Κατάλογος των πεσόντων στην πολιορκία της Ακρόπολης των Αθηνών από τον Κιουταχή (Ιούλιος 1826 - Μάιος 1827)

482 πεσόντες [472 Έλληνες & 10 Φιλέλληνες] 

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

Όπως έχουμε πει σε προηγούμενη σχετική ανάρτηση, ο Κιουταχής πολιόρκησε την Ακρόπολη των Αθηνών μετά την άλωση του Μεσολογγίου.

Η πολιορκία διήρκεσε από το τέλος Ιουλίου 1826 έως τα τέλη του Μαΐου 1827.

Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, στις 6, ο Διονύσιος Σουρμελής εκφωνεί λόγο στο μνημόσυνο των πεσόντων της Ακρόπολης.

Αφού κατονομάζει τους καπεταναίους, υπό τις οδηγίες των οποίων υπηρέτησαν οι νεκροί, -προφανώς για να τους προσδώσει τη δέουσα τιμή εφόσον ήταν παλληκάρια εκείνων των γενναίων καπεταναίων- αναφέρεται ονομαστικά στον καθένα, εν είδη προσκλητηρίου. 

Παραθέτει το μικρό όνομα, το επίθετο όπου υπάρχει και τον τόπο καταγωγής αντί του επιθέτου όπου αυτό δεν υπάρχει. Δίπλα σημειώνει την ηλικιακή κατάσταση ή το επάγγελμα, προφανώς γιατί το αν είναι νέος ή άνδρας ή ιερέας είχε τότε την ιδιαίτερη σημασία του αλλά και συμπλήρωνε κάπως τα έτσι κι αλλιώς ελλιπή στοιχεία των αποθανόντων. 

Ο Σουρμελής διακρίνει τους "Αθηναίους" από τους "μη Αθηναίους". Στους δεύτερους κατατάσσει και τους φιλέλληνες.

Η διάκριση αυτή, όπως φαίνεται, σημαίνει τον τρόπο στρατολόγησης και συντήρησης των στρατιωτικών τμημάτων και όχι την καταγωγή αυτήν καθ' εαυτήν. Παρόμοια διάκριση γίνεται και για τους οπλαρχηγούς. 

Μετά την παράθεση των ονομάτων όσων αγωνιστών μπορούσαμε να εξακριβώσουμε την καταγωγή από τα χωριά της νότιας Βοιωτίας, κρίνουμε απαραίτητο να παραθέσουμε ολόκληρο τον κατάλογο του Δ. Σουρμελή, για να μπορούν οι αναγνώστες και οι ερευνητές της ιστορίας της περιοχής να ανιχνεύσουν τα ίχνη των προγόνων τους. 

Ο κατάλογος είναι μακρύς και η εξακρίβωση, όπως και η κατάταξη σε κατηγορίες, των αγωνιστών αυτών ξεπερνάει τις γνώσεις και τις δυνατότητες ενός ανθρώπου. Πολύ περισσότερο που πολλοί απ' τους πεσόντες προέρχονται από όλη την Ελλάδα, ενώ πολύ σημαντική είναι η παρουσία των Σαλωνιτών.  

 

Δημοκρατία για γενναίους ή δημοκρατία για τυχαίους;

Βόλτα στην Ακρόπολη (Ιούνης 2004)

Όμορφη μέρα!

Καφές στην “Κλεψύδρα”.

9.30 πμ.

Εφημερίδα...Λίγη πολιτική και μετά όμορφα πράγματα.

Νοητή βόλτα στον Κόσμο.

Η Αφροδίτη θα περάσει μπρος απ' τον ήλιο. Οι Ανθρωπιστικές σπουδές.

Η απόβαση στη Νορμανδία. Μια ανθολόγηση του Καβάφη.

Καλές 11.30 πμ.

Πάμε μια βόλτα στην Ακρόπολη; Την πεθύμησα.

Έχω καμιά εικοσαριά μέρες να τη δω.

Ανέβηκα της σκάλες μπροστά στο Πρώτο Πανεπιστήμιο.

