των αιχμαλώτων, τους Ρώσους του τραίνου στο Βαθύ με τους εκτελεσμένους Γερμανούς στο Βούντημα.

Το βίντεο, και η κυρία Μπιτάκου, παρουσιάζουν τον Μπαράκο σαν να βγήκε μόνος του στο βουνό, να έγινε καπετάνιος, να έγινε μάλιστα μόνος του καπετάνιος, και, λίγο πολύ, να ήταν κάτι σαν τον Γιώργο Θαλάσση επί το... αγριότερον. Ο Μπαράκος βγήκε στο βουνό γιατί υπήρχαν άνθρωποι οργανωμένοι που τον έβγαλαν και τον συνέστησαν, «τον συνέδεσαν» όπως λεγόταν τότε, με τα πρώτα ένοπλα τμήματα του Ορέστη. Το ότι υπήρχε δομή, οργάνωση, ιεραρχία, μηχανισμός, διοίκηση του λαϊκού εκείνου στρατού, είναι βασικά στοιχεία της Ιστορίας, βασικές κατακτήσεις του ίδιου του λαού και του έθνους, είναι η ίδια η αλήθεια. Όποιος το αποσιωπά και το καταχωνιάζει, αν δεν έχει πονηρούς σκοπούς, έχει άγνοια εξ ίσου επικίνδυνη και καλό είναι ν' ασχοληθεί με κάτι άλλο. Ίσως με τις πολεμικές τέχνες και όχι με τις τέχνες της ιστορίας.
Γιατί όταν έχει κανείς πρόσβαση στον ιστορικό περίγυρο και σχέσεις με τα πρόσωπα που γνώριζαν το υπό την ιστορική έρευνα άτομο, δεν χάνει την ευκαιρία να ρωτήσει πότε γεννήθηκε ο Γιώργος Καμπόλης, πώς λέγαν τον πατέρα του και πώς τη μάνα του, πόσα αδέλφια είχε, αν πήγε στο σχολείο και μέχρι πια τάξη, αν πήγε στον πόλεμο της Αλβανίας, αν πήγε πού πολέμησε, αν υπάρχουν γράμματα από το μέτωπο, τι άνθρωπος ήταν στα χρόνια πριν τον πόλεμο, στους φίλους, στη δουλειά, στην οικογένεια κλπ, κλπ. Πολλώ δε μάλλον όταν θέλει κάποιος να τον παρουσιάσει ως πρότυπο για τους νέους ανθρώπους. Πόσον χρονών ήταν ο Μπαράκος όταν πήδαγε πάνω στην ατμομηχανή του τραίνου; Πόσο ήταν όταν σουρνόταν στα συρματοπλέγματα των Ταγματασφαλιτών στην Ερέτρια, πόσο ήταν όταν πέθανε; Ούτε αυτό δεν μάθαμε! Θα μείνουμε με την απορία παρά τα 25 λεπτά του καλοτραβηγμένου βίντεο.

Κι όσο για «τα κόμματα», αυτά, όπως δείξαμε αναφερόμενοι στον πρόεδρο της Χασάς Θοδωρή Βερούτη, ήταν πανταχού παρόντα. Και τα κόμματα και οι ξένοι που καθοδηγούσαν την πολιτική τους για να μην ολοκληρωθεί η ελευθερία της Ελλάδας, για μια ακόμα φορά. 
«Τα κόμματα» εξώθησαν εκείνους τους Χασιώτες να δείξουν στους Γερμανούς τα κατατόπια. Τα κόμματα είναι και σήμερα πίσω από τους συντελεστές του βίντεο. Αρκεί κανείς να συγκρίνει ετούτες τις γραμμές κι εκείνα τα λόγια για να καταλάβει. Εκεί θα δει ότι άλλο η επίκληση της αλήθειας και της μελέτης της ιστορίας και άλλο η έρευνα και η παρουσίαση αυτής. Και μόνο η αποσιώπηση των αληθινών πτυχών της ιστορίας του Μπαράκου είναι καθαρή κομματική εκμετάλλευση!
Εξαίρεση, ευχάριστη, στο βίντεο, η ερμηνεία, τη συνοδεία βιολιού του νεώτερου «Μπαράκου», του Σπύρου Μπρέμπου, βάρδου της Αρβανιτιάς και πρώην (δεν ξέρω αν είναι και νυν) δημοτικού συμβούλου Φυλής (Χασάς).


iΦ. Γ. Γρηγοριάδης (Φώτης Βερμαίος), Βρεταννοί - Το Αντάρτικο - Απελευθέρωσις, εκδ. Νεόκοσμος, τομ. 8, σελ. 577.

Σάββατο 2 Μαρτίου 2019

28 Οκτωβρίου: Ο εορτασμός του ΟΧΙ στην Κατοχή και την Απελευθέρωση



Το άγημα των 34 Ανταρτών του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ παραταγμένο στη Μητροπόλεως
[Από το αρχείο του Ιάσονα Χανδρινού]

Ιάσονας Χανδρινός



[Σημείωση του Γ.Μ. Σαλεμή:

Στο χθεσινό κείμενο κάναμε μια νύξη για τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου 1944 βάζοντας δυο σπάνιες φωτογραφίες του αγήματος του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που έλαβε μέρος στον εορτασμό. Σήμερα δημοσιεύουμε ένα κείμενο του Ιάσονα Χανδρινού για τους εορτασμούς της 28ης στην Κατοχή και την Απελευθέρωση.  Δημοσιεύτηκε στην "Αυγή" πριν από μερικά χρόνια, σύμφωνα με τις μαρτυρίες αγωνιστών που συμμετείχαν. 
Σήμερα όμως, χάρη στην ευγενή καλοσύνη του συγγραφέα, δημοσιεύουμε το πλήρες κείμενο του αντάρτη "Αρτέμη" (Γιώργου Γούναρη) από την Εύβοια, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς τα γεγονότα και το κλίμα από τα Καλύβια Ασπροπύργου στο Σύνταγμα και πάλι πίσω. Είναι, το κείμενο του Αρτέμη, μέρος από το ημερολόγιό του που θα κυκλοφορήσει σύντομα με επιμέλεια και υπομνηματισμό του Ιάσονα Χανδρινού από τις εκδόσεις "Αλφειός". ]


Η 28η Οκτωβρίου είναι η μοναδική εθνική μας επέτειος η οποία γεννήθηκε μέσα σε μια συλλογική ψύχωση και καθιερώθηκε, ως μνημονικός τόπος, από τον ίδιο τον ελληνικό λαό. Σε αντίθεση την 25η Μαρτίου που αποτελεί μια εκ των υστέρων «κατασκευασμένη» επέτειο, η 28η Οκτωβρίου εντοπίζει ένα καταλυτικό γεγονός που μάλιστα βιώθηκε και ως τομή στον ιστορικό χρόνο. 

Δεν υπάρχει κανένας από τη γενιά του Πολέμου και της Κατοχής που να μη μπορεί –μέχρι σήμερα– να δώσει συγκεκριμένη απάντηση στην ερώτηση: «Πού ήσουν την 28η Οκτωβρίου 1940;». Ήταν η γενέθλιος ημερομηνία μιας ολόκληρης γενιάς. Η κήρυξη του πολέμου με την Ιταλία επέδρασε άμεσα και καταλυτικά στην ψυχολογία των ανθρώπων της εποχής.

Περισσότερο από κάθε προηγούμενη πολεμική αναμέτρηση (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Μικρασιατική Εκστρατεία), ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ήταν μια εμπειρία που διαπέρασε την ελληνική κοινωνία και ζυμώθηκε στη συνείδηση του λαού με τις παραδοσιακές έννοιες της δικαιοσύνης και της φιλοπατρίας, ωστόσο σε μια νέα εκδοχή: του αντιφασισμού.


Οι κατοχικοί εορτασμοί 


Αυτή η ζύμωση έγινε στα χρόνια της Κατοχής. Κάτω από τη ναζιστική μπότα, εθνικά σύμβολα και τελετουργίες άρχισαν να αποκτούν πολλαπλάσια σημασία για τους μουδιασμένους και απογοητευμένους Έλληνες. Στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις, όπου η Κατοχή ήταν πιο αισθητή, οι άνθρωποι αναζητούσαν τρόπους να διεκδικήσουν ξανά από τους κατακτητές το δικαίωμα να περπατούν πιο ελεύθερα στους δρόμους, να εμπνέονται από χώρους και μνημεία. 

