Ο μύθος του ανόσιου Ερυσίχθονα

Φωτογραφία της μεγάλης βαλανιδιάς του Αγίου Γεωργίου "στα Ποτιστικά", στο Σχηματάρι [Γ.Μ.Σ.]

Ελεύθερη απόδοση από τις "Μεταμορφώσεις" του Οβιδίου

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Μια φορά κι έναν καιρό ήτανε μια βελανιδιά, μια δρύς!

Φύτρωνε στο ιερό δάσος της Δήμητρας. Ήταν αφιερωμένη στη θεά.

Δέντρο θεόρατο. Τεράστιο! Τόσο μεγάλο όσο όλο το δάσος! Η Γαία τη γέννησε. Οι Αιώνες την μεγάλωσαν! Οι υπόγειοι ποταμοί την πότιζαν! Τα σύννεφα της έλουζαν τα φύλλα και τα κλαδιά. Οι άνεμοι τη χτένιζαν.

Οι άνθρωποι, ευλαβικοί όπως ήταν, την αγαπούσαν, την καμάρωναν και την στόλιζαν με γιρλάντες, με κορδελάκια, με στιχάκια που χάραζαν στον κορμό της.

[...Από τα φύλλα της εστάλαζε κι έρρεεν ολόγυρά της «μάννα ζωής, δρόσος γλυκασμού, μέλι το εκ πέτρας». Έθαλπον οι ζωηφόροι οποί της έρωτα θείας ακμής, κι έπνεεν η θεσπεσία φυλλάς της ίμερον τρυφής ακηράτου. Και η κορυφή της βαθύκομος ηγείρετο ως στέμμα παρθενικόν, διάδημα θείον. 

Ησθανόμην άφατον συγκίνησιν να θεωρώ το μεγαλοπρεπές εκείνο δένδρον. Εφάνταζεν εις το όμμα, έμελπεν εις το ούς, εψιθύριζεν εις την ψυχήν φθόγγους αρρήτου γοητείας. Οι κλώνες, οι ράμνοι, το φύλλωμά της, εις του ανέμου την σείσιν, εφαίνοντο ως να ψάλλωσι μέλος ψαλμικόν, το «Ως εμεγαλύνθη». Μ΄ έθελγε, μ΄ εκήλει, μ΄ εκάλει εγγύς της. Επόθουν να πηδήσω από του υποζυγίου, να τρέξω πλησίον της, να την απολαύσω· να περιπτυχθώ τον κορμόν της, όστις θα ήτον αγκάλιασμα δια πέντε παιδιά ως εμέ, και να τον φιλήσω. Να προσπαθήσω ν΄ αναρριχηθώ εις το πελώριον στέλεχος, το αδρόν και αμαυρόν, ν΄ αναβώ εις το σταύρωμα των κλάδων της, ν΄ ανέλθω εις τους κλώνας, να υψωθώ εις τους ακρέμονας… Και αν δεν μ΄ εδέχετο, και αν μ΄ απέβαλλεν από το σώμα της, και μ΄ έρριπτε κάτω, ας έπιπτον να κυλισθώ εις την χλόην της, να στεγασθώ υπό την σκιάν της, υπό τα αετώματα των κλώνων της, τα όμοια με στέμματα Δαυίδ θεολήπτου...] 

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Υπό την βασιλικήν δρυν*

Ο βασιλιάς Ερυσίχθων, γυιος του Τριώπα** από τη Θεσσαλία, περιφρονούσε τους θεούς. Ποτέ δεν κάπνισαν οι βωμοί από τις δικές του θυσίες.  Αποφάσισε να την κόψει. Διέταξε τους δούλους του μα αυτοί δίστασαν.

Έπιασε το τσεκούρι μόνος του. Χτύπησε. Αίμα ανάβλυσε από τον ιερό κορμό.

Μια φωνή τον προειδοποίησε:

-Είμαι η νύμφη της Δήμητρας! Αυτή είναι η κατοικία μου. Τρέμε, ανόσιε άνθρωπε, για την τιμωρία που θα σε βρει!

Κάποιος -ένας μόνο- προσπάθησε να τον εμποδίσει.

Μια τσεκουριά του πήρε το κεφάλι.

Με περισσότερη μανία ρίχτηκε, ο ανόσιος, στο φοβερό του έργο.

Τελικά, με κόπο πολύ, την έριξε χάμω. Μαζί της έπεσαν και πάρα πολλά δέντρα του δάσους. 

Οι αδελφές της, οι Δρυάδες, ντύθηκαν πένθιμα. Κλαίγοντας πήγαν στη θεά Δήμητρα. Της είπαν για το κακό που τις βρήκε.

Θύμωσε, η θεά, και το κούνημα του κεφαλιού της έκανε τα στάχυα να τρέμουν. Για να τιμωρήσει τον ένοχο εφηύρε μια ποινή που τον έκανε αληθινά άξιο για οίκτο.

Ένας ανεμοστρόβιλος έφερε την Πείνα στο παλάτι του!

Την ώρα που κοιμόταν, εγκαταστάθηκε εκεί και γέμισε τα σπλάχνα του με τα δηλητήριά της.

Ξύπνησε και διέταξε ν' αδειάσουν τον ουρανό από τα πουλιά, τη γη από τα ζώα και τη θάλασσα από τα ψάρια. Μα όσο κι αν έτρωγε πεινούσε πιο πολύ!

Όλα τα κρέατα, όλοι οι καρποί, τίποτα δεν μπορούσε να τον χορτάσει.

Ξόδεψε όλα τα πλούτη του. Όλο του το βασίλειο. Πούλησε και την κόρη του, την ενάρετη Μίστρα, για να αγοράσει τροφές!

Στο τέλος άρχισε να τρώει τις ίδιες του τις σάρκες!!! 

Αυτός είναι ο μύθος του Ερυσίχθονα, εκείνου που “κοκκίνησε τη γη” -όπως το όνομα μεταφράζεται ελεύθερα. Ο πρώτος μύθος για την προστασία του περιβάλλοντος από όσους δεν έχουν "ιερό και όσιο"! 

Πρώτη δημοσίευση, με μικρές διαφορές, στο ηλεκτρονικό περιοδικό "Αντίφωνο", 28 Σεπτεμβρίου 2009

Σημειώσεις:

* Το απόσπασμα αυτό του Α. Παπαδιαμάντη είναι αυθαίρετος προσθήκη του υπογράφοντος. Πλην όμως η περιγραφή του Κοσμοκαλόγερου αφορά την ίδια εκείνη δρυ, καν πριν την κόψει ο Ερυσίχθονας, καν μετά...

**  Τριώπας, ο έχων τρία μάτια. Ευθύς είναι ο συνειρμός με τον Λιόντα τον Ληστή, στο Πήλιο στην Αργαλαστή, που είχε κι αυτός τρία μάτια.

Οι κομισάριοι του δημογραφικού ζητήματος

Σήμερα, 17 Δεκεμβρίου 2018, μπροστά  στο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, και εν μέσω διαφόρων κραυγών περί υπογεννητικότητας, ξαναδημοσιεύω ένα κείμενό μου από τον Φεβρουάριο του 2012 στο ηλεκτρονικό περιοδικό "Αντίφωνο". 

Προσθέτω μόνο ένα μικρό απόσπασμα απ' όσα λέει ο Μάρκ Μαζάουερ στο βιβλίο του Σκοτεινή ήπειρος- Ο ευρωπαϊκός εικοστός αιώνας, τόμος, σελ. 114, εκδ, "Καθημερινή". 

Διαβάζοντάς το, ο αναγνώστης, θα καταλάβει πόση αξία έχουν αυτές οι κουβέντες και πόσο ειλικρινείς οπαδοί της οικογένειας είναι εκείνοι που τις διεξάγουν. 

Και τότε, μετά τον Α' ΠΠ, σκιζόντουσαν για την οικογένεια και τον πληθυσμό αλλά δεν τους εμπόδισε αυτό να μακελλέψουν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον Β' ΠΠ και να εκμηδενίσουν το "όφελος" της προπαγανδιστικής εκστρατείας τους(!) 