Στάθηκα κάτω ακριβώς από το βόρειο τείχος.

Λίγο πριν την πόρτα του Αγίου των Αναφαίων.

Της Πλάκας "το δροσάτο αγέρι"!

Έχει μια πνοή αυτή η συνοικία. Πάντα φυσάει, ακόμα και στις πιο ζεστές μέρες, ένα απαλό, δροσερό αεράκι. Με πήρε αγκαζέ και περπάτησε μαζί μου ως τον Άρειο Πάγο.

Κόσμος εκεί, κοίταζε τον ρήτορα. Δεν άκουγε! Η φωνή του Παύλου χάνονταν μέσα στην αντάρα των “κλικ” των φωτογραφικών μηχανών...και στην αντάρα των μηχανών της πόλης που δυνάμωνε.

Αχνογελούσα μόνος μου, μια στα στιχάκια που αυθόρμητα μου ήρθαν στο μυαλό

και μια στα πλουμιστά μπεντένια.

Χαιρέτησα τα παιδιά. Μαθητές γυμνασίου, τον Μανώλη και τον Λάκη.

Το χαβά τους αυτοί, να σκαρφαλώνουν επάνω. Είναι εκεί κάθε φορά που περνάω. Μα πρωί, μα βράδυ.

Έκανα delete στα λεφούσια των τουριστών.

Πυροβόλησα και σκότωσα, επί τόπου, τον έγκαυλο μοτοσυκλετιστή με την μπλέ ελεκτρίκ εντούρο. Έριξα μια χειροβομβίδα στο "τζιπάκι"που ανέβαινε  από την ταβέρνα, τον "Διόνυσο", φουλ.

(Ήταν του ιδίου χρώματος με την μηχανή-θα ανήκουν φαίνεται στο ίδιο μηχανοκίνητο τάγμα των κατακτητών).

Χαιρέτησα το αεράκι και κατηφόρισα.

Η αναστύλωση του ναού της Νίκης τελειώνει. Κουράγιο. Venseremos.

Επί της Διονυσίου Αρεοπαγείτου και απέναντι από την είσοδο του Ηρωδείου, στροφή κεφαλής αριστερά. Η φανταχτερά όμορφη γυναίκα, στα δεξιά μου, παραξενεύτηκε από την απότομη στροφή της κεφαλής. Αλλιώς την είχαν συνηθίσει. Η ματαίωση έσπειρε κακεντρεχείς σκέψεις για τον ανδρισμό μου. Δεν είχα χρόνο όμως. Είχε ήδη "πέσει" η εικόνα της χιονισμένης Ακρόπολης. Όπως ήταν πρωί-πρωί, μία μέρα και μοναδική, τον περασμένο χειμώνα (2003-2004). Με τον βαρύ χιονιά για φόντο. Με τους θρυγκούς και τα αετώματα χιονισμένα. Τις ιερές ελιές, στους πρόποδες, βαρυχιονισμένες μάνες, εγκυμονούν, μετά από χρόνια, το στερνοπούλι τους.

Άλλαζα τις εικόνες κατά βούλησιν. Μια χιόνι-μια ήλιος.

"Τα πλατάνια τα γερά", εφ' ενός ζυγού παρ-ουσίαζαν όπλα. Ενδεχομένως και να συν-ουσίαζαν...όπλα. Ένα συνωμοτικό, αδιόρατο νεύμα, ανανέωσε την στρατηγική μας συμμαχία.

Βάλθηκα να δοκιμάζω προθέσεις στη θαλάμη της “ουσίας”.... Παρ-ουσία...συν-ουσία...εξ-ουσία...Ταίριαζαν όλες! Τελικά είναι ζήτημα προθέσεων. Καλών και κακών. Μόνο στην πολιτική δεν έχουν αξία, οι προ-θέσεις, αλλά οι θέσεις...και οι πράξεις.

Για να μη κινήσω υποψίες, γύρισα πάλι προς την Ακρόπολη. Κι ας ήθελα να τα καμαρώσω κι άλλο. Και τα νεαρά πλατανάκια, τη νέα γενιά των μαχητών. Τα μύρισα μόνο.