Στις 28 Οκτωβρίου 1941, ενώ ήδη άνθρωποι είχαν αρχίσει να πεθαίνουν από την πείνα, κόσμος άρχισε να επισκέπτεται αυθόρμητα το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και κατέθετε λουλούδια, στην πλειοψηφία τους ήταν μαυροντυμένες γυναίκες και κορίτσια που πιθανόν κάποιον είχαν χάσει στο αλβανικό μέτωπο. Οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις σκόρπισαν μικρές δακτυλογραφημένες προκηρύξεις υπενθυμίζοντας το νόημα της ημέρας, ενώ και το ΕΑΜ (που είχε ιδρυθεί μόλις πριν ένα μήνα), επέλεξε εκείνη την ημέρα για να κυκλοφορήσει την πρώτη του «επίσημη» διακήρυξη στο λαό της Αθήνας καλώντας σε μαζική αντίσταση εναντίον των κατακτητών. 

Το 1942, διαδηλώσεις, συγκεντρώσεις, συνθήματα στους τοίχους, συλλήψεις και πραγματικά πυρά από τους κατακτητές σημάδεψαν τον δεύτερο και απείρως πιο μαχητικό εορτασμό, το ίδιο και το 1943. Η επέτειος είχε επισημοποιηθεί οριστικά, ως μια συλλογική αντιφασιστική έκφραση. Δεν ήταν οποιοδήποτε ερέθισμα κάποιας αόριστης πατριωτικής υπερηφάνειας. Σε αντίθεση με την 25η Μαρτίου (που συγκινούσε εξίσου, αν όχι περισσότερο), η ημέρα ξυπνούσε πραγματικά και ισχυρά βιώματα. 

Μπορούμε να φανταστούμε πως το 1941, κάθε Αθηναίος νοσταλγούσε τον ενθουσιασμό του πλήθους που είχε βγει στους δρόμους έναν χρόνο πριν, όταν σήμαναν οι σειρήνες. Μέσα στο φόβο και την κατήφεια που επέβαλε η σκλαβιά, η ανάμνηση αυτής της ομαδικής ανάτασης ως φανταστικό replay μιας ανεπανάληπτης στιγμής δράσης, αποτελούσε ακένωτη δεξαμενή θάρρους και έμπνευσης. Η Αντίσταση κατά των κατακτητών δεν τιμούσε την 28η Οκτωβρίου 1940 ως μια οποιοδήποτε στιγμή έξαρσης, αλλά ως την έναρξη ενός τιτάνιου αγώνα εναντίον του φασισμού που δεν είχε ποτέ σταματήσει. 


28 Οκτωβρίου 1944: Ένα άγνωστο αντιφασιστικό συλλαλητήριο


Η τέταρτη επέτειος βρήκε την Ελλάδα ελεύθερη. Ακριβώς τέσσερα χρόνια μετά τις εκκωφαντικές σειρήνες εκείνου του πρωινού που άλλαξε για πάντα την ελληνική ιστορία, τίποτα δεν ήταν το ίδιο. 

Οι οπισθοφυλακές των υποχωρούντων γερμανικών στρατευμάτων βρίσκονταν ήδη στα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα, αφήνοντας πίσω τους ανυπολόγιστες καταστροφές, νεκρούς, πόνο και δάκρυα, αλλά και ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα που είχε ενηλικιωθεί και ατσαλωθεί μέσα από την Αντίσταση. Η εαμοκρατούμενη Αθήνα των χιλιάδων μαρτύρων μετρούσε μόλις 16 ημέρες ελευθερίας και υποδεχόταν την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τα πρώτα βρετανικά αγήματα, ατενίζοντας με αισιοδοξία (και επιφύλαξη) το μέλλον της καθημαγμένης χώρας. 

Η πολιτική κατάσταση ήταν τεταμένη και το μόνο κοινό σημείο όλων των πολιτικών δυνάμεων ήταν η αναφορά στις στιγμές που θύμιζαν την ομόθυμη αντίσταση στο φασισμό και το χρέος τιμής στους νεκρούς του αντιφασιστικού αγώνα. Ως συμβολικό μήνυμα ομοψυχίας αλλά και αναγνώρισης μιας επετείου που είχε εμπνεύσει τους Έλληνες στα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς και είχε επισημοποιηθεί μέσα από παλλαϊκούς αγώνες, αποφασίστηκε να εορταστεί επίσημα η 28η Οκτωβρίου με πανηγυρική δοξολογία στη Μητρόπολη και κατάθεση στεφάνων στον Άγνωστο Στρατιώτη. 

Εκτός από τις επίσημες ένοπλες δυνάμεις που είχαν πολεμήσει τους Γερμανούς έξω από τα σύνορα της χώρας και είχαν επαναπατριστεί μαζί με την Κυβέρνηση –ο Στρατός της Μέσης Ανατολής (εκπροσωπούμενος από μια διμοιρία του Ιερού Λόχου) και το Ναυτικό (με ένα τιμητικό άγημα)– θα παρευρίσκονταν και δυνάμεις του ΕΛΑΣ: Ένα ελαφρά οπλισμένο απόσπασμα του ΕΛΑΣ Αθήνας από την αιματοβαμμένη συνοικία της Καισαριανής και ένα τμήμα του μόνιμου ΕΛΑΣ. Θα ήταν η πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια που πολεμιστές του βουνού θα εμφανίζονταν στους δρόμους της πρωτεύουσας, και σίγουρα ήταν το θέαμα που όλος σχεδόν ο λαός της Αθήνας περίμενε να αντικρίσει. 

Εκείνο το πρωί ο καιρός ήταν βροχερός και η δοξολογία μουδιασμένη. Από τη μια η επίσημη «πολιτική ηγεσία» της χώρας: 

ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο ταξίαρχος και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων στην Ελλάδα, ταξίαρχος Ρόναλντ Σκόμπι, ο στρατάρχης Ανατολικής Μεσογείου Ουίλσων, ο ναύαρχος Κάνιγχαμ, ο αρχηγός της Αστυνομίας Άγγελος Έβερτ, το υπουργικό συμβούλιο και διάφοροι πολιτικοί. 

Από την άλλη, ο λαός: ένα πλήθος από όλες τις συνοικίες και τις ΚΟΒες της Αθήνας, με κόκκινα λάβαρα και πλακάτ, να ζητωκραυγάζει και να φωνάζει συνθήματα "θάνατος στους προδότες" και "λαοκρατία". 

Μπροστά στο ναό είχαν παραταχθεί το άγημα του ναυτικού, η διμοιρία του Ιερού Λόχου (με επικεφαλής τον τότε υπολοχαγό και μετέπειτα χουντικό, Ιωάννη Λαδά), αστυνομικοί και χωροφύλακες (διακριτικά) από τους στρατώνες του Μακρυγιάννη και μια διμοιρία του ΕΛΑΣ Αθήνας με τα χαρακτηριστικά γερμανικά κράνη. 

Ο κόσμος ήταν εκστασιασμένος, χειροκροτούσε και ζητωκραύγαζε, έβγαζε φωτογραφίες. Τα περισσότερα μάτια έπεφταν σε μια ξεχωριστή ομάδα 34 πάνοπλων γενειοφόρων που βρίσκονταν στη μέση του προαύλιου χώρου, σε στάση «παρουσιάστε αρμ» με τον χαρακτηριστικό αντάρτικο τρόπο που είχε καθιερώσει ο Άρης Βελουχιώτης: Το χέρι κρατά το τουφέκι από το κοντάκι, προτεταμένο προς τα μπρος. 

Η ηγεσία του ΕΛΑΣ είχε διατάξει τη μονάδα που βρισκόταν πιο κοντά στην Αθήνα, το 34ο Σύνταγμα Αττικοβοιωτίας, να επιλέξει τους άνδρες για αυτή την εξόχως τιμητική αποστολή και ο θρυλικός καπετάνιος του Συντάγματος, Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής), επέλεξε προσωπικά τους καλύτερους μαχητές. Είχαν όλοι τους γενειάδες, σταυρωτά φυσεκλίκια, γερμανικά όπλα, μπότες και μαχαίρια. 


