Στοιχεία της απονομής δικαιοσύνης στους συνεργάτες των Γερμανών στη μετά τη "Βάρκιζα" περίοδο
Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής
Επειδή τούτες τις ημέρες έχει γεμίσει ο τόπος ζηλωτές της Δικαιοσύνης παρουσιάζω το παρακάτω πίνακα για να συμβάλω στη μακαριότητά τους... Γιατί, ως γνωστόν, "μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην"...
Κλείνοντας ο πρώτος χρόνος από την Ανακωχή των Δεκεμβριανών, και λίγο πριν την επέτειο της "Βάρκιζας", από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Χαλκίδας εκδίδονται εννέα (9) ομαδικά βουλεύματα που αφορούν αδικήματα του Αναγκαστικού Νόμου 533/45.
Ο νόμος αυτός ήταν εκείνος που υποτίθεται ότι θα τιμωρούσε τους συνεργάτες των Γερμανών. Προσδιορίζει την εσχάτη προδοσία και τις εκφάνσεις της.
Είναι νόμος μετά τη "Βάρκιζα" και η όλη διαδικασία λαμβάνει χώρα ταυτόχρονα με τη "λευκή τρομοκρατία", με το πογκρόμ, δηλαδή, που εξαπολύθηκε κατά των ΕΑΜιτών αμέσως μετά την αποστράτευση του ΕΛΑΣ.
Οι διωκόμενοι των κάτωθι βουλευμάτων, τους προηγούμενους μήνες από τη "Βάρκιζα", έχουν, από τις 23/10/1944, κρατηθεί στη Στρατώνα της Χαλκίδας ως μέλη των Ταγμάτων Ασφαλείας και του διαβόητου "Λόχου Σχηματαρίου".
Εκτός από μια περίπτωση, κανείς άλλος δεν πειράζεται αν και βρίσκεται στα χέρια τους τρεις και πλέον μήνες.
Με την υποχώρηση του ΕΛΑΣ κατά την Ανακωχή (11/1/45) εξαναγκάζονται να τον ακολουθήσουν, για να απελευθερωθούν σε λίγες μέρες και να επιστρέψουν στα χωριά τους πριν αποστρατευτούν οι ΕΛΑΣίτες.
Όλοι εκτός από δύο. Ο ένας πεθαίνει από τις κακουχίες και ο άλλος εκτελείται μαζί με άλλους επιφανείς ηγέτες των Ταγμάτων, της Χωροφυλακής και της Ειδικής Ασφάλειας Χαλκίδας.
Όταν οι ΕΛΑΣίτες θα επιστρέψουν, οι πρώην ταγματασφαλίτες είναι "πανέτοιμοι" και τους περιμένουν για να αρχίσει το όργιο της βίας και των διωγμών... Όπως και επί Γερμανών, έτσι και επί Εγγλέζων.
Παρά ταύτα και για να κρατηθούν τα προσχήματα, και μέσα στις έντονες διαμαρτυρίες του δημοκρατικού μετώπου, προχωράνε κάποιες υποθέσεις με βάσεις τις μηνύσεις και τις καταγγελίες που έχουν γίνει πριν και μετά τον "Δεκέμβρη" και τη "Βάρκιζα".
Μπαίνοντας το 1946, έχουμε μια σειρά βουλευμάτων, εννέα εκ των οποίων αφορούν άτομα που κατάγονται ή έδρασαν στο Σχηματάρι από τον Οκτώβριο του 1943 έως τον Σεπτέμβριο του 1944.
Δύο-τρεις μήνες αργότερα, καθώς θα ξεκινήσουν οι δίκες των ΕΛΑΣιτών, οι ίδιοι εκείνοι διωκόμενοι για εσχάτη προδοσία και συνεργασία με τον Κατακτητή, θα γίνουν μάρτυρες κατηγορίας και με τις ψευδορκίες τους θα στείλουν τους σημαντικότερους αντάρτες στο εκτελεστικό απόσπασμα και στις μακροχρόνιες φυλακίσεις.
Τα βουλεύματα παρατίθενται με τη σειρά στην πρώτη γραμμή.
Στην πρώτη στήλη είναι οι αύξοντες αριθμοί και στη δεύτερη στήλη κανονικά έπρεπε να είναι τα ονόματα. Επειδή δεν έχει πλέον τόση σημασία ποιος ακριβώς έκανε τι και πότε, αλλά το πώς λειτούργησε αυτός ο μηχανισμός του εμφύλιου ολέθρου, δεν παραθέτω τα ονόματα αλλά κωδικούς, οι οποίοι:
α) με το κεφαλαίο γράμμα, συμβολίζουν την οικογένεια, το σόι
β) με τον αριθμό, το συγκεκριμένο άτομο της οικογένειας.
