Άθλα επί Πατρόκλω

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Μια μάχη....τιτάνων, μαίνεται γύρω από την τέφρα του Φιδέλ Αλεχάνδρο Κάστρο Ρους! Ο Τζήμερος και ο Πορδοσάλτες, ο Λοβέρδος και ο Πάσχων Μανδραβέλης, ο Μπογδάνος και ο Τσεκούρας, η Σάρα, η Μάρα και το Κακό Συναπάντημα, όλοι μαζί, εξορμούν να μας...”εξηγήσουν τ' όνειρο” και να επανανοηματοδοτήσουν το Κουβανέζικο εγχείρημα αποδομώντας και “απομυθοποιώντας” τον Φιδέλ. Νομίζουν ότι, αν πάρουν τα όπλα του Αχιλλέα θα νικήσουν μια για πάντα το “κακό”, τον Σοσιαλισμό.

Οι σύντροφοι του Φιδέλ, όλοι όσοι εμπνεύστηκαν από το ακατάβλητο σθένος, εκείνου και της ομάδας των επαναστατών που ηγήθηκε του εγχειρήματος, όλοι όσοι ονειρεύτηκαν έναν καλύτερο κόσμο, μια κοινωνία όπου ΟΛΟΙ θα μαθαίνουν γράμματα, θα σπουδάζουν, θα εργάζονται και θα οικοδομούν το μέλλον των παιδιών τους σύμφωνα με τα δικά τους μυαλά κι όχι με τα συμφέροντα των αποικιοκρατών και ιμπεριαλιστών που ελέγχουν το σύνολο σχεδόν του παγκόσμιου πλούτου, ΌΛΟΙ εκείνοι, προαμύνονται λυσσαλαία του νεκρού ήρωα. Νομίζουν ότι, αν χάσουν τα όπλα του Αχιλλέα το σοσιαλιστικό τους όραμα θα υποστεί μιαν ακόμη ήττα.

Φόρεσε τα όπλα του, τα πρώτα όπλα του Αχιλλέα, ο αδερφικός του φίλος και μπήκε στη μάχη σαν την θύελλα. Κι αφού έσωσε τα πλοία των Αχαιών και κυνήγησε τους Τρώες μέχρι τα τείχη τους, μετά από θεϊκή παρέμβαση του Έλληνα(!) θεού του φωτός(ω λαλά!), του Απόλλωνα, και μετά από ένα πρώτο πισώπλατο χτύπημα και ένα δεύτερο από τον...αντιήρωα Έκτορα, ο Πάτροκλος, που όλοι νόμιζαν πως είναι ο Αχιλλέας, πέφτει νεκρός!

Οι Τρώες χύμηξαν να πάρουν τα όπλα του καθώς νόμιζαν ότι εκείνα είναι που του δίνουν το...συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως θα έλεγε ο κάθε μέσος φιλελές της σήμερον. Μετά από σκληρή μάχη και νέο λουτρό αίματος, γύρω από έναν νεκρό αυτή τη φορά, -τελείως “αντιπαραγωγικό”, αν κάνει κανείς στα γρήγορα μιαν ανάλυση “κόστους-οφέλους”- τα όπλα περιέρχονται στα χέρια των εχθρών αλλά το σώμα, που ήταν όχι μόνο το μεγαλύτερο αλλά και το ιερό διακύβευμα, μένει στα χέρια των συντρόφων. Εκείνοι θα το φέρουν στα πλοία, στον Αχιλλέα, για να τιμήσουν τον ηρωικό νεκρό κατά πως του πρέπει. Επειδή όμως προείχε μια άλλη δουλειά πρώτα, η τιμωρία του Έκτορα, η Θέτις φρόντισε για τη διατήρηση του νεκρού σώματος ως την ώρα της καύσης.

Η καύση και η απόδοση τιμών στον ήρωα δεν μπορούσε, κατά τα μυαλά του Αχιλλέα, να λάβει χώρα όσο ο Έκτορας ήταν ζωντανός. Κι όταν τον σκότωσε, με την αξία του και χωρίς θεϊκή παρέμβαση, και αφού τον...διέσυρε σε όλο το μήκος των τειχών της Τροίας, μόνο τότε, έστησε την νεκρική πυρά και άρχισε τις σχετικές προετοιμασίες. Πρώτα έκοψε τα μαλλιά του και τ' απίθωσε στα χέρια του νεκρού, τάμα που είχε κάνει στον Σπερχειό, όταν με το καλό γυρνούσε στην Πατρίδα....

Κι εκεί μοιρολογώντας θα ΄μεναν ως να βουτήξει ο γήλιος,

αν ο Αχιλλέας στον Αγαμέμνονα σιμάθε δέ μιλούσε:

« Εσένα, γιε του Ατρέα, τι Αργίτικο το ασκέρι πάνω απ᾿ όλους

πιο πρόθυμα γρικά᾿ το κλάμα τους καιρός να σταματήσει.