Και ένας από αυτούς, ο Γιώργος Γούναρης («Αρτέμης») από την Εύβοια, περιέγραψε στο ημερολόγιο που κρατούσε τη συγκινητικότερη ίσως μέρα της μέχρι τότε ζωής του:



Πρωί-πρωί κάνομε δοκιμές ενώ βρέχει. Έρχεται ένα αμάξι και μας παίρνει και δρόμο για την Αθήνα. Στην διαδρομή φάλαγγες συναγωνιστές κατεβαίνουν για την παρέλαση στην Αθήνα [με] ομπρέλες και πλακάτ. Όσοι δεν έχουν ομπρέλες, είναι μούσκεμα όπως και εμείς. Στο πέρασμά μας, μας κάνουν τόπο να περάσομε ζητωκραυγάζοντας. Μπαίνομε στην Αθήνα. Ο κόσμος τρέχει να μας δει μόλις μας αντιλαμβάνονται. Ξεχύνονται όλοι στο αμάξι. Φτάνομε στην Ομόνοια. Πηδάνε πάνω στο αμάξι, μας κυκλώνουν, θέλουν να κατέβουμε κάτω…Όλη η κυκλοφορία σταματά, το αμάξι γεμίζει σιγάρα, σοκολάτες…Πόλεμος ποιος θα μας χαιρετήσει. Άλλοι έχουν βγάλει τα πουκάμισα και τα ανεμίζουν στον αέρα. Γύρω στο αμάξι [σχηματίζονται] 20 και πλέον πυραμίδες: Τρεις ενώνανε τα χέρια και ο τέταρτος ανεβαίνει πάνω. Μας χαιρετά, κατεβαίνει αυτός και την θέσιν του παίρνει άλλος. Σπρώχνονται, πέφτουν κάτω...Θέλουν να κατέβομε κάτω να μας δούνε όλοι έστω και για ένα λεπτό. Ο Αποστόλης φωνάζει πως δεν μπορούμε, είναι ανάγκη να φτάσομε στο Α’ Σ. Στρατού. Από το αδιέξοδο μας έβγαλε περί τους 20 ΕΠΟΝίτες: Άνοιξαν δρόμο και φτάσαμε στο Α’ Σ. Στρατού του ΕΛΑΣ. Κατεβαίνομε κάτω, παρατασσόμαστε και ο λοχαγός Αποστόλης δίνει αναφορά. Μετά μπαίνομε μέσα στο κτίριο. Μας προσφέρουν τσάι και ψωμί, ελιές. Καθόμαστε μισή ώρα. Μας πρόσφεραν από μια εφημερίδα, το Ριζοσπάστη, να διαβάσομε για τα νέα. Έπειτα από μια ώρα παραμονή κατεβαίνομε κάτω. Η βροχή έχει σταματήσει. Συντασσόμαστε και με βήμα τραβούμε για την Μητρόπολη. Στο πέρασμά μας χιλιάδες κόσμος μας χειροκροτεί, άλλοι φωνάζουν συνθήματα, αρκετοί κλαίνε… Παρατασσόμαστε στο αριστερό μέρος της εισόδου του ναού έξω στην πλατεία. Έρχονται μια διμοιρία του ΕΛΑΣ Αθηνών με κράνη, παρατάχθηκε αριστερά από εμάς. Δεξιά μας παρατάχθηκαν 2 διμοιρίες του Ναυτικού και δεξιότερα ένας λόχος Έλληνες στρατιώτες της Μέσης Ανατολής. Αριστερά, δεξιά και πίσω χιλιάδες λαός που φωνάζει «Λαοκρατία–Λαϊκά Δικαστήρια–Να συλληφθούν οι προδότες». Σε λίγο έρχεται το Υπουργικό Συμβούλιο με επικεφαλής τον Παπανδρέου. Ακολουθούν διάφοροι επίσημοι. Ο κόσμος τους υποδέχεται με τις παραπάνω φωνές. Μετά έρχεται ο Ναύαρχος Μεσογείου Κάνιγκχαμ, ο Στρατάρχης Ουίλσων και ο Συνταγματάρχης Ποπώφ –Ρώσος. Μπαίνουν στην εκκλησία και αρχίζει η δοξολογία. Μετά την δοξολογία επιθεωρούν όλα τα τμήματα Ουίλσων-Κάνιγκχαμ-Ποπώφ-Σαράφης. Μετά την επιθεώρηση ξεκινήσαμε για το Σύνταγμα για την κατάθεση στεφάνων στον Άγνωστο Στρατιώτη. Μπροστά πηγαίνει η μουσική, ακολουθεί το Ναυτικό, ο λόχος της Μέσης Ανατολής, κατόπιν ο ΕΛΑΣ των Αθηνών και τελευταίοι εμείς του βουνού. Στο πέρασμα του Ναυτικού ακούστηκαν χειροκροτήματα, στους Μεσανατολίτες πάρα πολύ αραιά, τον ΕΛΑΣ των Αθηνών τον χειροκροτά όλος ο κόσμος. Όταν ξεκινήσαμε εμείς, το τι έγινε δεν περιγράφεται!…Μάταια ο Αποστόλης δίνει παραγγέλματα βηματισμού. Οι αστυφύλακες προσπαθούν να συγκρατήσουν τον κόσμο. Σπάζουν τα φράγματα, χυμούν πάνω μας και μας αρπάζουν τρεις από κάθε σειρά. Μας φιλούν, κλαίνε, οι υπόλοιποι φεύγουν. Είμαι σε μια από τις δύο σειρές προτελευταίος. Μας σηκώνουν στα χέρια, προσπαθούν κάτι να πάρουν σαν ενθύμιο μα τίποτα δεν μπορεί να γίνει. Όλοι μας τραβολογούν…Εμείς τα έχουμε χαμένα…Μόνον κεφάλια βλέπομε και χέρια να ανεμίζουν, φιλιά να μας στέλνουν από μακριά…Μια κοπέλα στα μαύρα με έχει αγκαλιάσει σα να θέλει να είμαι δικός της. Της δίνω ένα δαχτυλίδι γερμανικό. Κλαίει και φωνάζει «Αδελφάκι μου!…». Ένα γερμανικό τσακμάκι το δίνω σε κάποια που κλαίει. Δύο μανδηλάκια από φωτοβολίδες τα πετώ και αναμπουμπούλα γίνεται ποιος θα τα πάρει. Το ίδιο κάνουν και οι άλλοι. Τέλος επεμβαίνει πάλι η ΕΠΟΝ και μπροστά αυτοί, κοντά εμείς, φτάσαμε και μπήκαμε στην σειρά μας. Ο κόσμος φωνάζει: «Θάνατος στους δοσιλόγους! Θάνατος στους προδότες δολοφόνους!». Φτάσαν οι επίσημοι, καταθέτουν στεφάνια στον Άγνωστο Στρατιώτη, εμείς παρουσιάζομε όπλα. Ο Παπανδρέου επιθεωρεί τα στρατιωτικά τμήματα. Μετά την επιθεώρηση φεύγουν οι επίσημοι. Στο πέρασμα του Παπανδρέου ο κόσμος ξεθεώνεται στα συνθήματα. «Λαοκρατία–Θάνατος στους συνεργάτες των κατακτητών–Να συλληφθούν όλοι οι συνεργάτες των Γερμανών». Τέλος ξεκινάμε και ’μεις. Χιλιάδες λαού κλαίγοντας μας ακολουθούν μέχρι το Α’ Σ.Σ. Αθηνών.i Εκεί είναι το επιτελείο με τον Σαράφη επικεφαλής και τον Ρώσο Συνταγματάρχη Ποπώφ. Εμείς μείναμε δεξιά και αριστερά του δρόμου για να μην κλείνει ο δρόμος στα τμήματα του ΕΛΑΣ Αθηνών για την παρέλαση του ΙΙΙου Τάγματος. Μετά το τέλος της παρελάσεως, μπήκαμε μέσα για φαγητό. Οι άλλοι –το προσωπικό– έχει κρέας με μακαρόνια ενώ εμάς μας δώσανε μακαρόνια νερόβραστα χωρίς λάδι. Δεν φάγαμε κανένας. Διαμαρτυρηθήκαμε στον υπεύθυνο και άρχισε με δικαιολογία πως έγινε λάθος, δεν μας συμπεριέλαβε στην δύναμη του συσσιτίου γι αυτό και μας φκιάσανε αυτό το πρόχειρο και πρέπει να το φάμε. Νευριάσαμε όλοι…«Μάλιστα συναγωνιστή ταγματάρχα. Μείναμε μέρες νηστικοί γιατί δεν είχαμε να φάμε, δεν διαμαρτυρηθήκαμε. Όμως σήμερα μένομε νηστικοί γιατί έχομε και μας θεωρείτε σκουπίδια! Δεν μπορείτε να καθίσετε με μας τους τσαλακωμένους και λεριάρηδες. Σεις είστε σικ. Αστράφτουν τα ρούχα σας…Δεν ρίξατε λάδι στα μακαρόνια για να μην πασαλείψομε τα γένια μας και σας ντροπιάσομε!». Θύμωσε και έφυγε. Ήρθαν 3-4 με τα πολιτικά και προσπάθησαν να μας ηρεμήσουν. Είπα να δούμε τον συναγωνιστή Σαράφη. Δεν με άφησε ο Αποστόλης. Παρατήσαμε το φαγητό όπως το σέρβιραν και βγήκαμε έξω στην πλατεία αγανακτισμένοι. Ο κόσμος περνά συνεχώς να μας δει και να μας χειροκροτήσει. Ήρθανε οι λιμενεργάτες του Πειραιώς, μας χαιρετήσανε, μας πρόσφεραν σιγάρα…Κάτι όμως πρέπει να έγινε γιατί βγήκανε 20 κορίτσια και μας τραβούν στο χορό (πότε γίνανε τόσα γκρουπ, ούτε το κατάλαβα…). Η πλατεία είναι ασφυκτικώς γεμάτη, τα αντάρτικα τραγούδια έχουν ανάψει. Σε μια στιγμή βγήκε ο συναγωνιστής Σαράφης, ο Ποπώφ και 5-6 άλλοι στο μπαλκόνι, μας κοίταξαν χαμογελώντας και μπήκαν μέσα. Επίκαιρο τραγούδι του Αγώνα λέγαμε: ’’Απόψε θα πλαγιάσουμε σε δροσερά χορτάρια’’ καθώς και: ’’Το λεν’ οι κούκοι στα βουνά και οι πέρδικες στα πλάγια’’. Επίσης: ’’Εσείς παιδιά ανταρτόπαιδα, παιδιά της Σαμαρίνας’’ Τέλος, αφού πέρασε καμιά ώρα με χορούς και τραγούδια, τους αποχαιρετήσαμε όλους [και] ανεβήκαμε στο αμάξι για την επιστροφή. Το αμάξι το ακολουθούν νέοι και νέες. Από διάφορους δρόμους έρχονται μάζες πολλές συναγωνιστών με στεφάνια-λουλούδια. Πηδάν οι νέες πάνω στην καρότσα και μας κρεμούν στεφάνια στους λαιμούς. Με πρόκες τα κρεμούν στην καρότσα. Στα Καλύβια που φτάσαμε, μέτρησαν οι συναγωνιστές 210 στεφάνια. Ένας τεράστιος σωρός έγινε εκεί στην άκρη της πλατείας. Το αυτοκίνητο έχει ασπρίσει από τα σιγάρα (κατά τα ¾ τα είχαμε λιώσει). Το αμάξι κινείται σημειωτών από τον κόσμο. Μας δίνουν τα χέρια, το ίδιο και ‘μεις. Μερικοί τα φιλούν, άλλοι μας αρπάζουν, μας ξαπλώνουν στην καρότσα να μας φιλήσουν. Σε ένα σημείο μας περιμένει πολύς κόσμος. Μας κάνουν νόημα να σταματήσουμε. Το αμάξι κυλά σιγά-σιγά. Μια συναγωνίστρια ως 20 χρονών με γυαλιά, με μια φούχτα τριαντάφυλλα κόκκινα πηδά πάνω στο καπό και μιλά στο συγκεντρωμένο πλήθος. Εμείς δεν καταλαβαίνομε τίποτα. Είμαστε σαν υπνωτισμένοι χαζοί…Όλοι ζητωκραυγάζουν. Επειδή προσέχω τους λόγους πάντοτε, εδώ δεν μπόρεσα να ξεχωρίσω τίποτα εκτός από την αρχή της ομιλίας: «Συναγωνιστές. Μπροστά μας βρίσκονται οι ιστορίες των γιαγιάδων και οι θρύλοι των δοξασμένων βουνών. Ο δοξασμένος ΕΛΑΣ! Οι φρουροί της τιμής των Ελλήνων… Αντάξιοι του Λεωνίδα, του Θεμιστοκλή, του Μακρυγιάννη…Τρόμος των μαυραγοριτών και των φασιστών…Ο τιμωρός των δοσιλόγων και των ταγματαλητών…». Από τις φωνές δεν ξεχωρίζομε παρά τα ρυθμικά συνθήματα Λαοκρατία–Θάνατος στους φασίστες. Το αμάξι έχει σταματήσει. Πάνω στην καρότσα δεκάδες κοπέλες μας προσφέρουν διάφορα αναμνηστικά. Μια κοπέλα μου κρεμά με μια καρφίτσα με κόκκινη κεφαλή ένα κόκκινο γαρύφαλλο. Δεν έχω τίποτα να της προσφέρω, τα έχω δώσει όλα. Της δίνω ένα κουμπί αφού το έκοψα από το χιτώνιό μου. Το παίρνει στα χέρια, το φιλά καθώς και μένα. Μου ζητά να της χαρίσω το όνομά μου –το ίδιο κάνουν και στους άλλους. Της το είπα, το ίδιο και την ηλικία μου των 24 χρονών. Για μια στιγμή μένει αποσβολωμένη αφού με κοιτάζει στα μάτια σαν κάτι να μαντέψει…Μετά καθυστέρηση τριών τετάρτων τα κορίτσια της ΕΠΟΝ ανοίγουν δρόμο στον κόσμο για να περάσομε. Όλος ο κόσμος υψώνει την γροθιά του για αποχαιρετισμό. Για να φτάσομε στα Καλύβια, κάναμε 3-4 ώρες. Φτάσαμε ηλιοβασίλεμα. Οι συναγωνιστές μας τρελαίνουν στις ερωτήσεις: Θέλουν να μάθουν το ηθικό του κόσμου.