Στις "Δυο Κολώνες", ο Μακρυγιάννης αγνάντευε. Με το' να χέρι ακουμπισμένο στη μια κολόνα και το άλλο στα μεριά του. Το έχει αντέτι, επιθεωρούσε την άμυνα του σερπετζέ. Απέναντι ακριβώς, στη Διονυσίου Αρεοπαγείτου, καθισμένος σταυροπόδι, ένας Πέρσης έπαιζε σαντούρι. Θα είναι, σκέφτηκα, κάποιος από τους στρατιώτες του Ξέρξη. Θα βαρέθηκε να γυρίσει πίσω. Η μουσική του με συνεπήρε, με συγκίνησε.

Παρακάτω, άλλος Μακρυγιάννης,πέτρινος. Κοίταγε πέρα, κατά τον Ανάλατο.

Με την πάλλα μόλις ν' αγγίζει το χώμα. Ένα ματσάκι αγριολούλουδα ήταν αφημένα στα πόδια του. Θαύμασα την αποκοτιά του ανθρώπου. Να βάζεις  σήμερα λουλούδια στ' αγάλματα θέλει πολύ θάρρος και ανεμυαλιά. Ομολόγησα έντρομος ότι, εγώ δεν θα το τολμούσα. Αν είχα κάποιον να φυλάει τσίλιες, ίσως.

Χώθηκα στον πολύ κόσμο της Αδριανού, για να κρυφτώ από την ατιμωτική σκέψη. Μετά από δυο στενά, κρύφτηκα στη σπηλιά μου. Είχα κι εγώ τότε μία εκεί, κοντά στου Μπάρμα-Γιάννη. Και τώρα έχω...Πάντα χρειάζεται, η σπηλιά, στην εποχή των Παγετώνων. Ο Θουκυδίδης με χτύπησε ελαφρά στον ώμο.

«Αγάπα το κελί σου. Τρώγε όλο το φαΐ σου. Κάνε τη γυμναστική σου. Διάβαζε πολύ!»...έγραφε το σημείωμα στον πίνακα υπενθυμίσεων....Του Σταυρού, “π' αγιάζουν οι παπάδες”, μια χαρά συν-εννοήθηκαν, ο Νίκος με τον παπά, παρά τις δοξασίες περί του αντιθέτου.

Έβαλα το cd να παίζει. Αυτός ο Πέρσης παίζει σαντούρι όπως παίζει πιάνο ο Λιστ!

Δεν άντεξα την πίεση και ομολόγησα...άρχισα να χτυπάω τα πλήκτρα του υπολογιστή, στον ίδιο ρυθμό μ' ανυπολόγιστα....