Θαυμάστε τους... και μετά απολαύστε και τους δικούς μας κομισάριους....

Δημοκρατία για γενναίους ή δημοκρατία για τυχαίους;

Σωστά σαράντα χρόνια

Σχόλια σ' ένα "μικρό" επετειακό τεκμήριο της ιστορίας του Κομμουνιστικού Κινήματος

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Η προκήρυξη που δημοσιεύεται σήμερα, για πρώτη φορά μετά από σαράντα ακριβώς χρόνια, συντάχθηκε, δακτυλογραφήθηκε και τυπώθηκε από νέους κομμουνιστές της Οργάνωσης Βάσης της οδού Αχαρνών της ΚΝΕ, τον Νοέμβριο του 1978, στην επέτειο των 60 χρόνων του ΚΚΕ.

Σαράντα χρόνια μετά, αξίζει να τη σχολιάσουμε με πολλούς τρόπους. Ίσως, αξίζει να σχολιάσουμε κάθε της φράση, για να δούμε μέσα απ' αυτές πώς σκεφτόντουσαν και πώς δρούσαν νέα παιδιά, 18 και 20 χρονών, την εποχή εκείνη, που απέχει από εμάς περισσότερο, απ' όσο απείχε απ' αυτούς, τότε, η μεγάλη δεκαετία του '40.

Θα σταθούμε μόνο σε τρεις  πλευρές:

1) Ο τρόπος που συντάχθηκε και τυπώθηκε

Συντάκτης είναι ο Δημ. Δελαπάσχος, ο τότε γραμματέας της ΟΒ της Αχαρνών, τα μέλη της οποίας υπολείπονταν κατά τι της εκατοντάδας, ενώ τα μέλη της αντίστοιχης Κομματικής Οργάνωσης Βάσης ξεπερνούσαν κατά 10% την εκατοντάδα. Ο οργανώσεις αυτές κάλυπταν χωροταξικά την περιοχή από την οδό Ηπείρου μέχρι την περιοχή του Άη Νικόλα. Δεν θυμάμαι ακριβώς την οδό που χώριζε τη μία οργάνωση από εκείνη των Κάτω Πατησίων. "Πάνω" σύνορο ήταν η οδός Πατησίων και "κάτω" σύνορο ήταν η οδός Λιοσίων. 

Η δακτυλογράφος, που "πληκτρολόγησε" την προκήρυξη έχει χαθεί πια απ' τη μνήμη μου. Λέω όμως ότι πρόκειται για γυναίκα δακτυλογράφο γιατί, την εποχή εκείνη, μόνο γυναίκες ήξεραν γραφομηχανή. 

Εύκολα έγραφε κάποιος ένα κείμενο, ήταν όμως δύσκολο να βρει κάποια συντρόφισσα να το δακτυλογραφήσει. Και μάλιστα να το δακτυλογραφήσει σε στένσιλ, στην ειδική αυτή μεμβράνη όπου, η δακτυλογράφηση γινόταν χωρίς την παρεμβολή της μελανοταινίας της γραφομηχανής. 

[Εδώ όπου η προκήρυξη φέρει εικόνα, χαράχτηκε με το χέρι].

Αλλά ούτε και η μεμβράνη ήταν κάτι που έβρισκε κανείς σε κάθε χαρτοπωλείο. Ήταν κι εκείνη δυσεύρετη και , μάλιστα, περισσότερο απ' τη δακτυλογράφο. Κόστιζε δε και ένα κάποιο αξιόλογο ποσό ώστε να μην επιτρέπονται λάθη. Η δακτυλογράφηση έπρεπε να "πετύχει" μια κ' έξω... Κάποια μικρά ορθογραφικά λάθη, που έτσι κι αλλιώς ξεφεύγανε, ή διορθώνονταν με...μανό [εκείνο για τα νύχια, που έκλεινε τους πόρους της μεμβράνης και επέτρεπε κάπως τη διόρθωση], ή παρέμεναν ως μνημεία και ορόσημα της κακοτράχαλης πορείας των ιδεών της προκήρυξης, από τον συντάκτη μέχρι τον αναγνώστη, από τον πολιτικά δρώντα έως τον πολίτη.

Όταν η διαδικασία, στην εν λόγω προκήρυξη, ολοκληρώθηκε, ανέλαβε ο γράφων να την τυπώσει σε 100 πολύτιμα αντίτυπα, μεγέθους Α4. Και το χαρτί, τότε, ήταν ακριβό! 

Η εκτύπωση γινόταν, τέσσερα χρόνια μετά την Μεταπολίτευση, με έναν πολύγραφο της παρανομίας. 

Ο πολύγραφος "της παρανομίας" είναι στην ουσία ένα τελάρο μεταξοτυπίας, όπως το παρακάτω σχήμα. Πάνω στο πλαίσιο της σίτας εφαρμοζόταν, σταθερά με πινέζες, η μεμβράνη με το κείμενο. Ανάμεσα στη σίτα και στο επίπεδο ξύλο έμπαιναν, ένα-ένα, τα φύλλα του χαρτιού. Με σπάτουλα, ή με κύλινδρο, απλωνόταν η μελάνη πάνω στη σίτα για να περάσει από τα χαραγμένα γράμματα της μεμβράνης και να τυπωθεί το κείμενο. 

Στα σαράντα αυτά χρόνια που μεσολάβησαν, οι αλλαγές στη διάδοση των ιδεών σημείωσαν... μια κάποια πρόοδο!

Ο γράφων έχει τη χαρά τα κείμενά του να μη χρειάζονται δακτυλογράφο, να μη χρειάζονται τύπωμα, έξοδα για χαρτί, μελάνη και μεμβράνη, χρόνο για την εκτύπωση και τη διανομή.

Κάθε κείμενο, σχεδόν ακαριαία, μετά την σύνταξη και τη διόρθωση, αναρτάται σε.. άπειρα αντίτυπα, σε όλες τις χώρες του κόσμου, σε όλες τις ημέρες του χρόνου και σε όλες τις ώρες του εικοσιτετραώρου. Κανένας πια δεν ανησυχεί για το αν έπιασαν τόπο τα "100 αντίτυπα" που τυπώθηκαν, όπως στην προκήρυξη που σχολιάζουμε. 

2) Το πολιτικό της πλαίσιο

Από το κείμενο ο αναγνώστη πληροφορείται ότι η προκήρυξη κυκλοφορεί λίγους μήνες μετά το θρυλικό 10ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Έγινε τον Μάιο του '78 και ήταν το πρώτο συνέδριο σε συνθήκες νομιμότητας μετά το 7ο Συνέδριο του 1945. 

Συνέδριο, όταν τ' άλλα κόμματα  δεν  κάνανε συνέδρια κι όταν, πχ, το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας δεν είχε καν μέλη! Ναι, υπήρχαν κόμματα τότε χωρίς μέλη! Ήταν όλα τα κόμματα πέραν του ΠΑΣΟΚ, Κέντρο δηλαδή και Δεξιά. 

Συνέδριο, με προδημοσιευμένες "Θέσεις" για συζήτηση, με εσωκομματική και εξωκομματική συζήτηση, με δημοσιεύσεις γνωμών και θέσεων, με διαφωνίες και προβληματισμούς, με εσωκομματική πάλη.

Τα λέω για να μη ξεχνιόμαστε, και για να θυμόμαστε από πού προέρχονται όλα αυτά που σήμερα θεωρούμε "κεκτημένα" και "αυτονόητα".

Συνέδριο, όμως, που καθόριζε, για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας και σε δημοκρατικές συνθήκες, τη στρατηγική και την τακτική του ΚΚΕ. 

Οι βάσεις είχαν μπει στο 9ο, η πλήρης όμως ανάπτυξη της στρατηγικής αλλά και οι διορθώσεις που απαιτούνταν μετά την πτώση της δικτατορίας, έγιναν στο 10ο Συνέδριο. 

Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, μπορεί ο καθένας πολίτης να αντιληφθεί τη μεγάλη αλλαγή, την μεταλλαγή, που προέκυψε στην πολιτική του ΚΚΕ. 