i Η έδρα του Α’ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ μετά την Απελευθέρωση ήταν στο μέγαρο της Αγροτικής Τράπεζας, στη συμβολή Σίνα και Βησσαρίωνος. Το κτίριο δεν υπάρχει σήμερα


Όσο κι αν η εθνική ομοψυχία ήταν ένα σεντόνι που κάλυπτε τα αγεφύρωτα πολιτικά πάθη και το συσσωρευμένο ταξικό μίσος, η μέρα εκείνη είχε κάτι το ξεχωριστό. Οι κραυγές των Αθηναίων που «έπνιξαν» τον εορτασμό, κυοφορούσαν την ψευδαίσθηση. Την ελπίδα. Λίγο πριν διαχωριστούν για πάντα, όλοι οι Έλληνες που είχαν πολεμήσει τους Γερμανούς, βρέθηκαν για ελάχιστες στιγμές στο ίδιο σημείο, για να υποκλιθούν στους νεκρούς των αλβανικών βουνών και τις χιλιάδες που είχαν θυσιαστεί στην Κατοχή εμπνεόμενοι από το πνεύμα του μετώπου. Το ημερολόγιο έγραφε 28 Οκτωβρίου 1944 και η βροχή που μαινόταν το προηγούμενο βράδυ είχε σταματήσει. 



Παρασκευή 1 Μαρτίου 2019

Τρίτο χτύπημα του ΕΛΑΣ στους "τσολιάδες" στον Ωρωπό, μετά το Κλειδί και τη Λιάτανη

Αφήγηση του Ορέστη, καπετάνιου της V Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ

Τμήμα του 34ου (Αρβανίτικου) Συντάγματος παρουσιάζει όπλα στον Άγνωστο Στρατιώτη  28 Οκτωβρίου 1944! [ η φωτογραφία είναι από το διαδίκτυο]
Περισσότερα και συγκλονιστικότερα για τον εορτασμό εκείνο δείτε το κείμενο του Ιάσονα Χανδρινού εδώ.



Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής



Ας δούμε, λοιπόν, τι λέει ο ίδιος ο καπετάνιος της μεγάλης μονάδας του ΕΛΑΣ για τα γεγονότα αυτά, την εμφάνιση, δηλαδή, των "τσολιάδων" στο Κακοσάλεσι και στη συνέχεια στον Ωρωπό όπου δέχτηκαν δύο φορές τις επιθέσεις του ΕΛΑΣ. 

