Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής
Ο Κούλης Ζαμπαθάς (1905-1975) είναι γνωστός κυρίως από το βιβλίο-μαρτυρία Νίκος Μπελογιάννης-Νίκος Πλουμπίδης. Ήταν ο άνθρωπος που έκρυβε στο σπίτι του και τους δύο, ο άνθρωπος που έζησε τις τελευταίες μέρες του Νίκου Μπελογιάννη, του "άλμπατρος" όπως τον αποκαλούσε καμαρώνοντάς τον ο άλλος Νίκος, ο Ζαχαριάδης. Οι παλιότεροι ίσως γνωρίζουν κι άλλα έργα του Ζαμπαθά μεταξύ των οποίων και τα τρία ταξιδιωτικά του για το Άγιο Όρος. "Αυτός ο λεπταίσθητος άνθρωπος με τις προχωρημένες ιδέες είχε μέσα του και έναν ιδιότυπο σεβασμό στην παράδοση και τον τραβούσε το κλίμα του βυζαντινού μυστικισμού", σημειώνει ο Τάσος Βουρνάς, στην Αυγή, 1η Απριλίου 1975. Γνωστό είναι κι ένα κείμενο για τα Δεκεμβριανά, γραμμένο νωρίς, το 1946. Περιλαμβάνεται στο εν λόγω βιβλίο του, ως δεύτερο μέρος.
"Τα διάσελα" είναι κάπως αλλιώτικο. Αφορά τη δράση του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, και ιδιαίτερα το πρώτο τάγμα, εκείνο δλδ του Θεοχάρη Πολύχρονου. Αλλιώτικο είναι και γιατί δεν εκδόθηκε όσο ήταν ζωντανός αλλά μετά θάνατον. Η κόρη του Φαίδρα βρήκε τα χειρόγραφα και εκπληρώνοντας μιαν επιθυμία του τα εκδίδει το 1979, χωρίς πολλές διευκρινίσεις επί των αφηγουμένων. Ο ίδιος σε ένα προλογικό και πολύ λακωνικό κείμενο σημειώνει:
"Έτσι κι εγώ, μια τέτοια ιστορία πάσκισα να ιστορήσω, όπως την έζησα και την είδα, πάνου στα διάσελα και στα λογγά των βουνών, στους κάμπους και στις πολιτείες απόπου αντιλαλήσανε οι μπαταργιές του λιανοντούφεκου και της σκουργιασμένης πιστόλας των παππούδων μας".
Όμως, πώς μπορεί να έζησε και να είδε, ο Ζαμπαθάς, όλα εκείνα που αφηγείται στα κείμενά του; Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο επιτείνει την σύγχυση. Σύγχυση δημιουργείται και όταν κάποιος που έχει ερευνήσει τα σχετικά γεγονότα διαπιστώνει ότι κάπου ο συγγραφέας συγχέει διαφορετικά πράγματα. Π.χ., η αφήγηση για την επιδρομή στο Σχηματάρι. Έχουμε αναφερθεί αλλού στο κείμενο αυτό. Με επιφύλαξη διότι τότε δεν μπορούσαμε να εξηγήσουμε το μπέρδεμα δύο διαφορετικών γεγονότων, την επιδρομή στο ίδιο το χωριό στις 26 Ιουλίου και την επιδρομή στο αεροδρόμιο Τανάγρας στις 7 προς 8 Σεπτεμβρίου 1944.
Εν τω μεταξύ η έρευνα προόδευσε και, ολοκληρωμένου πλέον του "Ορέστη", μπορούμε να αποφανθούμε επί του ζητήματος.
Ο Ζαμπαθάς αποδίδει με την πένα του γεγονότα και ιστορίες από τη ζωή του θρυλικού στα χωριά μας Αράπη, του Γιώργη Στουραΐτη από τα Μεσόγεια Αττικής. Και σε εκείνον έχουμε αναφερθεί κάμποσο κι έχουμε πει την ιστορία της σύλληψης του Γερμανού αξιωματικού με το μαγιό του στο Δράμησι. Τώρα, ο αναγνώστης θα την διαβάσει και σε μια λογοτεχνική απόδοση.
Φαίνεται ότι ο Αράπης, ανάμεσα σε δίκες, κυνηγητά, φυλακές και μεταγωγές, την άνοιξη του 1946, μπόρεσε να αφηγηθεί πολλά στιγμιότυπα της δράσης του στο Ι/34 τάγμα, γραπτά ή προφορικά. Μετά ο Ζαμπαθάς ανέλαβε την λογοτεχνική επιμέλεια.
Από τα Μεσόγεια στον Ωρωπό και στο Συκάμινο, στη Λιάτανη και στη Χασιά, στο Μπράτσι και στη Ριτσώνα, στο Κόκκινο και στις Λάριμνες, στο Σχηματάρι και στο Βαθύ, στην Κωπαΐδα με τον Μπαράκο, στο Πλατανάκι, ο αναγνώστης...περιοδεύει ενόπλως στην "καθημερινότητα" της αντάρτικης δράσης του τάγματος κατά τη διάρκεια του 1944 κυρίως.
Διαβάστε επίσης: εδώ
Ο Αράπης-Γιώργος Στουραΐτης
τρίτος από δεξιά
στην Ακρόπολη κατά την τελετή έπαρσης της σημαίας
 |
| Ο Αράπης-Γιώργος Στουραΐτης τρίτος από δεξιά στην Ακρόπολη κατά την τελετή έπαρσης της σημαίας |
 |
| Ο Αράπης, ή "μεγάλος Αράπης" καθώς υπήρχαν κι άλλοι, στην Ακρόπολη. Έκτος από δεξιά. |
Ανδρέας Μούντριχας-Ορέστης τόμος 1ος
Ανδρέας Μούντριχας-Ορέστης
τόμος 2ος