Μπορεί ν' αντιληφθεί,  με την προϋπόθεση ότι θα του πούμε το "μυστικό". Το "μυστικό" είναι ο Χαρακτήρας της Επανάστασης! 

Βασικό, το βασικότερο, στοιχείο της στρατηγικής των κομμουνιστικών κομμάτων ήταν πάντα το τι είδους επανάσταση εξαγγέλλουν τα κόμματα αυτά που θέλουν να λέγονται επαναστατικά. 

Θα ήταν επανάσταση που εγκαθιστούσε κατευθείαν τον Σοσιαλισμό, θα ήταν ο χαρακτήρας της Σοσιαλιστικός; Ή θα εγκαθιστούσε ένα άλλο ενδιάμεσο καθεστώς, "τη Δημοκρατία του Λαού" όπως λέει η προκήρυξη, και ο χαρακτήρας της θα ήταν "αντιΙμπεριαλιστικός-αντιμονοπωλιακός";

Από τον χαρακτήρα της Επανάστασης, που τόσο αποσιωπούν σήμερα οι γραφειοκράτες του Περισσού, εξαρτιόνταν πάρα πολλά πράγματα και πρώτα απ' όλα το εύρος των συμμαχιών, κοινωνικών και πολιτικών, που θα μπορούσαν να πάρουν μέρος στον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας. Ο αντιΙμπεριαλιστικός-αντιΜονοπωλιακός χαρακτήρας, σε μια χώρα εξαρτημένη από τον Ιμπεριαλισμό, σαν την Ελλάδα, επέτρεπε και επέβαλε τις συμμαχίες με κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις πολύ πέραν της εργατικής τάξης, των φτωχών αγροτών και επαγγελματιών. Ο αντιΙμπεριαλιστικός αυτός χαρακτήρας επέτρεπε και επέβαλε την παραπέρα "εξειδίκευση" και συγκεκριμενοποίηση της τακτικής, ανάλογα με τις επικρατούσες πολιτικές συνθήκες, πράγμα που διευκόλυνε την πάλη, ήτοι  το σχηματισμό και την συγκέντρωση σημαντικών δυνάμεων στα σημεία εκείνα όπου μπορούσαν να προκληθούν ρήγματα στον αντίπαλο και να δημιουργηθούν  θύλακες-πολλαπλασιαστές της ισχύος του λαϊκού κινήματος. 

Μια τέτοια εξειδίκευση και συγκεκριμενοποίηση της στρατηγικής του κόμματος, ήταν και η "Πραγματική Αλλαγή", που επεξεργάστηκαν τα συνέδρια 11ο & 12ο. Όταν το ΠΑΣΟΚ έλεγε "Αλλαγή" εμείς λέγαμε "Πραγματική Αλλαγή"! Είμαστε πιο μπροστά από το ΠΑΣΟΚ αλλά τόσο μπροστά ώστε να μπορούν να μας καταλαβαίνουν, να συμμαχούν μαζί μας, και, εν δυνάμει , να μας ακολουθούν οι οπαδοί του. 

Ταυτόχρονα, όλη αυτή η κλιμάκωση των στόχων και των καθηκόντων του κινήματος επέτρεπε την ανάπτυξη και των "πτερύγων" του, του συνδικαλιστικού κινήματος και της ιδεολογικής πάλης. 

Ο πολιτικός αγώνας διεξάγεται πάντα σε τρία "πολεμικά" πεδία. Το ένα είναι το καθεαυτό πολιτικό πεδίο. Το άλλο είναι το επίπεδο των μαζικών οργανώσεων, του συνδικαλισμού κλπ Το τρίτο είναι το πεδίο των ιδεών και της ιδεολογικής πάλης. 

Το κύριο πεδίο είναι αυτό της καθεαυτό πολιτικής και δεν πρέπει να μας διαφεύγει. Εκεί γίνεται η συγκέντρωση των δυνάμεων εκείνων που μπορούν να προκαλέσουν, στην αρχή, μια κυβερνητική αλλαγή και, στη συνέχεια, μια αλλαγή ριζική σε όλη την κλίμακα της εξουσίας. 

Εκεί εκπαιδεύονται οι πολίτες, εκεί γίνονται πολιτικά όντα, εκεί μαθαίνουν να συνεργάζονται, εκεί μαθαίνουν να επιλέγουν πολιτικούς στόχους, να τους ιεραρχούν μετά από αξιολόγηση και να καθορίζουν όχι απλώς τον αδύναμο κρίκο αλλά τον κρίκο εκείνο που θα μας επιτρέψει να κρατήσουμε στα χέρια μας όλη την αλυσίδα. 

Με άλλα λόγια, στο πολιτικό πεδίο οι πολίτες μαθαίνουν τα καίρια της Πολιτικής, μαθαίνουν από την πείρα τους σε γιγαντιαίες "σχολές", πώς να ξεχωρίζουν δλδ, το εφικτό απ' το ανέφικτο, το ώριμο, το όψιμο και το πρώιμο,  το άκαιρο και το παράκαιρο, το σχετικό και το απόλυτο, το μερικό και το συνολικό, το κύριο και το δευτερεύον.  

Στην Πολιτική μαθαίνουν οι πολίτες, από την πείρα τους, και κάτι περισσότερο από όλα αυτά: πώς να αλλάζουν, με μικρές και μεγάλες ώσεις, με μικρές και μεγάλες "ποσοτικές αλλαγές",  το ανέφικτο σε εφικτό, το πρώιμο σε ώριμο, το άκαιρο  σε καίριο, το απόλυτο σε σχετικό και το σχετικό σε απόλυτο,  το μερικό να το εντάσσουν στο συνολικό και το δευτερεύον για να βοηθάει το κύριο. 

Ας σημειωθεί δε ότι, η στρατηγική και επομένως ο χαρακτήρας της Επανάστασης, ΔΕΝ καθορίζεται βουλησιοκρατικά, "ετσιθελικά", ανάλογα με τους πόθους της Αλέκας ή του Κουτσούμπα, αλλά από τους υπάρχοντες συσχετισμούς των δυνάμεων και των αδυναμιών, από τις συνθήκες που διαμορφώνονται, κάθε ιστορική εποχή, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Εγκατάλειψη του πολιτικού πεδίου, της στρατηγικής κοινωνικών και  πολιτικών συμμαχιών, ισοδυναμεί με αφοπλισμό του επαναστατικού κόμματος. Χωρίς την πολιτική συμμαχιών ούτε ο λαός μπορεί ποτέ ν' ανυψωθεί σε δημιουργό της ιστορίας αλλά ούτε και στον πανίσχυρο αντίπαλο μπορεί να προκληθεί ρήγμα, ώστε κάποιος θύλακας δικό μας να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά στις δυνάμεις  του κινήματος. 

Εγκατάλειψη του πολιτικού πεδίου και της στρατηγικής των συμμαχιών, σημαίνει υπονόμευση των δύο άλλων πεδίων, σημαίνει σίγουρη υπερφαλάγγιση και εκμηδενισμό τους. Όταν το μόνο που τάζεις για την ουσιαστική ανακούφιση του λαού είναι η... "Δευτέρα Παρουσία" της Σοσιαλιστικής Επανάστασης, και μάλιστα χωρίς να δείχνεις πώς και πότε (πέρασαν 100 χρόνια!) θα φτάσεις σ' αυτή, γιατί ο άλλος να παλέψει και να μην συμβιβαστεί;

Εγκατάλειψη του πολιτικού πεδίου και της στρατηγικής των συμμαχιών, ισοδυναμεί με "δήλωση", και μάλιστα προγραμματική δήλωση, του λεγόμενου ΚΚΕ ότι μέχρι τη "Δευτέρα Παρουσία" της Σοσιαλιστικής Επανάστασης, εκείνο ΔΕΝ θα συμμαχήσει ούτε θα συμπράξει με  κανέναν για να ενώσει τις δυνάμεις του ενάντια στα Μονοπώλια και τον Ιμπεριαλισμό, για να τους προκαλέσει κάποιο ρήγμα και να εξασφαλίσει κάποιον θύλακα. Ισοδυναμεί με δήλωση του λεγόμενου ΚΚΕ ότι οι δυνάμεις του, μέχρι την "Δευτέρα Παρουσία" της Σοσιαλιστικής Επανάστασης θα μάχονται μόνες τους, χωρίς βοήθεια από πουθενά, ενώ οι πτέρυγες του συνδικαλιστικού κινήματος και της ιδεολογικής πάλης θα υπονομεύονται σταθερά και ολοκληρωτικά. 

