 |
| Λαμβάνοντας υπόψη και άλλες δημοσιεύσεις της φωτογραφίας αυτής προκύπτει ότι το εικονιζόμενο αντιαεροπορικό είναι το λάφυρο που αποκτήθηκε από το Ι/34 τάγμα του ΕΛΑΣ κατά την επιδρομή και κατάληψη του αεροδρομίου της Τανάγρας τον Σεπτέμβριο του 1944 |
Την μέρα της 25ης Μαρτίου θα την γιορτάζαμε αρκετά μεγαλοπρεπώς στη Λιάτανη. Όπως όμως το αποφασίσαμε ξαφνικά και βιαστικά, εκείνο το μικρό πραξικόπημά μας, δεν μάς έμενε καιρός για χάσιμο, ούτε μιας ώρας.
Έμεινε όμως ο Φώτης εκεί. Αυτός εξεφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας. Θύμισε το Θανάση Σκουρτανιώτη και τον Χατζημελέτη του 21. Φοβέρισε σε μια στροφή του λόγου του και τους κτηματίες του Σχηματαρίου, που καθυστερούσαν την εισφορά τους (φορολογία 5% επί των εισοδημάτων)1. Αυτός στο τέλος... την ανταρτοποίησε και την γιορτή ολότελα.
Εκτός από τους αντάρτες είχανε μαζευτή στη Λιάτανη και οι μαχητικές ομάδες των γύρω χωριών. Σφάχτηκαν και τα υπόλοιπα πρόβατα κωπαϊδικής και κάποιας άλλης προελεύσεως και παρά την άφθονη ρετσίνα όλα πήγαιναν καλά περίπου, ως το τέλος. Ο ανθυπολοχαγός Αποστόλης, δεν έμεινε ήσυχος όλη την ημέρα. Κάθε τόσο έτρεχε από την μια μεριά στην άλλη, για να συγκρατήση το κακό που φοβότανε, μην αρχίση δηλαδή κανένα ομαδικό ενθουσιαστικό ντουφεκίδι. Ο Βερμαίος τον είχε καταστήσει προσωπικά υπεύθυνο γι' αυτό το ενδεχόμενο. Η γερμανική βάσις Σχηματαρίου, δεν ήταν τόσο μακρυά και δεν θα έπρεπε για κανένα λόγο να «εκθέσουμε» το χωριό, που ήταν η βάσις του εφοδιασμού μας τότε, μετά το ερήμωμα των Δερβενοχωρίων. Με το ηλιοβασίλεμα, ξεκίνησαν πια να φεύγουν οι «εφεδρικοί » για τα χωριά τους με τραγούδια και ζητωκραυγές.
Ο ενθουσιασμός κορυφώθηκε την ώρα που περνούσε η πολυάριθμη και ακουσμένη σ' όλη την Βοιωτία μαχητική της Πύλης. Ενθουσιασμένος και ο Βερμαίος τράβηξε το πιστόλι του και το άδειασε στον αέρα, ξεχνώντας τις ως εκείνη τη στιγμή «αυστηρές διαταγές» του. Σε λίγα δευτερόλεπτα κόρωσε ο τόπος. Πεντακόσια τουφέκια βροντολαλούσαν, οπλοπολυβόλα κακάριζαν και χειροβομβίδες σκάγανε με πάταγο2.
Ο Απόστόλης τραβούσε τα μαλλιά του απελπισμένος και διεμαρτύρετο στον προϊστάμενό του:
-Για να με ρεζιλέψης με κατέστησες «προσωπικώς υπεύθυνο»; Αυτός ο ενθουσιασμός θα μάς φάει όλους.
-Καημένε μου, έχουμε και τίποτα άλλο από τον ενθουσιασμό μας; Ας τον κόσμο να ξεσπάση και λίγο.