Στο κείμενο αυτό του Ορέστη ιδιαίτερα αξίζει κανείς να σημειώσει:

1) Την κίνηση των Γερμανών προς τα Δερβενοχώρια στον απόηχο της νίλας των "Ταγμάτων" στην ίδια περιοχή, οιονεί εκκαθαριστική επιχείρηση. Θα ακολουθήσουν κι άλλες, "κανονικές" με χιλιάδες άνδρες, στους επόμενους μήνες. Μία, στα τέλη Απριλίου- αρχές Μαΐου και μία, τελευταία, στα τέλη Ιουλίου- αρχές Αυγούστου. Όλες ανεπιτυχείς στον εγκλωβισμό και εκμηδένιση του "καρτερικού τμήματος" του ΕΛΑΣ της Πάρνηθας! 
[Ο όρος "καρτερικό τμήμα" ανήκει στον επιτελικό της Ταξιαρχίας Φώτη Βερμαίο (Φοίβο Νεόκ. Γρηγοριάδη). 

2) Την επισήμανση του καπετάνιου ότι, τότε ακόμη, τίποτα δεν μπορούσαν να κάνουν που να δημιουργήσει προβλήματα στον ΕΛΑΣ. 

3) Την επίσης σημαντική επισήμανση ότι οι Γερμανοί γίνανε επικίνδυνοι "όταν τους άνοιξαν τα μάτια ντόπιοι αντίπαλοί μας".  Οι Γερμανοί αν και ήταν πολύ αξιόμαχο στράτευμα δεν μπορούσαν ν' αντιληφθούν την αντάρτικη τακτική του ΕΛΑΣ. Αυτό μπορούσαν να το κάνουν μόνο φορείς της ίδιας "ανορθόδοξης" στρατιωτικής παράδοσης. Αλλού έχουμε αποδείξει ότι πρόκειται για την αρχαία ελληνική παράδοση που έχει ονομαστεί και "Κλέφτικη" ή "Αρματολική" ή "Αρβανίτικη".
[Για τη στρατιωτική αυτή παράδοση έχουμε αναφερθεί διεξοδικά στο βιβλίο, Παράξενοι Φτωχοί Στρατιώτες- Θαυμαστά στοιχεία της Αρβανίτικης στρατιωτικής παράδοσης των ελληνικών Κοινών, Εκδόσεις Αλφειός, Αθήνα 2014]
Αυτό σημαίνει ότι, οι προδοσίες των συνεργατών των Γερμανών είναι δύο ειδών. Μία που προδίδουν τους αντάρτες και φορείς αυτής "της τέχνης που μας ελευθέρωσε" και άλλη μία που προδίδουν την ίδια την τέχνη και την μαστορική διδάσκοντάς την στους εχθρούς. 

4) Τη διπλή, μέσα σε τρεις μέρες, επίθεση του ΕΛΑΣ στα "Τάγματα" που δείχνει το αξιόμαχό του και την ικανότητα των στελεχών του να επιτίθενται, να αιφνιδιάζουν και  να ελίσσονται μαχόμενοι. Την ικανότητα αυτή την αναλύει με σαφήνεια, αλλά και την επαινεί, ο καπετάνιος, αντιπαραβάλλοντάς την μ' εκείνη των Γερμανών και των "Ταγμάτων". 

Εμείς είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που μπορούμε σήμερα, 75 χρόνια μετά, να κάνουμε μνημόσυνο στα γεγονότα αυτά και στους νεκρούς, τώρα πια, συντελεστές τους συνδυάζοντας διαφορετικές πρωτογενείς πηγές και σημαντικότατα ιστορικά τεκμήρια...







Και πάλι το 34ο Σύνταγμα στον Άγνωστο Στρατιώτη την 28η Οκτωβρίου 1944


Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2019

ΣΑΣ ΓΝΩΡΙΣΑΜΕ


“Εκδικητής”, εφημερίδα της V Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, αρ φύλλου 9, 11 Δεκεμβρίου 1943




Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής


Όπως έχουμε αναλύσει διεξοδικώς στα κείμενα για τη σημασία της Μάχης της Πύλης Δερβενοχωρίων, από τον Οκτώβριο του 1943 και μετά, η κατάσταση αλλάζει ραγδαία. Και οι Γερμανοί αλλά και οι Άγγλοι έχουν κάθε συμφέρον να εξωθήσουν τον ελληνικό λαό στον εμφύλιο. 

Το 34ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, λόγω της θέσης του στην Αττική, τη Βοιωτία και την Εύβοια, βρίσκεται πάνω στις κινήσεις των καταχθόνιων δυνάμεων. 

Τέτοια περίπτωση είναι ο Ντον Σκοτ, ο Άγγλος λοχαγός που φόρεσε τη στολή του και κατέβηκε στην Αθήνα, τον Νοέμβριο, σαν κύριος, εκθέτοντας μάλιστα θανάσιμα τον ηρωικό Χασιώτη σύνδεσμο του ΕΛΑΣ, τον Γιώργη Μαρούγκα, που τον συνόδευε. 

Στα πλαίσια αυτής ακριβώς της αφήγησης πρέπει να διαβαστεί και το εν λόγω κείμενο του "Εκδικητή". 



Ύστερ' απ' την εξόντωση του ΕΔΕΣ, χιτλερικοί και συνεργάτες τους λύσαξαν.
Λύσαξαν γιατί έχασαν ένα δυνατό όπλο που είχαν και το χρησιμοποιούσανε και σαν όργανο για διχτατορική επιβολή ή άλλη χρησιμοποίηση.

Για την πλήρη όμως επιτυχία των σκοπών τους έπρεπε να λείψει ο ΕΛΑΣ, έπρεπε ν' αφοπλισθεί ο λαός μας. Έτσι, με τον τον λαό αφοπλισμένο, με τον λαό χωρίς καθοδήγηση θα πετύχαιναν. Μα έκαναν κακούς υπολογισμούς. Ο ΕΛΑΣ από τη συνδυασμένη επίθεση ΕΔΕΣ-Γερμανών βγήκε νικητής, πιο γιγαντωμένος, και με τους Συμμάχους μας συνεχίζει για να δώσει στο χιτλεροφασισμό το τελικό χτύπημα που θα σημάνει την πλήρη εξόντωσή του εσωτερικά και εξωτερικά.

Ο ΕΛΑΣ μας εκφράζοντας την ελληνική πραγματικότητα βρίσκεται σήμερα σωστός σύμμαχος των Συμμάχων μας και φρουρός του λαού μας για την κατοχύρωση του δικαιώματός του στον τρόπο της διοίκησής του και των σχέσεών του με άλλα έθνη.

Μα ο εχθρός δεν αφήνει το παιγνίδι του. Αδύνατος αυτός στρατιωτικά να κρατήσει τους κατεχόμενους λαούς, επιδιώκει να τους διχάσει και αν τους αιματοκυλήσει με τα ίδια τους τα χέρια.

Στην επιδίωξη των σατανικών του σχεδίων χρησιμοποιεί άτιμους-συχαμερούς προδότες. Έχασε τον προδότη ΕΔΕΣ. Δυναμικά δεν του μένουν άλλα τμήματα παρά μόνο τα κρατικά όργανα και ο ΕΔΕΣ της πρωτεύουσας. Μα αυτοί, πατενταρισμένοι προδότες, δεν μπορούν να πετύχουν στην αποστολή αυτή.

Κλασικός όρος για την επιτυχία της αποστολής κάθε προδότη, κάθε χαφιέ είναι να μη αποκαλυφθεί σαν τέτιος. Κι αυτό προσπαθεί να πετύχει ο Χίτλερ σήμερα. Να απαλλάξει τους συνεργάτες του απ΄ την κατηγορία της προδοσίας και να τους εμφανίσει σαν διαφωνούντες στον τρόπο διεξαγωγής του αγώνα και στις επιδιώξεις του.