Συνεπώς, φαίνεται καθαρά πόσο μεγάλη αλλαγή έχει επέλθει στη στρατηγική του σημερινού ΚΚΕ, από εκείνη του ΚΚΕ του 10ου Συνέδριου, όταν λέει ότι η "επικείμενη" Επανάσταση θα είναι Σοσιαλιστική, τη στιγμή που Σοσιαλισμός δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο, το παράδειγμά του έχει καταρρεύσει παταγωδώς, το ελληνικό λαϊκό κίνημα δεν είναι σε θέση να αποτρέψει ούτε καν τα Μνημόνια και το ίδιο το λεγόμενο ΚΚΕ δεν θέλει να συνεργαστεί με κανέναν για να πραγματοποιήσει κανέναν επιμέρους στόχο αλλά και κανέναν από τους εξαγγελόμενους, επί 100 χρόνια, στόχους της Κομμουνιστικής Επαγγελίας!

Θα πει κάποιος, "γιατί μάς τα λες όλα αυτά αφού δεν πιστεύεις πια στη Σοσιαλιστική Επανάσταση, θεωρείς οριστικό το τέλος των μεγάλων ιδεολογιών και των σχετικών ουτοπιών που εκείνες εξήγγειλαν και ψάχνεσαι σε άλλα μήκη και πλάτη;"

Η απάντηση είναι απλή. Οι ουτοπίες, οι ιδεολογίες και ο Σοσιαλισμός που κάποτε πιστεύαμε, είχαν καταρρεύσει πριν εμείς πάψουμε να πιστεύουμε. Οι μάχες μας ήταν μάχες οπισθοφυλακών.

Στην πραγματικότητα ποτέ δεν υπήρξαν οι ιδεολογίες σαν κάτι "αντικειμενικό"! Όλα ήταν μια Πίστη! Η ουτοπία εκ της φύσεώς της είναι Πίστη. Όταν η ουτοπία ταυτίζεται με το Ιδανικό, τότε "ιδανική" είναι η ουσία της λειτουργίας της: Παραμένει ελκυστικό πρότυπο όσο κοντά κι αν φτάνει η πράξη. Καθοδηγεί χωρίς ποτέ να εξαντλείται. Όταν η ουτοπία ΔΕΝ ταυτίζεται με το Ιδανικό, αποτελεί κατασκεύασμα, εγκεφαλικό, ατελές και μηχανιστικό, που παράσχει αρκετά εσφαλμένα στοιχεία πλοήγησης. Η δική μας ουτοπία, έτσι κι αλλιώς, ήταν  μια ισχυρή Πίστη που μπορούσε να οδηγήσει τους ανθρώπους στην αυθυπέρβαση και την αυτοθυσία!  Ποτέ, όμως, [ευτυχώς!] δεν ήταν "Επιστήμη", όπως ακιζόταν. Μάλιστα δε, ως Πίστη είχε πολλά εγγενή ελαττώματα.  

Και όμως αυτή η Πίστη, το υποκατάστατο Πίστης, είχε αντικειμενικά αποτελέσματα! Είχε αποτελέσματα που άλλαζαν προς το καλύτερο χιλιάδες πράγματα στη ζωή, στη κοινωνία, στην πολιτική. 

Κάποιος μπορεί να εμπνεόταν από μια ουτοπία, ταυτόχρονα όμως καλούνταν να λύσει πραγματικά και "αντικειμενικά" προβλήματα με τρόπο τέτοιο που θα άνοιγε, στο μέλλον, νέες δυνατότητες για συνεργασίες και κοινές ενέργειες απ' όλα τα τμήματα των κοινωνικών και των πολιτικών δυνάμεων.

Με άλλα λόγια, και για να τιμήσουμε τα όσα είπαμε παραπάνω για συμμαχίες, μπορεί κάποιος, ακόμη και σήμερα, να πιστεύει στη Σοσιαλιστική Επανάσταση, ωστόσο και μέχρι εκείνη να λάβει χώρα, μπορεί κάλλιστα να συνεργάζεται για τη λύση καίριων προβλημάτων της ζωής του, να συμμαχεί με άλλους και να προκαλεί ρήγματα στον Καπιταλισμό, ο οποίος, δεν είναι απλώς μονοπωλιακός αλλά Παγκοσμιοποιημένος και Κορπαρατικός, και, φυσικά, η κατάρρευση του υπαρκτού Σοσιαλισμού ούτε τον δικαίωσε, ως κοινωνικό σύστημα, ούτε τον έσωσε. Αρκεί κανείς να δει τι έγινε μόλις δυο δεκαετίες μετά την πλήρη "επικράτησή" του. 

Μπορεί, λοιπόν, κάποιος να "μαστουριάζει" ουτοπικά αλλά ταυτόχρονα να δρα πραγματιστικά. Μπορεί να επιδιώκει το ανέφικτο αλλά να διαχειρίζεται μια χαρά το εφικτό. Να φαντασιώνεται την Επανάσταση σαν την καλή νεράιδα αλλά να πατάει γερά στα πόδια του και να επανδρώνει τις θέσεις μάχης στο Τώρα και στο Πάντα! Να γιατί γράφω όλα αυτά και κάνω αυτού του είδους την αποτίμηση στα 100χρονα του ΚΚΕ. 

Λαμπρό και χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το κίνημα γύρω από τα προβλήματα της Αθήνας. Όλα όσα υλοποιούνται σαράντα χρόνια τώρα, από όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις πλην του ΚΚΕ, ήταν οι στόχοι του λαϊκού κινήματος που το ΚΚΕ είχε επεξεργαστεί, είχε παλέψει και είχε αναδείξει στην πρώτη γραμμή.

Αξίζει, οι νεώτεροι, να βρουν τα τεκμήρια της εποχής εκείνης, τα έντυπα και τα εκλογικά προγράμματα των δημοτικών παρατάξεων του ΚΚΕ, και να τα συγκρίνουν με τα έργα και τις δράσεις που υλοποιήθηκαν εν τω μεταξύ, για να φανεί του λόγου το αληθές.

3) Οι πολιτιστικοί στόχοι της 

Τέτοιοι στόχοι, τέτοια προβλήματα είναι και τα του πολιτισμού. Μπορεί ν' αλλάζουν λίγο οι λέξεις, η ορολογία, η ουσία όμως παραμένει ίδια κι ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί ότι, το τότε ΚΚΕ καθόριζε σωστά τον κύριο εχθρό και την κύρια απειλή!

Ήταν ο "αμερικάνικος τρόπος ζωής", ο εκφυλισμός, η φθορά των συνειδήσεων! Αυτό που λέμε σήμερα, ούτε λίγο ούτε πολύ, "μηδενισμό"! Άσχετα αν ήταν... δονκιχωτικό να πιστεύει ότι μπορούσε να τον ανατρέψει και, μάλιστα, με τα ιδεολογικά εργαλεία που διέθετε, τα οποία, επιπλέον, δεν έβγαιναν έξω από τη Νεωτερικότητα και δεν εντόπιζαν τις "πηγές" και την ουσία του "αμερικάνικου τρόπου ζωής".  

Έθετε, από τότε ακόμη, αυτά που αποτελούν  ζητήματα αιχμής της αντίστασης κατά του σύγχρονου μηδενισμού. Σαφώς το ΚΚΕ μιλούσε για "τρόπο ζωής" που εισάγεται, ιμπεριαλιστικώ τω τρόπω, και απειλεί τον ελληνικό τρόπο ζωής, τον ελληνικό τρόπο της ιεράρχησης και επιλογής των αξιών. 