Απ᾿ την πυρά να φύγουν πρόσταξε και να γνοιαστούν το γιόμα,

καί τούτα εμείς θα τα φροντίσουμε, που το νεκρό αγαπούμε

πιότερο απ᾿ όλους μ᾿ ας καθίσουνε μαζί μας κι οι ρηγάδες.»

Κι ο πρωταφέντης Αγαμέμνονας, το λόγο του γρικώντας,

γοργά σκορπάει στα καλοζύγιάστα. καράβια όλο τ᾿ ασκέρι.

Κι όσοι είχανε την έγνοια απόμειναν και σώριαζαν τα ξύλα.

Πυρά, μάκρος καί φάρδος, σήκωσαν ως εκατό ποδάρια·

και βαλαν το νεκρό κατάκορφα με πικραμένα σπλάχνα.

Στεφανοκέρατα, στριφτόζαλα πλήθος έγδερναν βόδια,

κι αρνιά παχιά, κι ως τα συγύρισαν μπρος στην πυρά, τους παίρνει

το πάχος ο Αχιλλέας ο αντρόψυχος, και το νεκρό σκεπάζει 

κεφάλι ως πόδια, και τρογύρα του στοιβάζει τα κορμιά τους.

Σταμνιά γεμάτα μέλι κι άλειμμα στοιβάζει ακόμα δίπλα

στο νεκροκρέβατό του, κι έριξε μες στην πυρά με βιάση

τέσσερα αλόγατα αψηλόλαιμα, βαριά θρηνολογώντας.

Κι από τα εννιά σκυλιά που εθρέφουνταν στου ρήγα το τραπέζι

παίρνει διαλέγει δυο, κι ως τα 'σφάξε, μες στην πυρά τα ρίχνει,

μαζί τα δώδεκα αρχοντόπουλα των Τρωών των αντρειωμένων,

σφαγμένα απ᾿ το χαλκό του, κι έβραζαν τα φρένα του απ᾿ το φόνο.

Κι ως έβαλε φωτιά ακατάλυτη στα ξύλα να φουντώσουν,

σέρνει φωνή κι ανακαλέστηκε τον γκαρδιακό του ακράνη: 

«Γεια και χαρά σου πάντα, Πάτροκλε, κι ας βρίσκεσαι στον Άδη!

Να που τελεύουν όσα σου 'ταξα πιο πριν των Τρωών των γαύρων

δώδεκα γιοί, τρανά αρχοντόπουλα, σε συντροφεύουν τώρα,

κι όλα τα τρώει η φωτιά· τον Έχτορα, το γιο του Πρίαμου, μόνο

δε θα τον φάει η φωτιά· τον φύλαξα για να τον φαν οι σκύλοι!»

(Ιλιάς, ραψωδία Ψ, μετάφραση Κακριδή-Καζαντζάκη)

Πάνω στη θράκα και τις στάχτες της νεκρικής πυράς, κι αφού φύλαξαν τα λείψανα του Πατρόκλου στην τεφροδόχο όπου θα αναμείνουν κι εκείνα του Αχιλλέα όταν κι εκείνου έρθει η σειρά ωσονούπο, ο γυιος του Πηλέα διοργανώνει αγώνες με οκτώ αγωνίσματα και αθλοθετεί πλούσια δώρα όχι μόνο για τους νικητές αλλά και για όλους τους συμμετέχοντες...Αυτά είναι τα “άθλα επί Πατρόκλω”!

Καθώς κλείνει, δηλαδή, ο κύκλος των μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων του 20ου αιώνα, ακριβώς εκατό χρόνια μετά, ένας νέος γύρος αγώνων μας καλεί και ένα νέο πεδίο δόξης λαμπρό μας περιμένει. Τα “άθλα” είναι πολύτιμα και θα απομενηθούν σε όλους όσους πάρουν μέρος.

Όσο για τα όπλα του Αχιλλέα; Τα πρώτα όπλα, για την ακρίβεια, τα πήραν οι Τρώες. Ωστόσο τούτο δεν τους έσωσε από το κακό. Ούτε ο Έκτορας γλύτωσε απ' του αντροφονιά τα χέρια ούτε η Τροία από των “Δαναών τα δώρα”. Ο Αχιλλέας δεν μπορούσε, φυσικά, να μείνει ξαρμάτωτος. Ο Ήφαιστος, κούτσα κούτσα, έσπευσε να του φτιάξει καινούργια, καλύτερα και λαμπρότερα απ' τα πρώτα. Ιδιαίτερα φρόντισε την ασπίδα του. Κι εκεί ιστόρησε τις “οδηγίες” για έναν καινούργιο κόσμο.