Τσολιάδες, χωροφυλακή, πυροσβέστες, ΕΔΕΣ και Σία, πρέπει να χτυπήσουν το αγωνιζόμενο έθνος. Αυτή την εντολή δίνει ο Σίμαναν. Έτσι διατάσσει ο Χίτλερ. Μα για να χτυπήσουν το αγωνιζόμενο έθνος ο μόνος τρόπος είναι να χτυπήσουν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και λυσασμένα το χτυπούν. Χτυπούν λυσασμένα οι προδότες, οι χασικλήδες πραιτωριανοί, τα ομοφυλόφιλα συχαμερά βδελύγματα του Ταβουλάρη, τους τραυματίες μας, τα ζωντανά σύμβολα του ηρωισμού του έθνους χτυπάνε, με τον τρόπο που είπαμε. Εμφανίζονται με εθνικό ένδυμα, σαν διαφωνούντες τάχα.

Φουστανέλα-τσαρούχι-αξιωματικοί με στολή, όλα αυτά βγήκαν στο παλκοσένικο για να συγκινηθεί το κοινό, να παραπλανηθεί βλέποντας ορισμένα σύμβολα.

Μα κ' εδώ ο εχθρός θα χάσει` θα χάσει τελεσίδικα. Ο Ελληνικός λαός, όλο το αγωνιζόμενο έθνος, φτύνει κατάμουτρα όλους αυτούς από τον ΕΔΕΣ μέχρι την κυβέρνηση, από τον Γλύξμπουργκ μέχρι τους πραιτωριανούς και τους φωνάζει: Σ α ς γ νω ρ ί σ α μ ε, τίποτα δεν μπορεί να βγάλει από πάνω σας το στίγμα του προδότη.

Ο λαός μας στους επί δυόμισι χρόνια σκληρούς αγώνες του ξεχώρισε, βρήκε τους πραγματικούς αρχηγούς.

Περισσότερο από κάθε άλλη φορά ο Ελληνικός λαός βλέπει ξεκάθαρα την προδοσία όλων αυτών που σκοτεινά, καταχθόνια επιδιώκουν τη συνέχιση της σκλαβιάς του και την εξαφάνισή του σαν έθνος.
Ας συνέλθουν και την τελευταία ακόμα στιγμή μερικοί παραπλανημένοι.

Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ -σημερινή ελληνική πραγματικότητα- καμιά συκοφαντία, καμιά ραδιουργία, καμιά βρωμιά δε μπορεί να λεκιάσει ούτε να σταματήσει την πορεία του για την πραγματοποίηση των σκοπών του, σκοπών που δεν είναι άλλοι παρά η πραγματοποίηση των πόθων και της λαχτάρας του λαού μας, έχει μαζί του σήμερα την απόλυτη πλειοψηφία του έθνους και σίγουρα και σταθερά τραβάει στην πραγματοποίηση των σκοπών που επιδιώκει ο μεγάλος απελευθερωτικός πόλεμος και που διακήρυξαν οι μεγάλοι μας Σύμμαχοι.

Χίλια όνειρα πλάθουν και χιλιάδες αραδιάζουν οι προδότες του Ράλλη-ΕΔΕΣ για τους χαζούς οπαδούς τους. Τους μπουκώνουν σήμερα για να γίνονται άτιμα δολοφονικά όργανα των γερμανοβουλγάρων καταχτητών.

Τους αραδιάζουν παραμύθια της Χαλιμάς για την ημέρα της νέμεσης πως οι Άγγλοι θα τους αναγνωρίσουν, ο Τσώρτσιλ θα τους σώσει, οι Αμερικανοί θ’ αποβιβαστούν στην Ελλάδα για να φυτέψουν καινούργιο δέντρο φασισμού στη ρίζα της Ακρόπολης. Ίσως αμέσως νάχουμε και πόλεμο ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και στους Αμερικανοάγγλους και τότε βέβαια οι Αγγλοσάξωνες θάχουνε ανάγκη από τη βοήθεια των στρατιωτικών σχηματισμών των δολοφόνων ψευτοτσολιάδων, της Ειδικής Ασφάλειας και του Πυροσβεστείου Αθήνας.

Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Από τις μακρινές χώρες τους, ξεκινάν οι αρχηγοί των Αγγλοσαξώνων και πάνε στα σύνορα της Σοβιτ. Ένωσης για να συναντήσουν τον Αρχηγό της και να ετοιμάσουν το κοινό χτύπημα κατά του Διεθνούς Φασισμού. Αυτό το νόημα έχει η κοσμοϊστορική συνάντηση. Και θα είναι γελοίος όποιος φανταστεί πως σε μια τέτια συνάντηση θα γραφτεί ξεχωριστή παράγραφος που θα λέει ότι ειδικά στην Ελλάδα θα δοθεί συχωροχάρτι στους δολοφόνους των Ράλλη-ΕΔΕΣ -Ασφάλειας και πως ειδικά στην Ελλάδα τη μέρα της συντριβής του φασισμού, οι νικητές αντιφασίστες θα μάς επιβάλουν ένα φασίστα δολοφόνο βασιλιά που θα μαζέψει γύρω του όλους τους σημερινούς προδότες για να ξαναχτίσουν μια νέα 4η Αυγούστου. 


Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2019

Ο ΕΛΑΣ καταγγέλλει στο λαό συνεργάτες των Γερμανών και μαυραγορίτες

Η προμετωπίδα του "Εκδικητή" της 7ης Σεπτεμβρίου 1943, αρ. φύλλου 3, τιμή δρχ 200
[Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας-ΑΣΚΙ]

[“Εκδικητής”, εφημερίδα της V Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ Αττικοβοιωτίας – Εύβοιας, αρ. Φύλ. 3, 7 Σεπτεμβρίου 1943]



Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής



Αρχές Σεπτεμβρίου του '43, δύο μεγάλα γεγονότα του καλοκαιριού, με τις συνέπειές τους, καθορίζουν την κατάσταση στη σκλαβωμένη πατρίδα.
Πρώτα, η φοβερή σε ένταση και μέγεθος μάχη του Κουρσκ, όπου η γερμανική πολεμική μηχανή χάνει οριστικά τη στρατηγική πρωτοβουλία. Και μετά η απόβαση των Συμμάχων στη Σικελία, η κατάρρευση του Μουσολίνι και η συνακόλουθη, μέσα σε δύο μήνες, συνθηκολόγηση της Ιταλίας.
Το κατοχικό καθεστώς έχει καταρρεύσει, όσον αναφορά τους Ιταλούς, έχει αποδιοργανωθεί και οι Γερμανοί προσπαθούν, μέσα στα συντρίμμια και το αίμα του Κουρσκ, να ανασυγκροτηθούν και να κλείσουν τα κενά, εν μέρει όμως “ανακουφισμένοι”, αφού η απόβαση των Συμμάχων δεν έγινε τελικά στην Ελλάδα, όπως φοβόντουσαν από την άνοιξη του '43, αλλά στη Σικελία.
Στους Έλληνες τα γεγονότα επιδρούν κυρίως θετικά, αναθαρρεύουν, ελπίζουν και αγκαλιάζουν ολόψυχα το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Καθήκοντα μοιράζονται σε όλο τον λαό από τον ίδιο το λαό, ήγουν το αυτεξούσιο, το εθελότρεπτο και το πρωτεύθυνό του “ένστικτο”! Ως και τα μικρά παιδιά, φυλάνε τσίλιες, μεταφέρουν μηνύματα, ρίχνουν προκηρύξεις. (Όπως εκείνες που ρίξανε στο αυτοκίνητο του υπολοχαγού διοικητή του αεροδρομίου της Τανάγρας που τον συναντήσαμε κι σ' άλλες περιπέτειες)*. 
Τα πάντα αλλάζουν! Μέχρι σημείου υπερβολής. Κάποιοι πιστεύουν στη γρήγορη απελευθέρωση, στην εκκένωση της Ελλάδας από τους Γερμανούς. Κάνουν λάθος. Το θηρίο έχει πληγωθεί βαριά αλλά θα χρειαστούν ακόμη, σχεδόν δύο χρόνια σκληρού και ολοκληρωτικού πολέμου για να ηττηθεί οριστικά και να εξαλειφθεί από τον χάρτη.
Η αυταπάτη της γρήγορης απελευθέρωσης επηρεάζει και τμήματα της αντίστασης. Οι ευσεβείς πόθοι εκλαμβάνονται ως πολιτικές και στρατιωτικές αναλύσεις.
Όσοι όμως μελετούν καλά την κατάσταση των αντιμαχομένων και γνωρίζουν τις τεράστιες δυνάμεις που συγκρούονται προετοιμάζονται για την τελική φάση της αναμέτρησης που η ιστορία έχει δείξει ότι είναι η πιο σκληρή και η πιο αιματηρή.
Στην κατηγορία των σωφρόνων αυτών ανήκουν και οι ηγεσίες του 34ου Συντάγματος, της 5ης Ταξιαρχίας και ειδικά ο φυσικός της καπετάνιος, ο Ορέστης.
Έτσι, βλέπουμε να αφιερώνει, σε ένα δισέλιδο του “Εκδικητή”, αρκετό χώρο για να καταγγείλει στον λαό και στις οργανώσεις τους συνεργάτες του κατακτητή που του εξασφαλίζουν τη βιολογική επιβίωση και τη στρατιωτική κυριαρχία. Οι μαυραγορίτες είναι, εκ των πραγμάτων, μέρος της επιμελητείας των στρατευμάτων κατοχής και οι συνεργάτες, μαζί με τους μαυραγορίτες, τμήματα της κατασκοπίας και του δικτύου συλλογής πληροφοριών των Γερμανών. Πρέπει λοιπόν να εξουδετερωθούν. Οι μεν να συλληφθούν, οι δε να μην μπορέσουν “ν' αγοράσουν” προϊόντα για την τροφοδοσία των κατακτητών. “Μη τους πουλάτε τα προϊόντα σας” είναι το σύνθημα, γιατί στην ουσία δεν πρόκειται για ισότιμη συναλλαγή (αγορά και πώληση) αλλά για επίταξη, λεηλασία και κλεψιά. Σεπτέμβριο του 1943, όταν το δισέλιδο του “Εκδικητή” τιμάται 200 δραχμές, το κρέας “αγοράζεται”, όταν δεν κατάσχεται, από τους μαυραγορίτες, 100 δραχμές την οκά.