Σημειώσεις:
1 Η εισφορά 5% είχε επιβληθεί από τον Νοέμβριο του 1943 και ο λόγος ήταν ότι οι Άγγλοι διέκοψαν κάθε είδους στήριξη του ΕΛΑΣ μετά τις συγκρούσεις με τον Ζέρβα. Οι φορολογίες ήταν δύο ειδών. Μία επί της παραγωγής, σε είδος, και μια επί της κίνησης των εμπορευμάτων, κάτι σαν τον Φόρο Κύκλου Εργασιών ή τον ΦΠΑ. Και οι δύο δεν ξεπερνούσαν ποτέ το 10%. Κι εδώ, στην Αττικοβοιωτία βλέπουμε ότι ήταν 5%. Επίσης βλέπουμε ότι η "εξουσία" του ΕΛΑΣ επεξετείνετο ακόμη και στο γερμανοκρατούμενο Σχηματάρι κι όχι μόνο στα κοντινά στη βάση του ημιορεινά χωριά.
2 Στο φύλλο 16 του «Εκδικητή» της 9η Απριλίου 1944, διαβάζουμε σχετικά:
«Μέσα σε παλμούς εθνικής χαράς, κάτω από ελεύθερου αέρα πνοή, με τις σημαίες περήφανα απλωμένες, γιόρτασαν οι κάτοικοι των ελεύθερων χωριών της Αττικής, μαζί με το στρατό τους τον ΕΛΑΣ τη μέρα της γιορτής της Λευτεριάς.
Ας είναι πολλά από τα χωριά αυτά καμένα κι ερειπωμένα! Μήπως στην άλλη μεγάλη Εθνική Εξέγερση δεν είχανε καταστραφεί; Φτάνει που έλειπε ο αιμοβόρος καταχτητής. Φτάνει που μπορούσαμε περήφανα να διακηρύξουμε πως είμαστε άξιοι απόγονοι των ηρώων του '21, πολεμιστές αδάμαστοι όπως εκείνοι.
Σε όλα τα χωριά έγιναν δοξολογίες. Ομάδες του ενεργού κι εφεδρικού ΕΛΑΣ παρέλασαν μέσα σε παλλαϊκές εκδηλώσεις συγκίνησης και χαράς. Παντού μιλήσανε αντιπρόσωποι των οργάνων αυτοδιοίκησης, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ. Μέσα σε φρενίτιδα ενθουσιασμού διαβάστηκαν οι νίκες του Κόκκινου Στρατού και κάθε φορά που οι ρήτορες τόνιζαν πως σε τούτη την εξέγερση δεν πρόκειται να γελαστούμε από κανένα κοτζάμπαση, για α καρπωθεί τις θυσίες μας, ομόφωνα δινόταν ο όρκος πίστης στη Λαοκρατία.
Τις γιορτές κλείσανε ομοβροντίες από τον ένοπλο λαό, που ασφαλώς τάραξαν τις ανήσυχες ώρες των αιχμαλώτων καταχτητών, στις γειτονικές φρουρές. Στις 25 έγινε μνημόσυνο στο Κλειδί των πεσόντων στον αγώνα. Έξι ιερείς λειτούργησαν κι αντιπροσωπείες των γύρω χωριών του 34ου Συντάγματος και των Τοπικών οργανώσεων πήραν μέρος. Όρκο πίστης στον αγώνα κι εκδίκησης των ηρώων και των αδικοχαμένων αμάχων δώσανε οι μαχητές του ΕΛΑΣ.
Μέσα σ' όλα τα στεφάνια ξεχώριζε της ηρωικής Πύλης με τους στίχους του σ. Αυγερινού:
Η κατακαημένη Πύλη
της τιμής σημάδι στέλνει
σ' εκείνους που την έκαναν
θρυλική και δοξασμένη.
Ένα δάφνινο στεφάνι
και το λόγο της τιμής
πως στ' αχνάρια τα δικά σας
θα πατήσουμε κ' εμείς.
Αιωνία σας η μνήμη
και το χώμα ελαφρύ
σάς που παραστέκει η δόξα
ω αθάνατοι νεκροί.