Δεν στεκόταν μόνο στις διαπιστώσεις το ΚΚΕ. Προχωρούσε και στο "τι να κάνουμε". Καλούσε σε δράση από τα κάτω, στην ερασιτεχνική μαζική δημιουργία. Ακόμη περισσότερο, οργάνωνε την από τα κάτω ερασιτεχνική δημιουργία, [χωρίς να περιμένει τη βοήθεια του κράτους, παρά το ότι την απαιτούσε], και την προέβαλε ως παράδειγμα και άμεσο πρακτικό αποτέλεσμα. 

Η Πολιτιστική Ομάδα Αχαρνών ήταν ένα τέτοιο κύτταρο ερασιτεχνικής δημιουργίας που βοήθησε πολλά νέα ταλέντα στα πρώτα τους βήματα χωρίς να παραπέμπει το πρόβλημα για λύσει στη...."Δευτέρα Παρουσία" της Σοσιαλιστικής Επανάστασης. 

Απ' την άλλη μεριά, η πίστη που προαναφέραμε στην ουτοπία της Σοσιαλιστικής Επανάστασης, καθόλου δεν εμπόδιζε αλλά ούτε και αλλοίωνε τα λαϊκά και ελληνικά χαρακτηριστικά της από τα κάτω ερασιτεχνικής δημιουργίας! Το αντίθετο, μάλιστα! Τ' αναζητούσε μανιωδώς, τα εντόπιζε και τα προήγαγε, με αρκετή επιτυχία και σε συνθήκες ασφυκτικής πίεσης από την επελαύνουσα Νεωτερικότητα. 

Πού κάνανε πάρτι και τι πάρτι κάνανε  "Κένταυροι" & "Ρέιντζερς" όταν εμείς στήναμε τα μεγαλειώδη Φεστιβάλ της ΚΝΕ στο Περιστέρι και την Καισαριανή με λαϊκούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και όλον τον κόσμο; 

Όταν εκατοντάδες χιλιάδες λαού συγκεντρώνονταν, διασκέδαζαν, συνυπήρχαν, τραγούδαγαν, χόρευαν, συζητούσαν, έτρωγαν, έπιναν και αποχωρούσαν ειρηνικά, χωρίς την παρουσία και τη "βοήθεια" ούτε του κράτους ούτε της αστυνομίας!

Τελάρο μεταξοτυπίας ίδιο σχεδόν με τον πολύγραφο της παρανομίας. 

Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα, από το Βερολίνο στην Αθήνα: τα "δώρα των Δαναών" είναι πάντα επικίνδυνα

Κριτικές επισημάνσεις στο βιβλίο του Χέρμαν Φρανκ Μάγερ, 

Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα- Τα αιματηρά ίχνη της 117ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα, 

Εκδ. Εστία

Γιώργος Μ. Σαλεμής

Ασφαλώς και πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό βιβλίο. Σημαντικό αυτό καθεαυτό, λόγω του πλήθους των στοιχείων που προσκομίζει, την εξονυχιστική έρευνα που αποκρυσταλλώνει στις σελίδες του. Σημαντικό όμως και για μας τους Έλληνες ιδιαίτερα που διψάμε να μάθουμε τι λέει για τα γεγονότα η "άλλη πλευρά", πώς τα αντιμετωπίζει, πώς τα ερμηνεύει, πώς τα αιτιολογεί και πώς, τελικά, νομίζει ότι επέρχεται η κάθαρση.

Ο Μάγερ είναι γυιος εκτελεσμένου Γερμανού αιχμαλώτου. Ο πατέρας του έχοντας πάρει μέρος στις εργασίες αποκατάστασης της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, μετά τη θρυλική ανατίναξή της, πέφτει στα χέρια του ΕΛΑΣ και εκτελείται στην Κολοκυθιά τον Απρίλιο του 1943.

Ο λόγος που ο Μάγερ έρχεται στην Ελλάδα, μαζί με την μητέρα του την πρώτη φορά, είναι αυτή ακριβώς η “αναζήτηση”. Αυτός είναι και ο τίτλος του πρώτου βιβλίου που αναφέρεται στην υπόθεση της Κολοκυθιάς. [Αναζήτηση, εκδ Καλέντης, 1995]

Γρήγορα όμως συνεπαίρνεται από τα γεγονότα και επιδίδεται συστηματικά στην έρευνα για την εξιχνίασή τους, με ιδιαίτερο προσανατολισμό στα “αιματηρά ίχνη” των γερμανικών μονάδων, όπως η 117η και η “Εντελβάις”. Δύο από τα πλέον αιματηρά ίχνη, αυτών των μονάδων στην Ελλάδα, είναι το Κομμένο της Άρτας και τα Καλάβρυτα. Το εν λόγω βιβλίο αναφέρεται στα Καλάβρυτα.

Ο Μάγερ, άνθρωπος σαφώς με καθαρό μυαλό και με ξεχωριστές ικανότητες, δεν περιορίζεται μόνο σ' αυτά. Πιάνει απ' την αρχή το νήμα και μας παρουσιάζει τόσο την ιστορία και την “καταγωγή” της ίδιας της μονάδας, όσο και τα πρόσωπα των στελεχών της, τους διοικητές της, τη δράση τους, την ιστορία τους στα πεδία των μαχών, αλλά και στα πολιτικά γεγονότα πριν και μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, στη Γερμανία και στην Αυστρία. Δεν παραλείπει ν' αναφερθεί στην τελευτή του βίου του καθενός, αλλά και στα τελευταία χρόνια όσων έζησαν, στις συναντήσεις τους, στις μπιροποσίες τους, τις ...νοσταλγίες τους, τις αναζητήσεις των αγνοουμένων συντρόφων τους και στις τελετές μνήμης και τιμής προς αυτούς που χάθηκαν πολεμώντας για το Γ' Ράιχ, Γερμανούς, Αυστριακούς, Αλσατούς και ...Έλληνες!

Μια πολύ διαφωτιστική αναφορά του Φρ. Μάγερ από τη σελίδα 670 του βιβλίου. Εκεί φαίνονται καθαρά όχι μόνο τα γενικότερα των σχέσεων Ελλήνων δοσιλόγων και Γερμανών αλλά και τι συνέβη λίγο παρακάτω από τα Καλάβρυτα, στον Μελιγαλά.

Ιδιαίτερα ασχολείται με τα πρόσωπα που πήραν μέρος στα γεγονότα των Καλαβρύτων και με τους τρεις ανώτατους αξιωματικούς που ευθύνονται για τον “νοτιοανατολικό χώρο”, την Ελλάδα και την Πελοπόννησο: τους Λερ, Φέλμυ και Λε Σουίρ.

Αν θέλουμε να διακρίνουμε ένα “κεντρικό” πρόσωπο μέσα σε όλα αυτά, τότε αυτό είναι ο Λε Σουίρ, όχι μόνο γιατί ήταν ο διοικητής της μεραρχίας, στο επίμαχο αλλά και στο μεγαλύτερο διάστημα, αλλά και γιατί ήταν απόγονος αξιωματικού των Βαβαρών, με θητεία στην Ελλάδα επί Όθωνος.

Ακριβώς όμως λόγω του πλούτου των στοιχείων και λόγω των ξεχωριστών ικανοτήτων του συγγραφέα οι επισημάνσεις που θα γίνουν παρακάτω παίρνουν μια ξεχωριστή σημασία και σπουδαιότητα. Κι αν θέλουμε να προτάξουμε στην εισαγωγή το επιμύθιο, τότε πρέπει να πούμε ότι,

οι Έλληνες δεν πρέπει να παραπλανηθούν από τα “δώρα” που φέρνει ο Γερμανός παριστάνοντας τον Δαναό. Η προσοχή τους δεν πρέπει να μείνει σ' αυτό τον “πακτωλό” πληροφοριών “από την άλλη πλευρά”, οι οποίες μάς είναι, όπως είπαμε, τόσο πολύτιμες για να συμπληρώσουμε το δικό μας ερευνητικό παζλ. Πρέπει να περάσει μέσα απ' αυτές και να πάει πολύ μακρύτερα απ' τα φαινόμενα. Θα έλεγα ότι ο Μάγερ έχοντας κάνει όλη τη δουλειά στην “εντέλεια”, έχοντας στρώσει όλο το μονοπάτι, θέλει να μας οδηγήσει στη δική του σκέψη πάνω στην Ιστορία. Εμείς πρέπει να περπατάμε προσεκτικά, να βρίσκουμε τα κενά και τις παγίδες της ατραπού και, κυρίως, να διατηρούμε τον δικό μας τρόπο σκέψης, την δική μας ανεξαρτησία στη μελέτη της Ιστορίας. Και απ' αυτή την πλευρά είμαστε σε πλεονεκτικότερη θέση απ' ό,τι ο Μάγερ. Έχοντας κάνει εκείνος όλη τη “χαμαλοδουλειά”, θέλοντας να μας οδηγήσει αλλού, μας έχεις δώσει την ευχέρεια να σκεφτούμε και να παρατηρήσουμε τα γεγονότα από καλύτερες θέσεις, με περισσότερα εφόδια. Κι αυτό θα επιχειρήσουμε παρακάτω.