Αυτή η παράθεση επιτρέπει στον μελετητή να δει ότι, βασικά εμπλέκονται ελάχιστες οικογένειες με πολλά μέλη τους, όχι όμως όλα, λαμβανομένου υπόψη ότι οι οικογένειες τότε είχαν πολλά παιδιά και ξαδέρφια. Επίσης σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι ακόμα και στις οικογένειες που εμπλέκονται μαζικά, τα μέλη τους δεν εμπλέκονται με την ίδια ένταση. Γι' αυτό παρατηρείται ένα άτομο να αναφέρεται σε πολλά βουλεύματα και κάποιο άλλο να αναφέρεται σε ένα.
Το χαρακτηριστικό αυτό δηλώνει μεν την απροθυμία κάποιου να ακολουθήσει τους άλλους, ωστόσο αυτό δεν είναι απόλυτο.
Σε κάποια περίπτωση, στην μοναδική περίπτωση που ένας από τους ιθύνοντες νόες αναφέρεται σε βούλευμα, δηλώνει την οπισθοβουλία και την "προνοητικότητα" να "κρατήσουν πισινή" και να μην εκτεθούν εκείνοι αλλά να βάλουν τους άλλους μπροστά. Κανένας άλλος από τους "νόες" αυτούς που παραπλάνησαν και εξέθεσαν οικογένειες ολόκληρες ΔΕΝ αναφέρεται στα βουλεύματα αυτά, τι στιγμή που νέα παιδιά, βοσκοί και γεωργοί, εμπλέκονται σε πλήθος αδικημάτων συνεργασίας με τον εχθρό.
Ο πίνακας είναι "διπλής εισόδου", οπότε εκεί που τέμνονται γραμμές και στήλες δείχνει την κατηγορία που τους απαγγέλλεται με βάση τα άρθρα και τις παραγράφους του Α.Ν. 533/45.
Στην τελευταία γραμμή καταχωρούνται τα άρθρα αυτά και οι παράγραφοί τους, για να μπορεί ο μελετητής να δει το τάδε άτομο για ποιο αδίκημα κατηγορείται στην δείνα ημερομηνία.
Ιδιαίτερες, ξεχωριστές ημερομηνίες που πρέπει να τύχουν της προσοχής του αναγνώστη ή του μελετητή, είναι ο Οκτώβριος 1943 και η 2 Ιουλίου 1944. Όχι γιατί στις άλλες η βία, οι λεηλασίες, οι βιασμοί και τα βασανιστήρια ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ με τα στρατεύματα κατοχής, έχουν μικρότερη ένταση, αλλά γιατί η πρώτη δείχνει πόσο νωρίς εξοπλιστήκανε και ανέλαβαν δράση και η δεύτερη δείχνει τη δράση αυτή μέσα στο ίδιο τους το χωριό 22 ημέρες μετά τη σφαγή του Διστόμου.
Τον Οκτώβριο του 1943, πριν δηλαδή περάσει η Βοιωτία και τυπικά στην Γερμανική Πολιτική Διοίκηση της Ευβοίας (αρχές Νοεμβρίου), και ενώ έχουν καταρρεύσει οι Ιταλοί, ένοπλες μονάδες "προθύμων" συγκροτούνται και αναλαμβάνουν τον ρόλο των άμεσων βοηθών των κατοχικών δυνάμεων (Βούλευμα 9/1946).
Τον Ιούλιο του '44, (βούλευμα 7/1946) αυτός ο ρόλος διαδραματίζεται μέσα στο ίδιο το Σχηματάρι, με τους Γερμανούς να ελέγχουν την περίμετρο και τους ίδιους -μαζί με άλλους από την Εύβοια ή γύρω χωριά- να ερευνούν τα σπίτια, να λεηλατούν, να συγκεντρώνουν το λαό στην πλατεία και να διενεργούν συλλήψεις όλων των ηλικιών, των φύλων και των επαγγελμάτων.
Οι συλληφθέντες, λόγω του πλήθους, θα συγκεντρωθούν στο πρόχειρο στρατόπεδο στη στάση "Τανάγρα" του τραίνου, εκεί όπου είχαν κρατηθεί οι παραδοθέντες Ιταλοί. Λίγοι- λίγοι θα μεταφερθούν στις Φυλακές Χαλκίδας και θα κρατηθούν για μήνες. Άλλοι θα μεταχθούν στο Χαϊδάρι και από κει στη Γερμανία και άλλοι θα εξαναγκαστούν σε έργα συντήρησης των γραμμών του τραίνου και των δρόμων ενόψει της υποχώρησης των Γερμανών.
