Χάρτης Στερεάς, Εύβοιας και βορείου Πελοποννήσου-1650

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Άλλος ένας χάρτης του 17ου αιώνα για την περιοχή της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου, με τεράστιο ενδιαφέρον κι άλλο τόσο τεράστια λάθη. 

Αν και θεωρεί τον εαυτό του "νέα και ακριβή περιγραφή" της...Αχαΐας δεν είναι τίποτα περισσότερο από αποτύπωση των ιστορικών τοπωνυμίων, πολλές φορές, σε τελείως λάθος μέρος.  Έτσι, πχ, τοποθετεί την Αταλάντη στην Εύβοια!

Τον παρουσιάζουμε χωρίς πολλά λόγια και, επειδή είναι εξαιρετικά ωραίος, με πολλές λεπτομέρειες.

Χάρτης Αττικής, Βοιωτίας, Μεγαρίδας, Κορινθίας, Φωκίδας, Λοκρίδας 1650

Ο τίτλος του χάρτη

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Οι χάρτες της εποχής αυτής είναι δύο ειδών. Εκείνοι που αναπαριστούν την πραγματικότητα των ελληνικών εδαφών και εκείνοι που αναπαριστούν την αντίληψη των "Ευρωπαίων" για την Ελλάδα, του Έλληνες, τον Μεγάλο Ελληνικό Πολιτισμό.  

Η πρώτη κατηγορία χαρτών είναι οι πλέον διαφωτιστικοί και είναι, φευ, οι λιγότεροι. 

Έναν δημοσιεύσαμε τις προηγούμενες ημέρες.

Η δεύτερη κατηγορία χαρτών είναι οι πλέον φωταδιστικοί και είναι οι περισσότεροι. Δεν πρόκειται για την απεικόνιση της Ελλάδας υπό κλίματα αλλά πρόκειται για την "Ευρωπαιϊκή" αντίληψη για την Ελλάδα, τους Έλληνες και τον Πολιτισμό τους, υπό κλίμακα και σε δύο διαστάσεις. Λείπει μονίμως η τρίτη και η διάσταση του ενεστώτος χρόνου. Οι Ευρωπαίοι ήθελαν να ξέρουν πού ήταν τα αρχαία. Πρόκειται για τους πρώτους "τουρίστες", με  τη μορφή "περιηγητών", πρακτόρων, φιλελλήνων κλπ. Όπως οι σημερινοί Άγγλοι θέλουν να ξέρουν πού είναι το "Φαληράκι" της Ρόδο και ο Λαγανάς της Ζακύνθου, τότε θέλανε να ξέρουν πού είναι η Θήβα, η Αθήνα και, γιατί όχι;, η Τανάγρα, η Ανθηδώνα και ο...τύμβος του Σαλγανέα. 

Γι' αυτό και πέρα από τα σωστά ή τα λάθη στην απεικόνιση του τοπίου, σπάνια θα βρει κανείς σύγχρονα με τον χαρτογράφο τοπωνύμια, ονόματα πόλεων, χωριών κλπ. Όλα είναι στην "αρχαία" του μετάφραση. Έτσι η Τανάγρα, το 1650 μΧ, απεικονίζεται σαν να είναι ζωντανή πολιτεία στη σμίξη δύο ποταμών..του Ασωπού και του Θερμόδωνα, του δικού μας Λάρη! 

Πράγμα, βέβαια, που δε καθιστά το ταξίδι μας στους χρόνους αυτούς λιγότερο ενδιαφέρον και για τούτο και δημοσιεύουμε τον παρακάτω χάρτη.

Η νότια πλευρά της Στερεάς μαζί με του δυο κόλπους της, τον Κορινθιακό και τον Σαρωνικό

Λεπτομέρεια με την περιοχή της Ταναγραϊκής: Ενδιαφέρον είναι ότι δίπλα στον Ωρωπό αναφέρεται η "Γραία", η αρχαϊκή ονομασία της Τανάγρας. Πράγματι, ο Ωρωπός ανήκε τότε στην Γραία και ήταν ένα από τα επήνιά της. Το άλλο είναι το Δήλιον. 

          

Φωκίδα, Δαυλίδα, Θεσπιές, Αλίαρτος...

Λεπτομέρεια όπου μπορεί κανείς να "διακρίνει" τα "Μακρά τείχη" της Αθήνας

Λεπτομέρεια με τον Ισθμό της  Κορίνθου, την Ακροκόρινθο, τη Σαλαμίνα

Μια πολύ ωραία λεπτομέρεια με τη Λίμνη της Κωπαΐδας

Λεπτομέρεια με την υπογραφή του χαρτογράφου

Το Δράμισι σε αγγλικό χάρτη του 1560

Γιώργος Μιλτ.  Σαλεμής

Ο χάρτης είναι δημοσιευμένος στην τετράτομη ιστορία της Επανάστασης του 1821 του Δημήτρη Φωτιάδη και παριστάνει την Ελλάδα και μέρος της Ανατολίας. Είναι του 1560 και το φιλοτέχνησε ο Άγγλος χαρτογράφος Ράντολφ. 

Εξαιρετικό το ενδιαφέρον του, με κύριο στοιχείο το τι εννοούσαν τότε, τον 16ο αιώνα, οι Άγγλοι, αλλά και οι Ευρωπαίοι, (προφανώς ο Ράντολφ απευθύνεται σε όλους και απηχεί τις αντιλήψεις τους) Ελλάδα και τι περιελάμβανε αυτή.

Εμείς εδώ εστιάζουμε στην αναφορά στο Δράμισι, τη σημερινή Παραλία Αυλίδος, πράγμα που δείχνει ακόμη μια φορά την από αιώνες παρουσία των Αρβανιτών στα μέρη αυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε όλη την Ανατολική Στερεά Ελλάδα αναφέρεται σε τρία τοπωνύμια: τον Μαραθώνα, το Πόρτο Ράφτη και το Δράμισι! 

Σημείωση:Αυτά παθαίνουν όσοι νεωτερίζουν αστόχαστα. Δεν τους άρεσε το "Δράμισι", δεν ξέρανε και ιστορία, και το αλλάξανε. Από "Δράμισι", που κάτι σημαίνει αλλά και με το οποίο διανύουν αιώνες ιστορίας, πάνε στο άχρωμο και κοινότυπο "Παραλία". Αναγκαστικά και για να καταλάβει ο άλλος για ποια "Παραλία" πρόκειται προσθέσανε και το "Αυλίδος". Τώρα που βρίσκουμε το αληθινό όνομα του τόπου, το Δράμισι,  να αναφέρεται στα πέρατα του κόσμου, οι νεώτεροι δεν το καταλαβαίνουν και πρέπει να κάνουμε μετάφραση! Το ίδιο ισχύει και για το Μπράτσι, το Χλεμποτσάρι και όλα τα χωριά και τους τόπους που η νεώτερη ιστορία τους δεν έτυχε του σεβασμού των μεταπολεμικών τοπικών "αρχόντων".

Γενική άποψη του χάρτη

Λεπτομέρεια όπου εμφανίζεται το "Δράμισι"

Λεπτομέρεια με στοιχεία και υπομνήματα του χάρτη

Η επεξήγηση του βιβλίου για τον χάρτη

Λεπτομέρεια με την Κωνσταντινούπολη

Λεπτομέρεια με τα στοιχεία του χαρτογράφου

Ο τίτλος του χάρτη: "Η Ελλάδα και μέρος της Ανατολής"

Στερεά Ελλάδα & Εύβοια, Απογραφή Γεωργικής & Κτηνοτροφικής Παραγωγής, 1961