Από αυτές όμως τις λίγες αράδες των “διαταγών” κατά των μαυραγοριτών και των κατασκόπων, προκύπτει κι ένα άλλο συμπέρασμα. Φαίνεται καθαρά πώς το οικονομικό συμφέρον των κοινωνικών ομάδων διαπλέκεται με το εθνικό συμφέρον. Φαίνεται ποιοι ωφελούνται από την Κατοχή και ποιοι ζημιώνονται. Αυτό που λέγεται “ταξικό συμφέρον” των τάξεων και των στρωμάτων του λαού, και αυτό που λέγεται “εθνικό συμφέρον” είναι στην ουσία τους το ίδιο πράγμα. Η εθνική απελευθέρωση θα σημάνει την οικονομική διάσωση του λαού που παράγει και δημιουργεί. Η παράταση της Κατοχής σημαίνει καταστροφή όλου του παραγωγικού ιστού της χώρας και των υποδομών του. Ενός ιστού που, τότε ακόμη, ήταν ζωντανός και μπορούσε να θρέψει τους ανθρώπους του. Η παράταση της Κατοχής σημαίνει περισσότερη αισχροκέρδεια από μια μικρή κοινωνική ομάδα που αναρριχάται για να κάνει ρεσάλτο, ακόμη και στην παλαιά ανεμική αστική τάξη. Απελευθέρωση σημαίνει, τη συντριβεί του μηχανισμού αυτού της λεηλασίας και ξεκινάει, σαν νέο βλαστάρι, απ' τα απελευθερωμένα βουνά της χώρας, εκτείνεται δε έως την απελευθέρωση όλης της χώρας.



ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ

Οι παρακάτω κρεοπώλες-ζωέμπ είναι προμηθευτές των καταχτητών και εκμεταλλεύονται αισχρά το λαό των πόλεων:

  1. Νανόπουλος+
  2. Ευσταθόπουλος
  3. Αργείτης
  4. Γάκης
  5. Ποταμιάνος

Όλοι αυτοί αγοράζουν από τα σφαγεία όσα κρέατα έρχονται με άδειες του υπουργείου επισιτισμού για το κοινό και τα πουλούν στους Γερμανούς σε μεγάλες τιμές. Σ' αυτό οφείλεται η έλλειψη και κατά συνέπεια η ακρίβεια του κρέατος.

  1. Αδελφοί Κυπαρισσόπουλοι, οδός Θεμιστοκλέους +
  2. Γιάννης Μπαρδουνιώτης
  3. Αδελφοί Σταυρουλάκη
  4. Αδελφοί Μανιά
  5. Αδελφ. Δίκου
  6. Γιαννάτος
  7. Πορφύρης
  8. Παντελής Μακρής+
  9. Σιγδίτσας και Αδάμου
  10. Μαργέτης
  11. Μπαλτάσης
  12. Γ και Ν Βασάλος+
  13. Παλιγγίνιδες

Οι από 1 μέχρι τον 7 αριθμό είναι προμηθευτές των  καταχτητών σε κρέατα μεταφερόμενα από τη Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία. Οι παρακάτω συνεργάζονται και προμηθεύουν στους καταχτητές. Οι σημειούμενοι με σταυρό είναι οι πιο αισχροί, κατάσχεσαν κατά καιρούς σφάγια απ΄την ύπαιθρο κι απ' τα σφαγεία με Γερμανούς κ' Ιταλούς χωρίς καμμία αποζημίωση ή με γελοίες τιμές, το πολύ 100 δρχ η οκά, και διέθεταν τα κατασχόμενα άλλα μεν στους Γερμανοϊταλούς με τιμές μαύρες, άλλα δε στη μαύρη.

Γιαυτό επαγορεύομεν την πώληση στους ανωτέρω και στους υπαλλήλους τους σφαγίων και καλούμεν όλους να εμποδίσουν τους ανωτέρω αισχρούς εκμεταλλευτές στη συνέχιση του έργου τους. Γιατί αν τα κρέατα αυτά δεν παραδίνονταν στους καταχτητές οι τιμές θα ήσαν κατά 15.000 τουλάχιστον φτηνότερες. Οι παραβάτες θα παραπέμπονται στα στρατοδικεία.

Για το 34 Σύνταγμα: ΟΡΕΣΤΗΣ




ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ

  1. Σαλμάς Τάκης, ετών 35, ανάστημα περίπου 1,75 μουστάκι ξανθό, έκανε στο παρελθόν το δημοσιογράφο, έκφυλος και θρασύς, κάτοικος Πειραιώς, οδός Μανούσου Κουνδούρου 5. Κατάγεται απ' την Αιτωλοακαρνανία. Επικίνδυνος πολύ, πράχτορας των Γερμανοϊταλών. Με άδειες διαρκείας ταξιδεύει ταχτικά μεταξύ Αιτωλοακαρνανίας-Αθηνών. Να συλληφθεί όπου κι αν βρεθεί.
  2. Μιχάλης Σπήλιος, ταγματάρχης, διοικητής ταγμάτων ασφαλείας του Ράλλη. Στο κίνημα του 1935, σαν υπολοχαγός, μ' ένα τανκ σκότωσε κάμποσα παιδιά στο Τάγμα Ευζώνων Μακρυγιάννη. Η 4η Αυγούστου τον έκανε λοχαγό και τον έβαλε στη διοίκηση της Στρατ. Λέσχης Αθηνών. Έβγαζε ψεύτικα απολυτήρια στρατού σε λιποτάχτες. Είχε άλογα στον ιππόδρομο κ' έπαιζε πολλά λεφτά. Πηγαινοέρχεται στη Λαμία. Λέει πως είναι σύνδεσμος με συμμάχους. Συνεργάζεται με τους Ιταλούς που του δίνουν όπλα και τανκς με τον όρο να βοηθήσει του καραμπινιέρους που θα μείνουν τελευταίοι.



Σημείωση:


Τις προκηρύξεις τις έδωσε στα παιδιά ο Βασίλης Ι. Γεωργαντάς, αντάρτης του ΕΛΑΣ που πλησίασε στ' αλώνια "της Μένιας". Τα παιδιά τις έριξαν στο αυτοκίνητο του υπολοχαγού. Επειδή μια μικρή υπηρετριούλα που είχανε έμπαινε στο αυτοκίνητο και έκανε πως οδηγούσε, οι υποψίες έπεσαν σ' αυτή. Δεν είχε άλλες συνέπειες εκτός από ένα γερό μπερντάκι. 