Σημείωση: Η παρομοίωση του Μάγερ με Δαναό δεν είναι μόνο με τη συνηθισμένη έννοια. Άπτεται και του γεγονότος ότι και ο ίδιος θέλει να μοιάζει με αρχαίο Έλληνα(!) Έτσι, όταν βρήκε τον τάφο του πατέρα του στην Κολοκυθιά θεώρησε σωστό να τοποθετήσει ως επιτύμβια πλάκα το επίγραμμα του των Θερμοπυλών. Ας όψονται εκείνοι που του το επέτρεψαν και ο νοών νοείτω τι σημαίνει "των κείνων ρήμασι πειθόμενοι"!

Φωτογραφία της πλάκας από το βιβλίο του Χ.Φ.Μάγερ Αναζήτηση

Α. Η ιταλική κατοχή ως “η πέτρα του σκανδάλου”

α) Ο Μάγερ, υιοθετώντας ουσιαστικά την άποψη των Λερ και Φέλμυ, θεωρεί ότι η ιταλική κατοχή πυροδοτεί την αντίσταση των Ελλήνων και ότι χωρίς αυτήν ο “πληθυσμός” θα ειρήνευε. Η θεωρία αυτή λέει ότι το πρόβλημα του Ελληνικού λαού είναι η Κατοχή από τους ηττημένους και αλλοπρόσαλλους Ιταλούς. Δεν είναι οι Γερμανοί το πρόβλημα, αφού χάρη στον αλληλοσεβασμό θα μπορούσαν να τα βρουν και να επέλθει ηρεμία(!) Την ίδια θεωρία, σε μια ειδική της μορφή, θα την δούμε παρακάτω στις απόψεις του Μάγερ για τον ΕΛΑΣ. 

β) Η ιταλική κατοχή δεν είναι μόνο βάρος στη σχέση με τους Έλληνες. Είναι και άχρηστη. Δεν προσφέρει τίποτα στην άμυνα έναντι μιας ενδεχόμενης απόβασης των Συμμάχων στην Πελοπόννησο, την άνοιξη και το καλοκαίρι του '43.

γ) Οι ιταλικές δυνάμεις του Μοριά είναι μεγαλύτερες (50.000 άνδρες) και οι γερμανικές τυπικά υπάγονται σ' αυτές που έχουν και την ευθύνη της διοίκησης των αμυντικών επιχειρήσεων.

δ) Πέραν των ζητημάτων που προκύπτουν από το ότι οι νικημένοι Ιταλοί κατέχουν τους νικητές τους Έλληνες, υπάρχει και το ζήτημα της συμπεριφοράς των Ιταλών, με τα συνεχή πλιάτσικα και τις κάθε είδους αυθαιρεσίες.

ε) Ο Μάγερ πουθενά δεν αναφέρεται σε εκτελέσεις Ιταλών, μετά την Συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Πουθενά δεν λέει τι έγινε με εκείνους τους αιχμαλώτους, οι οποίοι στο κάτω κάτω ήταν μόλις πριν λίγο σύμμαχοι, “προϊστάμενοι” και εκείνοι που προκάλεσαν την “παρουσία” των Γερμανών έως τις εσχατιές της Ευρώπης και το Λιβυκό Πέλαγος. Οι εκτελέσεις και οι “εξαφανίσεις” (βύθιση καραβιών) αυτές έλαβαν χώρα ακριβώς λίγες μέρες πριν την αιχμαλωσία του λόχου Σόμπερ, στην περιοχή των Καλαβρύτων.

Β. Η απόψεις του για του Άγγλους

α) Ο Μάγερ λέει σαφώς και τεκμηριώνει αυτό που φοβούνταν όλοι οι Γερμανοί διοικητές. Οι Άγγλοι και γενικά οι Σύμμαχοι, μπορούν να κάνουν “άνετα” απόβαση στην Πελοπόννησο, ουσιαστικά καθ' όλο το διάστημα της Κατοχής και εκ παραλλήλου με τις επιχειρήσεις στην Ιταλία!

β) Οι δυνάμεις αμύνης δεν μπορούν ν' αποτρέψουν μια απόβαση ούτε πριν τη Συνθηκολόγηση ούτε, πολύ περισσότερο, μετά` παρά το γεγονός ότι η 117η μεραρχία εκπαιδεύεται, εξοπλίζεται και ενισχύεται με άνδρες που φτάνουν τις 18.000.

γ) Η “ανασφάλεια” των Γερμανών αμβλύνεται μόνο με την απόβαση στη Νορμανδία, τότε δηλαδή που οι δρόμοι των Βαλκανίων αρχίζουν να κλείνουν με την προέλαση του Κόκκινου Στρατού στη Ρουμανία, οπότε και προδιαγράφεται μια ευρύτερη εκκένωση του “νοτιοανατολικού χώρου”.

δ) Δεδομένης της ανεπάρκειας των δυνάμεων, οι στρατηγοί συζητούν δύο σχέδια. Το ένα για πλήρη εκκένωση της Πελοποννήσου και το δεύτερο, εκκένωση με διατήρηση ενός θύλακα γύρω από την Κόρινθο, το “προγεφύρωμα της Κορίνθου”! Ο Χίτλερ απορρίπτει τα σχέδια για λόγους... γοήτρου!

ε) Οι Άγγλοι ούτε απόβαση κάνουν ούτε δίνουν όλα εκείνα τα όπλα και τα πυρομαχικά που ζητούν οι Αντάρτες για να υπερασπιστούν το οροπέδιο των Καλαβρύτων. Ενώ κάτι τέτοιο προκύπτει σαφώς από τα στοιχεία που παραθέτει, ταυτόχρονα, το υποβαθμίζει και δεν του δίνει συνέχεια.

στ) Κανένας λόγος δεν γίνεται για την από τα τέλη Ιουλίου υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ). Με την υπαγωγή αυτή, ο ΕΛΑΣ πετυχαίνει ν' αναγνωριστεί ως συμμαχικός στρατός και ως ελληνικός στρατός επί ελληνικού εδάφους και όχι ως “Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών”. Κάτι τέτοιο αλλάζει δραστικά το πολιτικό πλαίσιο διεξαγωγής του ένοπλου αγώνα και επομένως το “δίκαιο” που τον διέπει. Συμμαχικός στρατός δεν σημαίνει “συμμορίτες” και γι' αυτό ο Μάγερ το αποσιωπά. Δυσκολεύομαι να δεχτώ ότι το αγνοεί.

ζ) Συμπέρασμα: Από όλα εκείνα τα στοιχεία και τις σκέψεις που παραθέτει ο Μάγερ προκύπτει ότι, οι Άγγλοι αν διέθεταν τον στρατό που διέθεσαν για τα “Δεκεμβριανά”, αποστερώντας τον μάλιστα από το κρίσιμο μέτωπο των Αρδενών, και με δεδομένη τη δράση του ΕΛΑΣ που περιόριζε την κατοχή των Γερμανών μόνο σε μερικές οχυρωμένες θέσεις, θα μπορούσαν πράγματι να συμβάλλουν στην απελευθέρωση της Ελλάδας, ήδη από το φθινόπωρο του 1943! Και ίσως τότε να είχαν πράγματι κάποιον λόγο στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας. Το ότι το μπορούσαν και δεν το έπραξαν τους καθιστά ακόμη περισσότερο ένοχους για τις κατοπινές επεμβάσεις τους.