Τα όπλα αυτά, όταν ήρθε η ώρα, πέρασαν στα χέρια του Οδυσσέα. Όχι του Αίαντα. Έτσι αποφάσισαν οι Αχαιοί και δημοκρατικότατα ψήφισαν επί τούτου. Όχι η δύναμη του Αίαντα αλλά η πολυμήχανη μήτις του Οδυσσέα, έπρεπε να φέρει τα ένδοξα άρματα! Εκεί θα είχαν την μέγιστη αποτελεσματικότητα!

Ό,τι πολύτιμο και ό,τι ιερό υπάρχει στη θυσία τόσων ηρώων, στον αγώνα τόσων εκατομμυρίων ανθρώπων για να “δουν θεού πρόσωπο”, βρίσκεται μέσα στις...τεφροδόχους...

«τα πιο μεγάλα μας τα κατορθώματα

μεσ' τις πέτρες και τα χώματα»

Κι αυτά τα χώματα, ως γνωστόν, δεν μπορεί να μας τα πάρει κανείς!

Αν μας άφησαν, οι θεοί και οι ηρωές,  μια κάποια “κληρονομιά”, εκείνη δεν είναι τα άρματά τους αλλά η δυνατότητα να φτιάξουμε τα δικά μας, πολύ καλύτερα από τα δικά τους, και να τα χειριστούμε πιο επιδέξια από εκείνους.

Όταν οι άλλοι έκαναν απεργίες και διαδηλώσεις, οι επαναστάτες του 20ου αιώνα, σφυρηλατώντας τα δικά τους άρματα, έκαναν ένοπλο αγώνα και αντάρτικο, για να περάσουν μετά, όπου πήραν την εξουσία στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, δίνοντας κι εκεί τον υπέρ πάντων αγώνα.

Οι επαναστάτες του 21ου αιώνα, σφυρηλατώντας με τη σειρά τους τα δικά τους όπλα, πρέπει να περάσουν σε νέες και ανώτερες μορφές πάλης που να αντιστοιχούν και να προσομοιάζουν τόσο στον πόλεμο που διεξάγεται σε βάρος των λαών, όσο και στους στόχους, στα “άθλα”, στα έπαθλα που είναι ήδη αθλοθετημένα.

Ο μεν πόλεμος είναι οικονομικός, τουλάχιστον προς το παρόν. Κανείς δεν ξέρει πόσο θα εξακολουθήσει να είναι μόνο οικονομικός. Όσο είναι μόνο οικονομικός αλλά και για να είναι νικηφόρος όποιος άλλος πόλεμος ενσκήψει, εμείς με οικονομικά όπλα πρέπει να πολεμήσουμε. Τέτοια όπλα είναι η από τα κάτω παραγωγική ανασυγκρότηση της πατρίδας με όρους λαϊκού κινήματος.

Όπως η συγκομιδή του ζαχαροκάλαμου και του καφέ αναδείχθηκαν σε ύψιστο καθήκον της Κουβανέζικης και Νικαραγουανής επανάστασης, έτσι και τώρα η παραγωγή τροφίμων αναδεικνύεται σε βασικό όπλο των νέων αγώνων. Και όπως οι επαναστάσεις όπου στέριωσαν το οφείλουν στον εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα τους (Κούβα, ΒιετΝαμ κοκ), έτσι και πολύ περισσότερο, όσοι λαοί σήμερα σωθούν θα σωθούν με επαναστάσεις στην παραγωγή.

Επαναστάσεις, ήγουν, κινήσεις τεράστιων “μαζών”, που θα δεν θα περιμένουν το Σύστημα να τους δώσει δουλειά αλλά θα δίνουν μόνοι τους στον εαυτό τους και τους συντρόφους, όπως σε άλλες εποχές έπαιρναν τα όπλα από τους εχθρούς τους και τα έστρεφαν εναντίον τους.

Τεράστιες κινήσεις “μαζών” που θα αυτοδιοικούνται και θα αυτοοργανώνονται, τουλάχιστον στην πρώτη φάση, όχι γύρω από την εξουσία προκειμένου εκείνη η εξουσία να οργανώσει την παραγωγή αλλά γύρω από την παραγωγή που σταδιακά θα εκκαμινεύει μιαν άλλου τύπου “εξουσία”, η οποία θα συντρέχει και θα διευκολύνει την παραγωγή.

Μιαν “εξουσία” που δεν θα στηρίζεται, σε εθνικό επίπεδο, στη δυναμοκεντρική λύση των αντιθέσεων αλλά στην αντι-δυναμοκεντρική διευθέτησή τους και θα στρέφει όλη τη δύναμη κι όλο το σθένος της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού προς τους αληθινούς εχθρούς του που βρίσκονται εκτός των συνόρων και είναι οι διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που δρουν ανεξέλεγκτες όχι γιατί δεν γνωρίζουν το διεθνές δίκαιο αλλά γιατί είναι τόσο ισχυρές που μπορούν να το αγνοούν και να το ποδοπατούν.

1η Δεκέμβρη 2016