Τρίτη 26 Φεβρουαρίου 2019

Στα νέα καθήκοντα

Η πρώτη σελίδα του "Εκδικητή" της 7ης Σεπτεμβρίου 1943
[Από τα "Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας"-ΑΣΚΙ]

“Εκδικητής”, εφημερίδα  του ΕΛΑΣ Αττικοβοιωτίας- Εύβοιας, αρ. φυλ. 3, 7 Σεπτεμβρίου 1943]


Πρόκειται για το κύριο άρθρο του τρίτου φύλλου της εφημερίδας του ΕΛΑΣ Αττικοβοιωτίας, μια μέρα πριν την συνθηκολόγηση της Ιταλίας. 
Ο ΕΛΑΣ τότε αρχίζει να παίρνει μορφή τακτικού στρατού και οργανώνεται σε τάγματα, συντάγματα, ταξιαρχίες, μεραρχίες κλπ. 
Ο "Θανάσης Γαβριώτης" είναι ο Θανάσης Τσαρός, πολιτικός επίτροπος του υπαρχηγείου Αττικής που τώρα πια γίνεται το Ι τάγμα του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, του θρυλικού "Αρβανίτικου Συντάγματος". 
Στην ηγεσία του Ι/34 βρίσκονται ήδη από τον Αύγουστο, στρατιωτικός διοικητής το Νικήτας (Γεώργιος Μπουτσίνης), καπετάνιος ο Θεοχάρης (Θεοχάρης Πολύχρονος) και πολιτικός επίτροπος ο Γαβριώτης (Θανάσης Τσαρός)


Η Αττικοβοιωτία παρουσιάζει όψη ζώνης επιχειρήσεων. Ο ανταρτοπόλεμος των τμημάτων του ΕΛΑΣ αναπτύσσεται και εξελίσσεται με μια γοργότητα που ξεπερνά και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Το δείχνει ξεκάθαρα η μαχητική τους δράση που πήρε καταπληκτική έκταση, αποτελεσματικότητα και ένταση. Ο Κιθαιρώνας συναγωνίζεται στις βροντές τον Όλυμπο, η Κάζα στο μούγκρισμα τη Γκιώνα.

Στην ίδια ένταση και ορμή, στην ίδια αγριότητα γράφεται κάθε ηρωισμός και εποποιΐα των άλλων τμημάτων του ΕΛΑΣ, που κάτω από καλλίτερες συνθήκες πέτυχαν πριν από μας.

Οι πρόμαχοι της λευτεριάς και της τιμής του λαού μας άνοιξαν και δω, στις κορφές των βουνών, κρατήρες ηφαιστείων που θα ξεράσουν φωτιά στο κεφάλι του καταχτητή. Άνοιξαν και δω διάπλατα το φλάμπουρο της λευτεριάς για να διαλαλεί σ' όλο τον κόσμο την ακατάβλητη θέληση του λαού μας να παλαίψει με κάθε μέσο, με κάθε θυσία για την κατάχτηση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων.

Η Κάζα, το Καπαρέλι, ο Αϊγιώργης, το Δίστομο δείχνουν ότι και δω ο αγώνας μας πέρασε πραγματικά
 ....[τρεις δυσανάγνωστες λέξεις].... και με γρήγορο και σύντονο ρυθμό τραβάει για την κατάχτηση των βασικών μας σκοπών που είναι το Πανελλήνιο ξεσήκωμα και συναγερμός, η Παλλαϊκή προετοιμασία για τη χαριστική βολή σε κείνους που θέλουν να ξαναγυρίσουν την ανθρωπότητα στη μεσαιωνική βαρβαρότητα.

Αν πάρουμε υπ' όψη μας τις ειδικές συνθήκες κάτω απ' τις οποίες παλεύουμε, στις αντίθετες για μας εδαφολογικές μορφές της περιοχής μας, τα μεγάλα προβλήματα που έχουμε να λύσουμε, η μεγάλη σημασία που έχει για τον εχθρό ο τομέας της περιοχής μας, θ' αναγνωρίσουμε ότι η δράση μας, ανεξάρτητα ακόμη κι από κάθε άλλη πλευρά, έρχεται στην πρώτη γραμμή των κατορθωμάτων του αγώνα μας.

Γιαυτό λυσούν οι φασίστες, απειλούν και δαγκώνονται` βλέπουν μπροστά τον ανοιγμένο τάφο τους και τρέμουν την ώρα του χαμού τους` τρέμουν την φοβερή εκδίκηση που σα φοβερός βραχνάς τους κάθισε στα στήθια` αισθάνονται το θανατερό βόλι να πέρνει το δρόμο της καρδιάς.

Πιασμένοι στο δοκάνι ξεσχίζουν τις σάρκες τους, μη μπορώντας να κάνουν τίποτ' άλλο.
Η δράση μας μέσα στην καρδιά τους, μέσα στα αεροδρόμια και τους καταυλισμούς τους, μέσα στις ζωτικές γι' αυτούς αρτηρίες, είναι κατορθώματα για τα οποία πρέπει να είναι περήφανοι εκείνοι που τα πέτυχαν, πρέπει να είναι βέβαιοι ότι γράψανε λαμπρές σελίδες στην ιστορία της λεφτεριάς μας.

Μα αν οι νίκες κ' οι επιτυχίες μας μάς δίνουν το δικαίωμα να καυχόμαστε και νάμαστε περήφανοι μάς βάζουν σύγχρονα τα νέας μας καθήκοντα, τις νέες μας υποχρεώσει που πρέπει ν' απαντήσουμε.

Ούτε για ένα λεπτό, ούτε για μια στιγμή δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι κάθε δράση, κάθε επιτυχία και κάθε νίκη μας δεν πρέπει να είναι είναι τίποτ' άλλο παρά ένα προηγούμενο για καθήκοντα και υποχρεώσεις. Δεν πρέπει να τις βλέπουμε παρά σαν απαρχή, σαν αφετηρία για νέο ξεκίνημα, για νέες νίκες, για νέες καταχτήσεις. Και δεν θα το πετύχουμε αυτό παρά παλέβοντας σκληρά. Δεν τελείωσε ακόμα το έργο μας, κι αυτό το ξέρουμε. Γιαυτό δεν θα επαναπαυθούμε ποτέ στις δάφνες μας, δεν θα ικανοποιηθούμε ποτέ απ' τις επιτυχίες και τις νίκες μας παρά μονάχα όταν ο φασισμός εξοντωθεί και ο λαός μας που στενάζεει κάτω απ' τη σκλαβιά γίνει πραγματικά λεύτερος. Αυτό το νιώθουμε βαθιά σαν επιταχτική εντολή του λαού μας, σα σκοπό της ύπαρξής μας.

Κ' η Κάζα δεν μας δίνει κανένα άλλο δικαίωμα παρά μονάχα να υποσχεθούμε, και το υποσχόμαστε γιατί το πιστεύουμε σύψυχα, πως θ' απαντήσουμε στα νέα μας καθήκοντα. Υποσχόμαστε πως σύντομα θα θέσουμε στη διάθεση του λαού μας την τύχη όλων των βεβήλων της χώρας μας που δείχνουν την ανδρεία τους καίγοντας και ρημάζοντας τα χωριά μας, λεηλατόντας τις σοδιές μας, δολοφονόντας άναντρα αθώα αδέρφια μας. Υποσχόμαστε πως δεν θα περάσει πολύς καιρός που τα υπολείμματα των σιδερικών τους θα γίνουν συντρίμια πάνω στα ελληνικά βράχια. Ναι: το υποσχόμαστε στο λαό μας, στ' αδέρφια μας θύματα του αιμοβόρου φασισμού, σ' όλον τον κόσμο: οι φλόγες του Κιθαιρώνα φωτίζουν το δρόμο.

Οπλισμένοι με τ' αθάνατα όπλα της λευτεριάς, που τόσο ταιριάζουν στα παιδιά της Ελλάδας, περήφανοι για την αποστολή μας, ατράνταχτοι στη σταθερότητά μας, με βαθιά επίγνωση της ιστορικής μας αποστολής, βαδίζουμε στα νέα μας καθήκοντα για νέες μεγάλες και αποφασιστικές νίκες που είναι το διώξιμο του ξένου καταχτητή κ' η λαοκρατία στην Ελλάδα.

ΘΑΝ. ΓΑΒΡΙΩΤΗΣ

Οι τελευταίες αναρτήσεις

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Αρχειοθήκη ιστολογίου