Τρεις, μαζί με άλλους 22 Ευβοείς θα εκτελεστούν στις 2 Αυγούστου.
Στον πίνακα παρουσιάζονται με άλλη κωδικοποίηση άτομα του χωριού Λιάτανη. Μεταξύ αυτών είναι και δύο γυναίκες.
Τα άτομα που δεν παρουσιάζονται με κωδικούς αλλά με τα αρχικά των ονομάτων τους είναι μη καταγόμενοι από το Σχηματάρι και τα γύρω χωριά.
Το βούλευμα 2/1946 αφορά εγκλήματα του Σεπτεμβρίου του 1944. Το βούλευμα 3/1946 αφορά εγκλήματα τον Αύγουστο 1944.
Το βούλευμα 4/1946 αφορά εγκλήματα και πάλι τον Αύγουστο του 1944.
Το βούλευμα 5/1946 αφορά εγκλήματα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο 1944 στο Σχηματάρι.
Το βούλευμα 6/1944 αφορά εγκλήματα τον Ιούλιο 1944.
Το βούλευμα 7/1946 αφορά εγκλήματα στις 2 Ιουλίου 1944, την ημέρα δηλ. που έγινε το μπλόκο στο Σχηματάρι και συνελήφθησαν άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Το βούλευμα 8/1946 αφορά εγκλήματα που έγιναν στον Άγιο Θωμά (Λιάτανη) και το Σχηματάρι, Απρίλιο και Ιούλιο 1944. Σημειώνουμε ότι στις 26 Ιουλίου καίγεται η Λιάτανη.
Το βούλευμα 9/1946 αφορά εγκλήματα που έγιναν τον Οκτώβριο 1943 και τον Σεπτέμβριο 1944. Σημειώνουμε ότι τον Οκτώβριο του 1943, ένα μήνα μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας έγινε ο πρώτος εξοπλισμός του "λόχου Σχηματαρίου" από τους Γερμανούς.
Το βούλευμα 10/1946 αφορά σε εγκλήματα που έγιναν τον Ιούλιο 1944 στο Σχηματάρι.
Τέλος, τα βουλεύματα αυτά θεωρώντας βάσιμες τις καταγγελίες αλλά κρίνοντας αναρμόδιο το Ειδικό Δικαστήριο της Χαλκίδας, διατάσσει την περαιτέρω διερεύνηση των υποθέσεων στη Βοιωτία.
Πότε; αρχές του '46 και παραμονές των εκλογών!
Τι τελικά έγινε;
Το ερώτημα επικρέμαται ακόμη, αν βέβαια δεν θεωρηθεί απάντηση ότι ακριβώς ΚΑΙ για να μην εκτελεστούν χιλιάδες τέτοια βουλεύματα έγινε ο Εμφύλιος Πόλεμος.
Σημείωση 5/3/2021: Ο Η6 αναγράφεται χωρίς να αντιστοιχεί κάποιο βούλευμα. Αυτό συμβαίνει γιατί ενώ είναι σαφής η εμπλοκή του από άλλες πηγές, λόγω συνωνυμίας και έλλειψης λοιπών στοιχείων δεν έχει προσδιοριστεί το βούλευμα ή τα βουλεύματα που τον αφορούν. Η έρευνα συνεχίζεται.
Σημείωση 13 Φεβρουαρίου 2023: Μετά από διαμαρτυρίες για το δυσνόητο του πίνακος, προέβην στην αναβάθμισή του. Με κίτρινη επισήμανση είναι οι εκ Σχηματαρίου καταγόμενοι. Οι Λιαταναίοι, μεταξύ των οποίων και γυναίκες, σημειώνονται ξεχωριστά. Οι λοιποί που είναι ξένοι, κυρίως από την Εύβοια και συμμετέχουν στα εγκλήματα που αναφέρονται στα βουλεύματα σημειώνονται μόνο με τα αρχικά τους. Σε κάποιος δεν υπάρχει μικρό όνομα και σημειώνεται με το γράμμα του επιθέτου. Τα άρθρα του νόμου με βάση τα οποία κατηγορούνται βρίσκονται στο τέλος κάθε στήλης στη β' σελίδα του πίνακα.