Γ. Για τον ΕΛΑΣ

α) Ο Μάγερ θεωρεί ότι ο ΕΛΑΣ, “καταστατικά”, παραβιάζει το “δίκαιο του πολέμου”. Δεν είναι στρατός, δεν φοράει στολές ομοιόμορφες, δεν πολεμάει κατά μέτωπον αλλά χτυπάει και φεύγει, άρα είναι “συμμορίτες”! Όμως, όπως είπαμε, εκτός των άλλων, ο ΕΛΑΣ είναι, από τον Ιούλιο του '43, “συμμαχικός στρατός” και παίρνει μέρος στους σχεδιασμούς και στις επιχειρήσεις που σχεδιάζει το ΣΜΑ.

β) Απαιτεί απ' αυτούς που ξέρουν ότι αν πιαστούν αιχμάλωτοι θα εκτελεστούν αμέσως, να συμπεριφέρονται... ιπποτικά στους αιχμαλώτους που θα πιάσουν(!) Στους Γερμανούς στρατιώτες αναγνωρίζει φρίκη, αγανάκτηση και εκδικητικότητα για τους νεκρούς συμπολεμιστές τους. Στους Έλληνες αντάρτες, όμως, δεν αναγνωρίζει το ίδιο για τις μαζικές εκτελέσεις, την πείνα, την Κατοχή, την εξαθλίωση και τη λεηλασία! Απαιτεί απ' αυτούς που έχουν δεχτεί επίθεση (απρόκλητη!) και κατοχή, να πειθαρχήσουν στους νόμους του κατακτητή. Η Κατοχή δημιουργεί δίκαιο, η υπεράσπιση της πατρίδας και η αντίσταση για την ελευθερία της ΔΕΝ δημιουργεί δίκαιο(!) Να πιο είναι το υπόβαθρο του γερμανικού εθνικισμού, τόσο στη ναζιστική του εκδοχή όσο και στη νεώτερη “δημοκρατική”.

γ) Ακόμη κι αν δείξουμε “καλή θέληση”, ώστε να συζητήσουμε το “δίκαιο του κατακτητή” σαν υπόθεση εργασίας, θα παρατηρήσουμε ότι.... Όταν πριν πατήσει στην Ελλάδα καθορίζει “τιμολόγιο αντιποίνων”, «ένας Γερμανός-εκατό Έλληνες», τότε, εξ ορισμού, δεν εγκαθιδρύει ένα κάποιο πολίτευμα και δεν βλέπει τον “πληθυσμό” ως πολίτες του. Επομένως δεν μπορεί να ζητάει πειθαρχία στους νόμους και, πολύ περισσότερο, δεν νομιμοποιούνται αυτοί οι “νόμοι”. Και όμως, τόσο οι Ναζί στρατιωτικοί διοικητές, όσο και οι εισαγγελείς και τα δικαστήρια, το ίδιο το βιβλίο και ο Μάγερ, περιστρέφονται γύρω από το “δίκαιό” τους και αναμασάνε το “δικαίωμά τους” σε αντίποινα, προβληματιζόμενοι μόνο για το “ύψος” και τη “συμμετρία” ως προς το κολάσιμο αδίκημα των συμμοριτών(!)

δ) Στα πλαίσια αυτά, ούτε και τις λεηλασίες πατάσσουν συστηματικά. Υποκριτικά τις περιορίζουν από τους μεμονωμένους στρατιώτες που, σημειωτέον, πεινάνε. Παράλληλα τις επιβάλλουν και τις συστηματοποιούν συλλογικά, από την ίδια τη μεραρχία. Κάνουν αυτό δηλαδή που κάνουν μέχρι σήμερα. Εσωτερικά είναι ένα ευνομούμενο κράτος που μοιράζει με τάξη, χωρίς να κλέβει ο ένας τον άλλον, τη λεία που εξασφάλισε “συλλογικά” συνθλίβοντας τους άλλους λαούς.

ε) Ο Μάγερ αναμασάει επίσης την άποψη των διοικητών ότι κι ο ΕΛΑΣ καταπιέζει επίσης τον πληθυσμό αποσπώντας του τρόφιμα, ζώα μεταγωγικά, εργασία και ανθρώπους. Υιοθετεί, δηλαδή, τη “βολική” θεωρία ότι ο ΕΛΑΣ είναι κάτι πέρα και έξω από τον λαό, ότι δεν προέρχεται απ' αυτόν, δεν τον εκφράζει, δεν είναι η ένοπλη αντίσταση του λαού, κάτι οργανικά προερχόμενο απ' αυτόν. Ο λαός αντιμετωπίζεται ως “πληθυσμός”, ως άχρωμη μάζα, χωρίς άποψη για το ζήτημα της κατοχής και της ελευθερίας του, χωρίς λόγο για το καθεστώς υπό το οποίο θα δουλεύει και θα ζει. Απλώς δουλεύει και ζει!

στ) Ωστόσο, παραδέχεται ότι ο ΕΛΑΣ δεν υφίσταται ζημιές από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και ότι το πολεμικό τους αποτέλεσμα είναι ασήμαντο. Ακόμη περισσότερο, φτάνει να θεωρεί ότι ο ΕΛΑΣ ενδυναμώνεται, ωθώντας τον πληθυσμό να πάει μαζί του, πράγμα που δεν θα έκανε αν τα αντίποινα δεν ήταν τόσο σκληρά. Υποκείμενο, δηλαδή, της αντίστασης δεν είναι ο λαός και η ανάγκη του για ελευθερία αλλά η δράση των κατακτητών στην αρνητική της μορφή! Είναι από τα πιο ύπουλα σημεία της σκέψης του Μάγερ, κάτι σαν τις καμουφλαρισμένες νάρκες που άφηναν πίσω τους για να προκαλούν το κακό ακόμη κι όταν δεν μπορούν εκείνοι να παρίστανται! Ο Μάγερ δεν είναι σε θέση να αμφισβητήσει άμεσα μια σειρά πράγματα. Γι' αυτό υπονομεύει το νόημά τους με πονηρό και ύπουλο τρόπο.

Δ. Για τα ίδια τα γεγονότα των Καλαβρύτων

α) Οι Αντάρτες κρατούν αιχμαλώτους, περισσότερους από 70 Γερμανούς, σχεδόν δύο μήνες. Συζητούν συστηματικά την ανταλλαγή τους. Δεν τους σκοτώνουν παρά μόνο όταν οι εκκαθαριστικές που εκδηλώνονται από όλες τις κατευθύνσεις, τούς απειλούν με εγκλωβισμό. Τούς εκτελούν για να μπορέσουν να βγουν από τον κλοιό. Σημειώνουμε ότι η περικύκλωση και η κατά μέτωπον σύγκρουση είναι ο πάγιος αντικειμενικός σκοπός των γερμανικών επιχειρήσεων. Και όπως λέει η στρατηγική του πολέμου, εκείνο που συμφέρει τον εχθρό σου πρέπει να αποφεύγεις να το πράξεις εσύ για λογαριασμό του. Οι Αντάρτες έπρεπε να βγουν έξω από τον κλοιό και να διαφυλάξουν τις δυνάμεις τους! Θα ήταν διαφορετική η στρατηγική τους αν είχαν τα μέσα να υπερασπιστούν το οροπέδιο. Τα ζήτησαν από τους Άγγλους αλλά δεν τους τα έδωσαν. Το ότι θα υπερασπιζόντουσαν το οροπέδιο το συμπεραίνουμε και από τις ίδιες τους τις διαθέσεις που εκφράστηκαν με το αίτημα προς τους Άγγλους αλλά και από την ανάλογη περίπτωση των Δερβενοχωρίων, όπου, με την τριήμερη μάχη στις 16, 17 & 18 Οκτωβρίου 1943, αναχαίτισαν τις επιθέσεις των Γερμανών και όταν υποχώρησαν, πάλι ελλείψει εφοδίων, υποχώρησαν οριακά και χωρίς να επιτρέψουν στους Γερμανούς να εδραιώσουν την κατοχή του οροπεδίου.