Ο "Ηριδανός" και η επανάσταση για την απελευθέρωσή του

Έγραψα τον "Ηριδανό"     29 Απριλίου 2004. Τότε έμενα για ένα φεγγάρι σε ένα μικρό διαμερισματάκι στην Πλάκα, απέναντι από το κτήριο του ΜΙΕΤ, οδός Θουκυδίδου. Τακτοποίησα τις....διαδικτυακές δουλειές μου το πρωί και κάποια στιγμή κίνησα να πάω στον "ηλεκτρικό", στο Μοναστηράκι. Έκανα δυο φορές την ημέρα αυτή τη διαδρομή και την απολάμβανα ιδιαίτερα. Εκείνο το πρωί τα πάντα όλα έλαμπαν, προεξάρχουσας της Ακρόπολης. Τα ράδια των εμπόρων στην Αδριανού, στην Άρεως, στην Πανδρόσου, σαν να είχανε πάρει γραμμή, παίζανε Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ήταν η εποχή της Μαργαρίτας Μυτιληναίου και των Εννέα Μουσών της. Το τρανζιστοράκι έπρεπε να παίζει συνεχώς, έστω και χαμηλοφώνως, για να παρακολουθώ ζωντανά τη μουσική σκυταλοδρομία που διεξήγετο κάθε μέρα. Έφτασα στον "ηλεκτρικό" και κατέβηκα στην πλευρά προς Ομόνοια για να πάω προς τον...Πειραιά. Ο σταθμός ήταν υπό ανακατασκευή λόγω των Ολυμπιακών και έπρεπε να πάει κανείς στην Ομόνοια και να αντιστρέψει. Χαζεύοντας τα έργα και την αθλιότητα που επικρατούσε πριν απ' αυτά και κατά τη διάρκεια αυτών, θαύμαζα το νερένιο πλούτο που ξεπήδαγε ασυγκράτητος από την Αττική γη! Αντλίες δούλευαν μουλοχτά και ακατάπαυστα για να εκτρέψουν το ποτάμι από την αρχαία του κοίτη, σιδερένια τέρατα μούγκριζαν στη ράχη του και πηγαινοέρχονταν στη σπηλιά, αφήνοντας όλο και λιγότερο χώρο στο νόμιμο κάτοικο. Ήταν εκείνο τον χειμώνα που είχε χιονίσει μέχρι την Ακρόπολη και τα κράκουλα στα κεραμίδια της Πλάκας είχα φτάσει το ένα μέτρο. Καίτοι τότε, ο Ηριδανός και τα αρχαία έργα του δεν είχαν αποκαλυφθεί και δεν είχαν γίνει επισκέψιμα, είχαν αρχίσει οι πρώτες αναφορές. Στην Πλάκα βέβαια είναι γνωστές λίγο-πολύ οι υπόγειες "δραστηριότητες" του ποταμού, είτε τον βλέπει κανείς ιδίοις όμμασι είτε τον ακούει από θρύλους..."στο υπόγειο της Ταβέρνας του Ψαρά υπάρχει πηγή του Ηριδανού", και άλλα τέτοια. Τότε ήταν που άρχισαν όλα να ρέουν εμμέτρως. Πρόσφατη δωρεά αυτή, δεν είχε κλείσει χρόνο. Διαπίστωσα ότι με "καταλάμβανε" όταν έβλεπα κάτι πολύ όμορφο και δεν έφευγε αν δεν έβρισκα τον τρόπο να ασχοληθώ μαζί του. "Έμπνευση" το λένε, λέει. "Του κάλλους η νεύση" το λέω εγώ. Βάλθηκα να σκαρώνω στίχους στο μυαλό μου, μέσα στο βαγόνι. Στίχους και στροφές που έρχονταν σχεδόν έτοιμες και ολόκληρες! Ξεκίνησα από την περιγραφή της κατάστασης. Πέρασα στην αναγκαιότητα "να κάνουμε κάτι". Προχώρησα στην απαρίθμηση των επαναστατικών δυνάμεων που όφειλαν να συμπράξουν απελευθερώνοντας εαυτούς και αλλήλους. Καθόρισα τις ηγετικές δυνάμεις, τις κύριες και τις δευτερεύουσες.  Τις εφεδρείες, τακτικές και στρατηγικές. Κατέστρωσα το επαναστατικό σχέδιο. Όρκισα τους συνωμότες! Σάλπισα το σύνθημα..."Τώρα ή Ποτέ" αφού χθες ήταν αργά και αύριο θα είναι αργότερα. Από τις πρώτες  στιγμές και από τους πρώτους στίχους είχα την πίστη ότι,  .....μια βραδιά στην Πλάκα στην Ακρόπολη κοντά θα μαζέψω παλληκάρια  π' αγαπάνε τα νερά....

Έδωσε ο Θεός, όπως και να τον λένε οι Έλληνες, και αυτή η μαγιά των παλληκαριών "π' αγαπάνε τα νερά" άρχισε να συνάζεται. Από τούτη εδώ τη θέση, ευχαριστώ από καρδιάς όλους τους συντελεστές και ξεχωριστά τους ερμηνευτές: τον μεγάλο Σταμάτη Κραουνάκη, που ειδικά τότε τα τραγούδια του αποτελούσαν μέρος της έμπνευσή μου, τον Γιάννη Γιοκαρίνη, τον Θοδωρή Μέρμηγκα, τον Γιώργο Πλόσκα.  

