Ο Τηλέμαχος [ανθ/γος Νίκος Γιαννέτσος] για τη Μάχη της Πύλης

Ο διοικητής του 3ου λόχου (ΕΠΟΝίτικος) του 5ου Ανεξαρτήτου Τάγματος Παρνασσίδας περιγράφει τον εγκλωβισμό του γερμανικού λόχου στην Πύλη

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Κλείνουμε αυτό το τρίπτυχο αφιέρωμα στη Μάχη της Πύλης, μέσα απ' τις σελίδες του δίτομου βιβλίου του Γιώργου Γάτου, Η εθνική αντίσταση στη Φωκίδα, με την αφήγηση του Τηλέμαχου-Νίκου Γιαννέτσου για τον εγκλωβισμό και την εκμηδένιση του γερμανικού λόγου. 

Η αφήγηση αυτή είναι η πλέον σημαντική γιατί:

1. Ο Τηλέμαχος, με τον λόχο του, βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο που εκδηλώνεται η ενέργεια των Γερμανών και, ως εκ τούτου, σπεύδει πρώτος και κλείνει κυριολεκτικά τις Πόρτες μόλις πέφτουν οι πρώτες ντουφεκιές στην Πύλη. Αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα της δική του κίνησης κάνει ό,τι πρέπει για να σώσει την Πύλη και να αποτρέψει την υπερφαλάγγιση όλων των Αντάρτικων δυνάμεων στο οροπέδιο.

2. Διασαφηνίζεται έτσι ότι όταν οι Γερμανοί σπάνε τα μούτρα τους στα πρώτα σπίτια της Πύλης από τους εφεδρικούς του Στέφα Μαλιάτση, ξέρουν ότι πίσω τους βρίσκονται εμπειροπόλεμες ομάδες Ανταρτών και τους κόβουν τον δρόμο. Αυτό απ' τη μια τους αναγκάζει να πολεμήσουν με μεγαλύτερο πείσμα, αφού ξέρουν ότι η θέση τους γίνεται δραματική, απ΄ την άλλη όμως καθιστά όλη την επιχείρησή τους μάταιη και καταδικασμένη. 

3. Η αφήγηση του Τηλέμαχου, απ' όσες διαθέτουμε, είναι ουσιαστικά η αναφορά του για τη μάχη που παίρνει μέρος ως βασικός συντελεστής και άμεσα εμπλεκόμενος. Οι άλλες, του Ορέστη, του Βερμαίου, του Αλέξανδρου, του Νικηφόρου, του π. Χρυσόστομου Πέπα, είναι αφηγήσεις από ένα άλλο ψηλότερο επίπεδο, εκείνο της διεύθυνσης της μάχης. Ας μας επιτραπεί η παρατήρηση ότι, οι αφηγήσεις όλων για την πρώτη κρίσιμη μέρα της μάχης είναι ιδωμένες "μέσα από την Πύλη, κοιτάζοντας τις Πόρτες". Προφανώς λόγω του ηρωικού κατορθώματος των Πυλιωτών και την τραγική θυσία του Στέφα Μαλιάτση. Η αφήγηση του Τηλέμαχου είναι η μόνη που "κοιτάζει την Πύλη από τις Πόρτες"! Συμπληρώνει το τρισδιάστατο του πράγματος, λοιπόν, και ολοκληρώνει την εικόνα.

4. Ο Τηλέμαχος γράφει αρκετά αργότερα (1984) και αφ' ενός είναι ενήμερος για τις απόψεις των άλλων, αφ' ετέρου δε έχει υπόψη την άποψη των Γερμανών και τις μονάδες που παίρνουν μέρος.

5. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η αφήγηση της απαγκίστρωσης του 5ου τάγματος από το οροπέδιο Δερβενοχωρίων και η επιστροφή του στον Παρνασσό. Η εικόνα συμπληρώνεται και απ' αυτή την πλευρά μιας και ο Ορέστης μας έχει προϊδεάσει για το επικό αυτό κατόρθωμα (κλικ)

Η πολύ σημαντική αυτή λεζάντα της φωτογραφίας
μάς πληροφορεί για όλα τα πρόσωπα εκτός από το κεντρικό.
Ο καθήμενος αριστερά του Κορνηλάκη είναι
ο θρυλικός καπετάνιος του ΙΙ/34 τάγματος
Κρόνος- Κώστας Αντωνόπουλος

Γιώργος Γάτος, Η εθνική αντίσταση στη Φωκίδα, Εκδ Πεδίο, Τόμος Α' σελ 486-500