β) Οι Αντάρτες περιέθαλψαν και νοσήλευσαν τους τραυματίες Γερμανούς. Η εκτέλεσή τους δεν ήταν διαταγή αλλά προσωπική εκδικητική ενέργεια για τον απαγχονισμό του μαθητή Παυλόπουλου στην προηγούμενη επιδρομή.

γ) Οι Γερμανοί έχουν πολύ καλή πληροφόρηση για το τι συμβαίνει στο οροπέδιο και μέσα στα Καλάβρυτα.

δ) Παρ' όλη αυτή την πληροφόρηση, την ιδιαίτερη σχέση του Λε Σουίρ με την Ελλάδα και τους αγώνες της για εθνική ανεξαρτησία, ο Μάγερ απορρίπτει την κατάθεση του Δημάρχου των Καλαβρύτων Τάκη Σπηλιόπουλου στη δίκη της Νυρεμβέργης, και, μάλιστα, χωρίς ουσιαστικά επιχειρήματα. Η άποψη Σπηλιόπουλου λέει ότι, η καταστροφή και η μαζική εκτέλεση οφείλεται και στην ιστορία της περιοχής, τον ιδιαίτερο ρόλο των Καλαβρύτων στην Επανάσταση του '21, στον αγώνα για την ελευθερία της Ελλάδας. 
Είναι κι αυτή μια ακόμη “νάρκη” του Μάγερ για να ελαφρυνθεί η θέση των δημίων, και σε βάθος χρόνου αλλά και σε ενδεχόμενες περαιτέρω νομικές περιπλοκές, αποζημιώσεις κλπ. Κανένας σοβαρός άνθρωπος, φαντάζομαι και ο ίδιος, δεν μπορεί να θεωρήσει ότι οι Γερμανοί διοικητές έδρασαν “αποστασιοποιημένοι” από το ένδοξο παρελθόν της περιοχής, ότι δεν έλαβαν υπόψη τους τις παραδόσεις αυτές, ως ένα επιπλέον στοιχείο της μαχητικότητας και της ανθεκτικότητας του αντιπάλου. Ότι δεν εφήρμοσαν όλα αυτά τα αποτρόπαια αντίποινα ακριβώς για να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα μιας πόλεως που αντλεί την ύπαρξή της ακριβώς απ' αυτούς “τους θεούς και τους ήρωες” των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων.

ε) Ο Μάγερ ψάχνει μανιωδώς να βρει ποιος έδωσε την εντολή της εκτέλεσης των Γερμανών αιχμαλώτων. Έπρεπε να κάνει το αντίθετο. Να ψάχνει ποιος τους κρατούσε ζωντανούς παρά τη σαφή διαταγή της ηγεσίας. Και του ίδιου του Σιάντου, όπως επαναλαμβάνει ο Ορέστης. Οι Γερμανοί έπρεπε να εκτελούνται όλοι. Από τους Ιταλούς μόνο οι αξιωματικοί και οι φασίστες. Το ότι ο Μάγερ ψάχνει τον έναν, σημαίνει ότι κάτι έχει στο μυαλό του. Ας το βρουν οι νεώτεροι και οι νομομαθείς του διεθνούς δικαίου. Θεωρώ αδύνατον να μη έχει υπόψη του την πάγια διαταγή.

στ) Ταυτόχρονα με την έρευνα του ποιος έδωσε τη διαταγή διεξαγάγει και μια ανάστροφη επιχείρηση στην άλλη πλευρά. Προσπαθεί να αποδείξει ότι ο “Τέννερ” των μαρτυριών είναι ο δεκανέας μεταφραστής Ντένερτ. Γιατί όμως ο Μάγερ εκδηλώνει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για το πρόσωπο αυτό; Και ενώ δείχνει τέτοια εξαντλητικότητα για το θέμα, του “ξεφεύγει” το προφανές ενδεχόμενο να μην είναι ο Τέννερ ο Ντένερτ αλλά να είναι ένας αξιωματικός με ψευδώνυμο, αφού οι Γερμανοί πάντα είχαν στον μυαλό τους το διεθνές δίκαιο και τότε, Δεκέμβρης 1943, θα πρέπει να είχαν αρχίσει να υποπτεύονταν ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πλέον εναντίον τους. Ακόμη μια νάρκη του Μάγερ που αποκτά μεγαλύτερη νομική ισχύ όσο πιο “άψογη” εμφανίζεται η έρευνά του.

ζ) Άκρως ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σε σχέση με το διεθνές δίκαιο, αποκτά η θέση των Αμερικανών στη δίκη της Νυρεμβέργης. Στην περιβόητη «υπόθεση VII», ακριβώς επειδή κι εκείνοι είναι κατακτητές από φύση, κάνουν αβάντα και αποδέχονται την “λογική” των αντιποίνων σε κατακτημένο έδαφος.

Εκεί γίνεται ο εξής λόγος από τον Φρανκ Μάγερ, επικαλούμενος τις διαπιστώσεις των κατηγόρων Αμερικανών ως ενισχυτικό επιχείρημα των Γερμανών για την κατάσταση στην Ελλάδα, στην Πελοπόννησο και στα Καλάβρυτα:

«στο μεγαλύτερο μέρος τους οι ανταρτικές ομάδες [...]» είχαν παραβεί «τους κανόνες του πολέμου, που θα τους προσέφεραν το δικαίωμα να θεωρηθούν σύμφωνα με τον νόμο εμπόλεμες». Αυτές οι «ανταρτικές ομάδες, αποτελούμενες από μέλη του πληθυσμού», αναφέρθηκε στο κείμενο των κατηγόρων, μετακινούνταν από περιοχή σε περιοχή προξενώντας σημαντικές ζημιές στις γραμμές συγκοινωνίας και μεταφορών. Οι Γερμανοί στρατιώτες έπεφταν συχνά «θύματα αιφνιδιαστικών επιθέσεων που πραγματοποιούνταν από τον εχθρό, τον οποίο δεν μπορούσαν να αναγκάσουν να πολεμήσει κατά μέτωπον. Μετά από μια αιφνίδια επίθεση, τα μέλη της συμμορίας συνήθιζαν να εξαφανίζονται γρήγορα ή να κρύβουν τον εξοπλισμό τους και να αναμειγνύονται με τον άμαχο πληθυσμό σαν να ήταν άκακοι πολίτες. Πυροβολισμοί εναντίον Γερμανών σε ενέδρες ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Αιχμάλωτοι Γερμανοί στρατιώτες βασανίζονταν και εκτελούνταν συχνά. Ο φυσικός περίγυρος για τη διεξαγωγή αυτής της μορφής πολέμου ήταν κατάλληλος και οι κάτοικοι ιδιαίτερα επιδέξιοι». Επιπλέον οι «συμμορίες» αυτές όπως διαπίστωσαν οι κατήγοροι, «δεν είχαν μια κοινή στολή. Φορούσαν πολιτικά, αν και χρησιμοποιούσαν και τμήματα γερμανικών, ιταλικών και σερβικών στολών[...]. Επίσης δεν έφεραν τα όπλα τους φανερά». [σελ. 650]

Όπως οι κατηγορούμενοι Γερμανοί, έτσι κι οι Αμερικανοί κατήγοροι παρακάμπτουν την υπαγωγή του ΕΛΑΣ  στο ΣΜΑ και το γεγονός ότι η δράση αυτών των "συμμοριών" εξασφάλισε οφέλη στους Συμμάχους και στους ίδιους τους Αμερικανούς. 

Είναι όμως 1947, ήδη μαίνεται ο Εμφύλιος στην Ελλάδα και ετοιμάζονται να αναλάβουν τον ρόλο των Άγγλων, αξιοποιώντας την πείρα των Γερμανών... Ο όρος "συμμορίτες" θα χρησιμοποιηθεί αυτούσιος... το ίδιο και το πνεύμα της Νυρεμβέργειας νομολογίας!