Παραθέτω τον "Ηριδανό" όπως τον έγραψα εκείνη τη μέρα, μαζί με τις στροφές που στάθηκε αδύνατο να συμπεριληφθούν στην υπέροχη  μελοποίηση (κλικ) του καλού μου φίλου και συνάδελφου από το Στρατό, Γιώργου Αλτή. Όπως θα διαπιστώσετε και σεις...πρόκειται για ένα μεγάλο ποτάμι!

Κάτω στο Μοναστηράκι

και στις ράγες του μετρό

αν κατέβεις θα τον έβρεις

τον αρχαίο Ηριδανό

κάτω στο Μοναστηράκι

και σε τούνελ σκοτεινό

έχουνε φυλακισμένο

τον αρχαίο ποταμό

μες σε σίδερα, στις πέτρες

σε τσιμέντα και βρομιά

ρέει εκείνος σαν και πρώτα

απ’ της γης την αγκαλιά

δεν τον σταματούν τα τρένα

τα ατσάλινα θεριά

ρέει αυτός όπως και πρώτα

στην κοιλάδα την παλιά

μες στους είκοσι αιώνες

βάρβαροι κατακτηταί

τ’ αγιασμένα ύδατά του

δεν πειράξανε ποτέ

τώρα όμως τα δικά του

του Σωκράτη τα παιδιά

τον βρομίζουν, τον παιδεύουν

και του φέρονται σκληρά

μες σε σήραγγες και τούνελ

και σε ψεύτικες σπηλιές

τον κρατούν φυλακωμένο

τον γεμίζουνε βρομιές

Ένα βράδυ όμως στην Πλάκα

στην Ακρόπολη κοντά

θα μαζέψω παλληκάρια

π’ αγαπάνε τα νερά

θα μαζέψω τις νεράιδες

απ’ τις κρήνες τις παλιές

θα μαζέψω και τις κόρες

του Ερεχθείου τις ξωθιές

τα αδέλφια του τα δύο

τον μεγάλο Κηφισό

θα τον κρύψω στο Θησείο

πλάι-πλάι στον Ιλισό

τα πηγάδια τα αρχαία

που τα σφάλισαν κι αυτά

θα ξυπνήσω να κατέβουν

στην Αρχαία Αγορά

τα ρυάκια και τις βρύσες

τα πλατάνια τα γερά

όλα αυτά θα τα μαζέψω

στου Αττάλου τη στοά

στους θεούς θα θυσιάσω

του Ολύμπου τους παλιούς

άγιους θα προσκυνήσω

ορθοδόξους χριστιανούς

συμφωνία για να κάνουν

μια φορά μοναδική

τις δυνάμεις να ενώσουν

για ιδέα μυστική

ο Ποσειδώνας π’ αγαπάει

κι αφεντεύει τα νερά

ο Χριστός που περπατάει

σε δρομάκια υδατινά

η Υπέρμαχος Παρθένος

κι η Παλλάδα Αθηνά

στην Ακρόπολη θα φτιάξουν

σχέδια στρατηγικά

και ο Διόνυσος θα φέρει

την παρέα των τρελών

σάτυροι την απαρτίζουν

και κοπάδια σειληνών

Όταν όλοι θα κρυφτούνε

στα σημεία τα μυστικά

όταν όλοι ορκιστούνε

μες στις Στύγας τα Νερά

επανάσταση θα κάνω

και εξέγερση τρανή

το ποτάμι να γλιτώσω

απ’ την τύχη τη φρικτή

λεύτερο να αντικρίσει

την Αθήνα του ξανά

τις ελιές της να ποτίσει

τα πλατάνια τα ψηλά

Σήκω! Σήκω Ποταμέ μου

απ’ την κοίτη την παλιά

τσάκισε τις αλυσίδες

κέρδισε τη Λευτεριά

Σήκω! Σήκω Ηριδανέ μου!

Εξεγέρσου Ποταμέ!

Ήρθε η ώρα Όμορφέ μου!

Τώρα! Τώρα ή ποτέ!

Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής